Pediatrie
Deel 1: algemeen
1. Opname van een kind
Basis van goede zorg begint bij het toepassen van ‘de rechten van het kind’ en ‘het handvest kind in
ziekenhuis’.
Handvest kind in ziekenhuis
Charter van gehospitaliseerd kind = rechten van het kind in het ziekenhuis.
Opgesteld in Leiden in 1988
10 artikels van het EACH-charter (=European Association for children in Hospital) zijn
gerelateerd aan kinderrechten zoals ze opgenomen zijn in het Verdrag inzake rechten van het
kind.
Vb zie p6:
- Kinderen worden niet in het ziekenhuis opgenomen als de zorg die ze nodig hebben thuis, in
dagbehandeling of poliklinisch kan worden verstrekt.
- Kinderen hebben het recht hun ouders altijd bij zich te hebben
- Kinderen hebben recht op zorg en behandeling door ozveel mogelijk dezelfde personen.
Zorgprogramma pediatrie
Zorgprogramma = afbakening van de doelgroep, de bepaling van de aard en de inhoud van de zorg,
het minimale activiteitsniveau, de vereiste structuur, de vereiste mediche en niet-medische
personeelsomkadering en deskundigheid, de kwaliteitsnormen en normen inzake kwaliteitscontrole,
bedrijfseconomische criteria en de geografische toegankelijkheidcriteria.
= noodzakelijk voor erkenning, programmering en financiering van dergelijke programma’s.
Zorgprogramma pediatrie:
= bestaat sinds 2006 en is van toepassing op elk kind jonger dan 15 jaar.
- Zorg aan kinderen moet apart zijn van deze aan volwassenen
- Ouders dienen bij hun kind te kunnen blijven
- Kinderen worden verzorgd met aangepast materiaal
- Er is ruimte voor spel en educatie
- Owv veiligheid mogen kinderen de afdeling niet verlaten
- 75% van vpk team moet houder zijn van bijzondere beroepstitel pediatrie/neonatologie
2. Opname van een kind in het ziekenhuis
Verschilt van volwassen pt:
- Afmetingen variabel met leeftijd
- Wisellend ontwikkelingsniveau
- Spectrum ziektebeelden is anders
- Respons op ziekte en trauma is anders
- Aanwezigheid ouders
Soorten opnames
Spoedopname Geplande opname Dagopname
= meestal virale infectie of = vooraf voldoende tijd = kostenbesparend voor ouder
bacteriële infectie en trauma’s = verloopt rustig en overzichtelijk = minder negatieve psychologische
= vrij snelle interventie aangewezen = aanpak en tijd van vpk zijn gevolgen voor kind
= voorlichting en ervaring kunnen belangrijk
rol spelen = informatie geven is belangrijk
= begeleiding ouders belangrijk
,De opname, voorlichting en voorbereiding van een kind op een opname in het ziekenhuis
Voorlichting = geven van informatie zonder dat er een opname in het ziekenhuis aan gebonden is.
Voorbereiding = er is sprake van een opname of een bezoek aan de arts.
Voorlichting via school of het bespreekbaar maken van het onderwerp in het kader van bv. oma in
ziekenhuis.
Voorbereiding: informatie geven om angst te reduceren.
- Het mag niet te gedetailleerd zijn wegens gevaar voor fantasie en stress kind.
- Niet te lang op voorhand
- Herhaal de informatie
- Antwoorden moeten correct, helder en kort te zijn
- Grootte interventie is mee bepalend
<3 jaar: enkele uren vooraf - in taal die kind begrijpt
3-5 jaar: maximum 2 dagen vooraf - altijd waarheid zeggen
>5 jaar: enkele dagen tot 2 weken vooraf Via: kleur- en vertelboekjes, speelgoed, bezoek aan
ziekenhuis, videomateriaal,…
Ouderparticipatie op de kinderafdeling
= elke ouder is anders, heeft een andere achtergrond en een andere kennis -> als vpk moeten we
juiste info geven aangepast aan elke ouder.
