Samenvatting
Parodontologie:
Week B1+ B2
Functie parodontium:
- Geeft steun aan gebitselementen
- Functionele krachten worden opgevangen en geabsorbeerd
- Bloedvoorziening
- Sensorische/reflectorisch
- Beschermt het worteloppervlak tegen resorptie
- Een gebitselement kan standsverandering ondergaan
- Barrière die het interne milieu van het menselijk lichaam afsluit van het uitwendige milieu
waardoor infectie kunnen worden voorkomen.
De bouw van het parodontium (met alle vezels/structuren):
Afkorting Onderdeel Geef een duidelijke omschrijving van
Kenmerken en locatie
S Sulcus Gingivalis Rondom de vrije gingiva zit een tandvleesspleet. Bij een
gezonde mond mag hij niet dieper zijn dan 2 mm. Het is dus de
ruimte tussen de gingiva en de kroon
E Glazuur Buitenste beschermlaag van de kroon en bestaat voor 98% uit
anorganische stof.
JE Aanhechtingepitheel De plek waarbij het tandvlees is verbonden is met de tand. Een
aandoening begint altijd op deze plek
CEJ Glazuur-cementgrens Dit is de overgang op de tandhals van het glazuur naar cement
C Wortelcement Dit omgeeft de buitenkant van de tandwortel en lijkt op bot.
Het is een dunne laag en bied steun aan de tand. Het kan zich
herstellen en beschadigingen aan de wortel repareren. daar
waar de vezels van het parodontaal ligament zich aanhechten
aan de tand.
VG Vrije gingiva Dit tandvlees zit los van het beenvlies en is beweegbaar. Het zit
tussen de gingivale groeve en de sulcus gingivalis.
GG Gingivale groeve Dit is de grens tussen de vaste en vrije gingiva.
AG Aangehechte gingiva Dit tandvlees zit vast aan beenvlies en bot waardoorhet niet
beweegbaar is. Bij een gezonde situatie is het sinaasappeleffect
goed te zien.
MGG Mucogingivale grens Grens tussen aangehechte gingiva en alveolaire mucosa
AM Alveolaire mucosa Het ondersteund weefsel, dit verbindt de gingiva met het
slijmvlies. Het is heel beweegbaar
B processus alveolaris Het is het bovenkaakbeen. Hierin zit het element verankerd.
OE Oraal epitheel Het epitheel aan de kant van de mondholte. Het zit dus aan de
buitenkant van de gingiva.
OSE Sulcus epitheel Het epitheel dat tegenover het tandoppervlak is gelegen zonder
dat het ermee in contact staat
,JE Aanhechtsepitheel vormt het contact/verbinding tussen de gingiva en
gebitselementen
- Parodontaal ligament groep vezels die de tand in de tandkas vasthouden -> bevindt
zich tussen het bot en de tand
- retelijsten Als de gingiva ontstoken is, dan gaat het aanhechtingsepitheel
zich profileren (duidelijk maken, laten zien) en
uitstulpingsvormen in de gingiva
Naam vezel Beschrijving
Dentogingivale Ze lopen van de tandhals naar de gingiva en bot. Ze houden de gingiva bij
vezels het element (van wortelcement naar gingiva)
Dentoperiostale Deze lopen van het element recht naar het bot van het element en steken
vezels (of dento de aangehechte gingiva in (van element naar (periost) bot)
alveolaire vezels)
Circulaire vezels Omgeven de tandhals en versterken hetgingivale contact met de tand. Ze
zittennergens aan vast en lopen rondom het element (lopend om tand
heen, nergens aan bevestigd)
,Alveologingivale In de vrije gingiva die vanuit de crista alveolaris in meer verticale richting
vezels (of gingiva de gingiva intrekken en reiken tot in het meest craniale deel van het
alveolaire vezels) gingivale weefsel. van (criseta alveolaris) bot naar vrij gingiva
Transseptale vezels De onderste laag van de Dentogingivalegroep loopt over de crista heen
naar het buurelement en hecht daar vast aan het wortelcement. De
vezels vormen transseptale ligament en zorgen voor een stevige
