Strafrechtelijke aansprakelijkheid assignment

Casus ‘Aartsvijand’

Lees nogmaals de casus ‘Cobra Kai en Miyagi-Do’ (week 2) en neem, anders dan daar is beschreven,
aan dat Daniel wonder boven wonder toch herstelt na de operatie. Hij laat zich zelfs overhalen om
een longtransplantatie te ondergaan.

Neem ook aan dat Johnny zich enige tijd later moet verantwoorden bij de rechtbank te Amsterdam
voor poging tot doodslag (art. 45 Sr juncto art. 287 Sr) jegens Daniel.

Johnny merkt ter terechtzitting op dat hij al langer in de gaten had dat Daniel gezondheidsproblemen
had. ‘Hij was de laatste tijd nogal snel buiten adem en ik hoorde hem regelmatig hoesten, al deed hij
zijn best om dat voor anderen te verbergen. Navraag bij bekenden leerde me dat Daniel aan een
longziekte leed, waardoor zijn longen ernstig waren verzwakt en toen ik dat wapen op de grond zag
liggen, bedacht ik me snel dat een schot in de long zou hem zeker doden en daarom schoot ik zelfs
tweemaal gericht op zijn rechterlong. Want schieten dat kan ik als de beste. Toen ik hem daarna
bloedend op de grond zag liggen, bedacht ik me echter dat ik mijn aartsvijand toch wel zou gaan
missen. Daarom ik na enige tijd alsnog de hulpdiensten gebeld.’

De raadsman merkt vervolgens op dat de rechtbank dat laatste dient op te vatten als een beroep op
vrijwillige terugtred, waardoor de ten laste gelegde poging doodslag niet kan worden bewezen. ‘Uw
rechtbank dient mijn cliënt dus vrij te spreken.’

Vraag
Geef in de vorm van een betoog je oordeel over (on)juistheid van de door de raadsman bepleitte
vrijspraak. Dat betoog dient vier onderdelen te bevatten. Laat allereerst in je antwoord gemotiveerd
uitkomen (i) of wel of geen sprake is van poging tot doodslag en geef dan aan (ii) of die poging
voltooid of onvoltooid is. Ga dan gemotiveerd in op (iii) het beroep op vrijwillige terugtred en geef
ten slotte je gemotiveerd oordeel over (iv) de bewering inzake de door de raadsman beoogde
einduitspraak.

Een grondregel voor het plegen van een strafbaar feit is dat er voldaan moet zijn aan alle
bestanddelen van een delictsomschrijving. Echter, er is een mogelijkheid dat iemand strafrechtelijk
aansprakelijk is, zelfs indien niet aan alle bestanddelen van de delictsomschrijving is voldaan. Art. 45
en 46 Sr breidt strafbaarheid uit voor gedragingen die in de pogings- en voorbereidingssfeer liggen.
Art. 45 lid 1 Sr noemt wanneer sprake is van poging, dit is het geval als het voornemen van de dader
zich door een begin van uitvoering heeft geopenbaard. Hieruit komt dat aan drie voorwaarden moet
zijn voldaan. Er moet sprake zijn van een misdrijf, er moet sprake zijn van een voornemen en er moet
sprake zijn van een begin van uitvoering. In deze zaak is er sprake van een misdrijf. Er is namelijk
sprake van poging tot doodslag (art. 45 Sr jo. Art. 287 Sr).

Daarnaast moet sprake zijn van een voornemen. De dader moet het voornemen hebben om het
misdrijf te plegen. Het voornemen moet hiermee ook gericht zijn op de bestanddelen van de
delictsomschrijving. In deze zaak wilde verdachte opzettelijk en met voorbedachte raad zijn
aardsvijand doden. Verdachte geeft namelijk zelf aan dat hij het wapen op de grond zag liggen en
zicht bedacht, wetend van de medische toestand van het slachtoffer, dat een schot in de long hem
zeker zou doen doden en daarom schoot hij in de long van het slachtoffer.


Tot slot moet er sprake zijn van een begin van uitvoering. In Nederland wordt hiervoor de objectieve
leer aangehouden. Deze leer kijkt naar de handeling op zichzelf. Er moet een begin zijn gemaakt met
het plegen van een misdrijf, er moet dus een uitvoeringshandeling zijn. Hier is er sprake van een
uitvoeringshandeling, namelijk het gericht schieten. Er is dus sprake van een voltooide poging tot