Opname kind is vaak onverwacht en dus onvoorbereid -> bedreigend gevoel voor kind en
toegenomen lichamelijke behoefte owv ziek-zijn -> activeren driftensysteem waardoor kind behoefte
heeft aan veiligheid en vertrouwen.
Onbekendheid en onveiligheid kan angst oproepen. Angst als reactie op gevaar maar het kan ook
anticiperende angst zijn (= angst ter voorbereiding op wat komen gaat).
De aanwezigheid van de ouders is van groot belang: het geeft kinderen een greep op de situatie + het
is ook belangrijk voor de ouders.
De reactie van het kind en de ouders is afhankelijk van:
- Voorgeschiedenis
- Opnamesituatie
- Relatie ouders-kind
- Culturele achtergrond
Ouders kunnen zich overweldigd voelen, ditkan zich uiten in reacties als woede, agressie, verdriet,
vermijd- en vluchtgedrag.
Er zijn vele reacties die tot uiting komen aan het bed van het kind = coping.
Coping: geheel aan gedachten en activiteiten die mensen gebruiken in hun omgang met een
bepaalde situatie.
Kern in reduceren stress: vermindering gevoel van machteloosheid. Participatie is het meest effectief
als vpk uitgaat van de positie van de ouder.
Er zijn ook een aantal behoeften van de ouders:
- Altijd aanwezig kunnen zijn
- Regelmatig en duidelijke info krijgen
- Weten dat hun kind optimale zorg krijgt
, - Ondersteuning en hulp bij het ventileren van angst
Voor vaststellen van verpleegkundige interventies kan vpk zich concentreren op proces van
rolherziening dat ouders meemaken alvorens zij in staat zijn tot participatie. Het heeft verschillende
fasen:
1. Treuren
= ouders moeten hun verantwoordelijkheden delen als gevolg van een gebrek aan kennis en
inzicht in deze mate van het ziek-zijn van hun kind. Dit gaat gepaard met verdriet.
Interventies: bieden van ruimte, goed eerste contact met de afdeling, goede inlichting over
hoe ze hun kind kunnen aantreffen, laat de ouders niet alleen.
2. Contact
= is moeilijk door aanwezige angst en onzekerheid bij de ouders + kind kan niet niet echt
reageren
Interventies: belang lichamelijk contact met kind benadrukken
3. Imiteren van de zorg
= ouders kijken hoe andere ouders en vpk zich gedragen en imiteren dit
Interventies: voorbeeldgedrag en instructies van vpk
4. Identiteit
= ouders nemen rol als ouder van ernstig ziek kind aan. Vanaf hier kunnen ze meer complexe
zorg aan en is er betrokkenheid bij het zorgplan.
Toename participatie = toename werklast in beginfase voor verpleegkundigen: ouders vragen grote
tijdsinvestering -> aanleren van complexere vaardigheden loont alleen bij langdurige opnames = voor
vpk: rolwijziging.
Family-centred care
= gezinsgerichte zorg
= kind wordt gezien als onderdeel van een gezin, familie. Deze staan dan ook centraal in het
welbevinden van het kind, zeker bij langdurige traumatische ervaringen.
= manier van zorg aan kinderen en hun families waar alle familieleden worden herkent als
zorgontvangers.
Partnerschap tussen gezondheidswerkers en kinderen en ouders is de kern!
Gezinsgerichte zorg:
Gelijkwaardig partnerschap Uniciteit Gerichtheid op het gezin
= ouders kennen het kind het beste = elk gezin heeft specifieke wensen, = kind functioneert best als gezin
en hebben het beste voor behoeften en grenzen = zorg op goed functioneert
= gezinnen worden in staat gesteld maat = behoeften van heel gezin zijn van
beslissinge te nemen en = ondersteunen bij beslissingen die belang + er wordt rekening
prioriteiten te bepalen zij nemen + deze ook respecteren gehouden met (on)mogelijkheden
= ze kunnen zelf aangeven op van gezin
welke manier en in welke mate zij
betrokken willen zijn bij de zorg
Deel 1: algemeen
1. Opname van een kind
Basis van goede zorg begint bij het toepassen van ‘de rechten van het kind’ en ‘het handvest kind in
ziekenhuis’.
