Sociale zekerheid
Geschiedenis en ontstaan van de sociale zekerheid
Doel sociale zekerheid: menswaardig bestaan op 3 niveau’s:
Federaal: sociale zekerheid, sociale bijstand en FOD sociale zaken handicap
Vlaams: vlaamse sociale bescherming, VAPH
Regionaal: OCMW
Zekerheid: om zich tegen risico’s van het bestaan te verzekeren.
Op het begin sociale verzekeringen vaak beperkt tot een beroepsgroep of een
bepaald risico.
Begin 20ste eeuw: verzekeringen geleidelijk aan verplicht, zodat hele
bevolkingscategorieën werden gedekt.
bescherming die ten goede komt aan wie ertoe bijdraagt, onder toezicht van de overheid.
MAAR sommige groepen vielen nog uit de boot: na WO II: overeenkomst tot sociale
solidariteit: principes vastgelegd van een toekomstig stelsel van sociale zekerheid, gericht op
solidariteit tussen personen onderling.
van verzekering tegen sociale risico’s naar waarborg voor bestaanszekerheid voor
iedereen. Zo werd leefloon ingevoerd.
- Bismarck: solidariteit onder de werkenden
- Lord Beveridge: totale bebolking heeft recht op bestaandzekerheid
ORGANISATIE EN STRUCTUUR
Sociale zekerheid in België
Centraal begrip = solidariteit. Deze is gewaarborgd doordat werkende mensen bijdragen
moeten betalen in verhouding tot hun loon en dus de financiering grotendeels door de
gemeenschap gebeurt.
In belgië 2 systemen:
Klassieke sectoren van sociale zekerheid met bescherming voor
- Werknemers (arbeiders en bedienden)
- Ambtenaren
- zelfstandigen
Sociale bijstand wanneer persoon niet in mogelijkheid is om te werken:
Sociale bescherming vervult 3 functies:
1. Vervangingsinkomen
= verlies van arbeidsinkomen door werkloosheid, pensioen, arbeidsongeschiktheid,…
2. Aanvulling op inkomen
= bij ‘sociale lasten’ zoals kinderen of ziektekosten
3. Sociale bijstand
= bij onvrijwillig geen beroepsinkomen hebben: leefloon, inkomensgarantie ouderen,
gewaarborgde gezinsbijslag, tegemoetkomingen gehandicapten,…
sociale zekerheid (vorm, regels en organisatie) varieert naargelang beroepscategorie:
werknemers, ambtenaren, zelfstandigen en onvermogen tot beroepsinkomen.
, Sociale zekerheid voor werknemers
!! Klassieke sociale zekerheid voor werknemers bevat 7 takken:
1. Rust- en overlevingspensioenen
2. Werkloosheid
3. Arbeidsongevallenverzekering
4. Beroepsziekteverzekering
5. Gezinsbijslag
6. Verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkering
7. Jaarlijkse vakantie
alle takken hebben eigen rijksdienst voor sociale zekerheid
= werknemersverzekeringen gebaseerd op solidariteit tussen: werkenden/werklozen,
jongeren/ouderen, gezonden/zieken, mensen met inkomen/zonder, gezinnen zonder
kinderen/ gezinnen met,… solidariteit gewaarborgd omdat:
- Werkende mensen bijdragen moeten betalen in verhouding tot hun loon
- Financiering door gemeenschap gebeurt
- Vakbonden, ziekenfondsen en werkgeversorganisaties mee beslissen over
verschillende aspecten van systeem
Voor het werknemersstelsel: is RSZ (Rijksdienst Sociale Zekerheid) overkoepelende
instelling.
RSZ int zowel werknemers- als werkgeversbijdragen voor sociale zekerheid.
Uitbetaling uitkeringen gebeurt door parastatale instellingen (betalingsinstellingen):
FAMIFED: Federaal RVA: Rijksdienst voor FPD: Federale RIZIV: Rijksinstituut voor
Agentschap voor de Aarbeidsvoorziening Pensioensdienst Ziekte- en
Kinderbijslag Invaliditeitsverzekering
FEDRIS: Federaal RJV: Rijksdienst voor RVP
Agentschap voor Jaarlijkse Vakantie
Beroepsrisico’s
Kinderbijslagsysteem -> groeipakket
Sociale bijstand (!!)
= uitbreiding van de sociale bescherming voor personen die niet in de 7 takken
terechtkunnen.
= vormt vangnet voor diegenen die door de mazen van het sociaal zekerheidssysteem vallen.
garanderen een minimuminkomen gefinancieerd door belastingsgelden:
- Gewaarborgde gezinsbijslag
- Inkomensgarantie voor ouderen
- Leefloon
- Uitkering aan gehandicapte personen
pensioen niet bij sociale bijstand: heel hun leven gewerkt
Verschillen sociale zekerheid en sociale bijstand (!!)