Handvest kind in ziekenhuis
Charter van gehospitaliseerd kind = rechten van het kind in het ziekenhuis.
Opgesteld in Leiden in 1988
10 artikels van het EACH-charter (=European Association for children in Hospital) zijn
gerelateerd aan kinderrechten zoals ze opgenomen zijn in het Verdrag inzake rechten van het
kind.
Vb zie p6:
- Kinderen worden niet in het ziekenhuis opgenomen als de zorg die ze nodig hebben thuis, in
dagbehandeling of poliklinisch kan worden verstrekt.
- Kinderen hebben het recht hun ouders altijd bij zich te hebben
- Kinderen hebben recht op zorg en behandeling door ozveel mogelijk dezelfde personen.
Zorgprogramma pediatrie
Zorgprogramma = afbakening van de doelgroep, de bepaling van de aard en de inhoud van de zorg,
het minimale activiteitsniveau, de vereiste structuur, de vereiste mediche en niet-medische
personeelsomkadering en deskundigheid, de kwaliteitsnormen en normen inzake kwaliteitscontrole,
bedrijfseconomische criteria en de geografische toegankelijkheidcriteria.
= noodzakelijk voor erkenning, programmering en financiering van dergelijke programma’s.
Zorgprogramma pediatrie:
= bestaat sinds 2006 en is van toepassing op elk kind jonger dan 15 jaar.
- Zorg aan kinderen moet apart zijn van deze aan volwassenen
- Ouders dienen bij hun kind te kunnen blijven
- Kinderen worden verzorgd met aangepast materiaal
- Er is ruimte voor spel en educatie
- Owv veiligheid mogen kinderen de afdeling niet verlaten
- 75% van vpk team moet houder zijn van bijzondere beroepstitel pediatrie/neonatologie
2. Opname van een kind in het ziekenhuis
Verschilt van volwassen pt:
- Afmetingen variabel met leeftijd
- Wisellend ontwikkelingsniveau
- Spectrum ziektebeelden is anders
- Respons op ziekte en trauma is anders
- Aanwezigheid ouders
Soorten opnames
Spoedopname Geplande opname Dagopname
= meestal virale infectie of = vooraf voldoende tijd = kostenbesparend voor ouder
bacteriële infectie en trauma’s = verloopt rustig en overzichtelijk = minder negatieve psychologische
= vrij snelle interventie aangewezen = aanpak en tijd van vpk zijn gevolgen voor kind
= voorlichting en ervaring kunnen belangrijk
rol spelen = informatie geven is belangrijk
= begeleiding ouders belangrijk
,De opname, voorlichting en voorbereiding van een kind op een opname in het ziekenhuis
Voorlichting = geven van informatie zonder dat er een opname in het ziekenhuis aan gebonden is.
Voorbereiding = er is sprake van een opname of een bezoek aan de arts.
Voorlichting via school of het bespreekbaar maken van het onderwerp in het kader van bv. oma in
ziekenhuis.
Voorbereiding: informatie geven om angst te reduceren.
- Het mag niet te gedetailleerd zijn wegens gevaar voor fantasie en stress kind.
- Niet te lang op voorhand
- Herhaal de informatie
- Antwoorden moeten correct, helder en kort te zijn
- Grootte interventie is mee bepalend
<3 jaar: enkele uren vooraf - in taal die kind begrijpt
3-5 jaar: maximum 2 dagen vooraf - altijd waarheid zeggen
>5 jaar: enkele dagen tot 2 weken vooraf Via: kleur- en vertelboekjes, speelgoed, bezoek aan
ziekenhuis, videomateriaal,…
Ouderparticipatie op de kinderafdeling
= elke ouder is anders, heeft een andere achtergrond en een andere kennis -> als vpk moeten we
juiste info geven aangepast aan elke ouder.