- Sociale bijstand is niet contributief: niet gesteund op financiering door bijdragen van
werknemer en werkgever maar wel door overheid
- Sociale bijstand is residuair: voor iedereen die niet door sociale zekerheid beschermd
is
Geschiedenis en ontstaan van de sociale zekerheid
Doel sociale zekerheid: menswaardig bestaan op 3 niveau’s:
Federaal: sociale zekerheid, sociale bijstand en FOD sociale zaken handicap
Vlaams: vlaamse sociale bescherming, VAPH
Regionaal: OCMW
Zekerheid: om zich tegen risico’s van het bestaan te verzekeren.
Op het begin sociale verzekeringen vaak beperkt tot een beroepsgroep of een
bepaald risico.
Begin 20ste eeuw: verzekeringen geleidelijk aan verplicht, zodat hele
bevolkingscategorieën werden gedekt.
bescherming die ten goede komt aan wie ertoe bijdraagt, onder toezicht van de overheid.
MAAR sommige groepen vielen nog uit de boot: na WO II: overeenkomst tot sociale
solidariteit: principes vastgelegd van een toekomstig stelsel van sociale zekerheid, gericht op
solidariteit tussen personen onderling.
van verzekering tegen sociale risico’s naar waarborg voor bestaanszekerheid voor
iedereen. Zo werd leefloon ingevoerd.
- Bismarck: solidariteit onder de werkenden
- Lord Beveridge: totale bebolking heeft recht op bestaandzekerheid
ORGANISATIE EN STRUCTUUR
Sociale zekerheid in België
Centraal begrip = solidariteit. Deze is gewaarborgd doordat werkende mensen bijdragen
moeten betalen in verhouding tot hun loon en dus de financiering grotendeels door de
gemeenschap gebeurt.
In belgië 2 systemen:
Klassieke sectoren van sociale zekerheid met bescherming voor
- Werknemers (arbeiders en bedienden)
- Ambtenaren
- zelfstandigen
Sociale bijstand wanneer persoon niet in mogelijkheid is om te werken:
Sociale bescherming vervult 3 functies:
1. Vervangingsinkomen
= verlies van arbeidsinkomen door werkloosheid, pensioen, arbeidsongeschiktheid,…
2. Aanvulling op inkomen
= bij ‘sociale lasten’ zoals kinderen of ziektekosten
3. Sociale bijstand
= bij onvrijwillig geen beroepsinkomen hebben: leefloon, inkomensgarantie ouderen,
gewaarborgde gezinsbijslag, tegemoetkomingen gehandicapten,…
sociale zekerheid (vorm, regels en organisatie) varieert naargelang beroepscategorie:
werknemers, ambtenaren, zelfstandigen en onvermogen tot beroepsinkomen.
, Sociale zekerheid voor werknemers
!! Klassieke sociale zekerheid voor werknemers bevat 7 takken:
1. Rust- en overlevingspensioenen
2. Werkloosheid
3. Arbeidsongevallenverzekering
4. Beroepsziekteverzekering
5. Gezinsbijslag
6. Verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkering
7. Jaarlijkse vakantie
alle takken hebben eigen rijksdienst voor sociale zekerheid
= werknemersverzekeringen gebaseerd op solidariteit tussen: werkenden/werklozen,
jongeren/ouderen, gezonden/zieken, mensen met inkomen/zonder, gezinnen zonder
kinderen/ gezinnen met,… solidariteit gewaarborgd omdat:
- Werkende mensen bijdragen moeten betalen in verhouding tot hun loon
- Financiering door gemeenschap gebeurt
- Vakbonden, ziekenfondsen en werkgeversorganisaties mee beslissen over
verschillende aspecten van systeem
Voor het werknemersstelsel: is RSZ (Rijksdienst Sociale Zekerheid) overkoepelende
instelling.
RSZ int zowel werknemers- als werkgeversbijdragen voor sociale zekerheid.
Uitbetaling uitkeringen gebeurt door parastatale instellingen (betalingsinstellingen):
FAMIFED: Federaal RVA: Rijksdienst voor FPD: Federale RIZIV: Rijksinstituut voor
Agentschap voor de Aarbeidsvoorziening Pensioensdienst Ziekte- en
Kinderbijslag Invaliditeitsverzekering
FEDRIS: Federaal RJV: Rijksdienst voor RVP
Agentschap voor Jaarlijkse Vakantie
Beroepsrisico’s
Kinderbijslagsysteem -> groeipakket
Sociale bijstand (!!)
= uitbreiding van de sociale bescherming voor personen die niet in de 7 takken
terechtkunnen.
= vormt vangnet voor diegenen die door de mazen van het sociaal zekerheidssysteem vallen.
garanderen een minimuminkomen gefinancieerd door belastingsgelden:
- Gewaarborgde gezinsbijslag
- Inkomensgarantie voor ouderen
- Leefloon
- Uitkering aan gehandicapte personen
pensioen niet bij sociale bijstand: heel hun leven gewerkt
Verschillen sociale zekerheid en sociale bijstand (!!)
- Sociale bijstand is niet contributief: niet gesteund op financiering door bijdragen van
werknemer en werkgever maar wel door overheid
- Sociale bijstand is residuair: voor iedereen die niet door sociale zekerheid beschermd
is