Opname kind is vaak onverwacht en dus onvoorbereid -> bedreigend gevoel voor kind en
toegenomen lichamelijke behoefte owv ziek-zijn -> activeren driftensysteem waardoor kind behoefte
heeft aan veiligheid en vertrouwen.
Onbekendheid en onveiligheid kan angst oproepen. Angst als reactie op gevaar maar het kan ook
anticiperende angst zijn (= angst ter voorbereiding op wat komen gaat).
De aanwezigheid van de ouders is van groot belang: het geeft kinderen een greep op de situatie + het
is ook belangrijk voor de ouders.
De reactie van het kind en de ouders is afhankelijk van:
- Voorgeschiedenis
- Opnamesituatie
- Relatie ouders-kind
- Culturele achtergrond
Ouders kunnen zich overweldigd voelen, ditkan zich uiten in reacties als woede, agressie, verdriet,
vermijd- en vluchtgedrag.
Er zijn vele reacties die tot uiting komen aan het bed van het kind = coping.
Coping: geheel aan gedachten en activiteiten die mensen gebruiken in hun omgang met een
bepaalde situatie.
Kern in reduceren stress: vermindering gevoel van machteloosheid. Participatie is het meest effectief
als vpk uitgaat van de positie van de ouder.
Er zijn ook een aantal behoeften van de ouders:
- Altijd aanwezig kunnen zijn
- Regelmatig en duidelijke info krijgen
- Weten dat hun kind optimale zorg krijgt
, - Ondersteuning en hulp bij het ventileren van angst
Voor vaststellen van verpleegkundige interventies kan vpk zich concentreren op proces van
rolherziening dat ouders meemaken alvorens zij in staat zijn tot participatie. Het heeft verschillende
fasen:
1. Treuren
= ouders moeten hun verantwoordelijkheden delen als gevolg van een gebrek aan kennis en
inzicht in deze mate van het ziek-zijn van hun kind. Dit gaat gepaard met verdriet.
Interventies: bieden van ruimte, goed eerste contact met de afdeling, goede inlichting over
hoe ze hun kind kunnen aantreffen, laat de ouders niet alleen.
2. Contact
= is moeilijk door aanwezige angst en onzekerheid bij de ouders + kind kan niet niet echt
reageren
Interventies: belang lichamelijk contact met kind benadrukken
3. Imiteren van de zorg
= ouders kijken hoe andere ouders en vpk zich gedragen en imiteren dit
Interventies: voorbeeldgedrag en instructies van vpk
4. Identiteit
= ouders nemen rol als ouder van ernstig ziek kind aan. Vanaf hier kunnen ze meer complexe
zorg aan en is er betrokkenheid bij het zorgplan.
Toename participatie = toename werklast in beginfase voor verpleegkundigen: ouders vragen grote
tijdsinvestering -> aanleren van complexere vaardigheden loont alleen bij langdurige opnames = voor
vpk: rolwijziging.
Family-centred care
= gezinsgerichte zorg
= kind wordt gezien als onderdeel van een gezin, familie. Deze staan dan ook centraal in het
welbevinden van het kind, zeker bij langdurige traumatische ervaringen.
= manier van zorg aan kinderen en hun families waar alle familieleden worden herkent als
zorgontvangers.
Partnerschap tussen gezondheidswerkers en kinderen en ouders is de kern!
Gezinsgerichte zorg:
Gelijkwaardig partnerschap Uniciteit Gerichtheid op het gezin
= ouders kennen het kind het beste = elk gezin heeft specifieke wensen, = kind functioneert best als gezin
en hebben het beste voor behoeften en grenzen = zorg op goed functioneert
= gezinnen worden in staat gesteld maat = behoeften van heel gezin zijn van
beslissinge te nemen en = ondersteunen bij beslissingen die belang + er wordt rekening
prioriteiten te bepalen zij nemen + deze ook respecteren gehouden met (on)mogelijkheden
= ze kunnen zelf aangeven op van gezin
welke manier en in welke mate zij
betrokken willen zijn bij de zorg