verbinding tussen aangrenzende gebitselementen (van element naar
element)
Interpapillaire Deze vezels lopen interdentaal en dus tussen twee elementen door. Ze zijn
vezels aangehecht aan het papil en lopen naar de tegenoverliggende papil
vezels van Sharpey de vezels van Sharpey zijn de uiteinden van de vezels van het LPD;
ligamentum parodontale. Vezels die het bot met de wortel verbinden
transgingivale zigzag door elementen. Van buccaal naar linguaal. S vorm
vezels
interpapilaire aangehecht aan papil -> van papil naar tegenoverliggend papil. (van
vezels buccaal naar linguaal)
, de relatie tussen de algemene gezondheid van een patiënt en parodontitis
Parodontitis kan mede veroorzaakt worden door een andere, ernstige ziekte. Er moet daarom altijd
onderzocht worden waarom een patiënt parodontitis ontwikkeld heeft. Als een patiënt weinig tot
geen afweer heeft, dan is er disbalans. De meerderheid van patiënten met parodontitis heeft een
afwijkend afweer. Alle factoren die de balans kunnen verstoren, zullen in beeld moeten worden
gebracht voordat een behandeling gestart kan worden. Als de oorzaak niet volledig bekend is, kan je
de oorzaak of bron niet aanpakken.
Inmiddels worden meer dan 50 lichamelijke ziekten geassocieerd met parodontitis, zoals kanker,
reuma, luchtweginfecties en hart- en vaatziekten.
Er is een associatief verband tussen parodontitis en diabetes mellitus, hart- en vaatziekten,
ongewenste zwangerschapsuitkomsten en reumatoïde artritis. Dit epidemiologische verband is het
duidelijkst voor diabetes mellitus en hart- en vaatziekten.
1) Kanker: Wanneer een patiënt word bestraald in het hoofd-halsgebied kan het zo zijn dat het
botstructuur word beïnvloed en een zeer progressieve vorm van parodontitis kan
veroorzaken. Een andere behandeling van kanker zijn door middel van chemotherapie.
Hierdoor word het hele afweermechanisme even plat gelegd, waardoor je ook verhoogde
kans hebt op het krijgen van parodontitis.
2) Reuma: Reumatische artritis is een auto-immuunziekte, waarbij voornamelijk de gewrichten
worden aangetast. Bij reumapatiënten is de lichamelijke ontsteking verhoogd en staat de
volumeknop te hard, de afweer is te hoog. Hierdoor is de kans op parodontitis verhoogd. Bij
deze medicatie is het ook goed om er op te letten dat door de bacteriemie, die altijd ontstaat
na een parodontale behandeling, de kans op sepsis verhoogd is. Bij sommige
reumapatiënten is het daarom beter de medicatie stop te zetten voordat ze een
parodontitisbehandeling ondergaan. Een goede interdisciplinaire behandeling met een
reumatoloog is dan noodzakelijk.
3) Diabetes: Diabetes mellitus is een chronische ziekte, waarbij de suikerregulatie verstoord is,
met als gevolg vaak te hoge bloedsuikerwaarden. Door te hoge bloedsuikerwaarden raken
verschillende organen, maar ook vitale processen ontregeld, die betrokken zijn bij het
onderhoud van het hart- en vaatstelsel, de wondgenezing en de afweer tegen
infecties. Vanwege de verhoogde kans op infecties en de slechte wondgenezing, wordt
parodontitis twee tot drie keer vaker gediagnosticeerd bij diabetespatiënten. Een goede
bloedsuikerregulatie is belangrijk voor het bereiken van een gezonde parodontale situatie.
4) Onderliggende ziekte/Verborgen ziekte: Als niet duidelijk is hoe parodontitis wordt
veroorzaakt, kan het nodig zijn om een patiënt te verwijzen naar de huisarts om te laten
uitzoeken of er sprake is van een nog onbekende onderliggende ziekte. Zo is uit onderzoek
op ACTA gebleken dat 25% van de mensen met ernstige parodontitis ook al
bloedsuikerwaarden hadden die wijzen op de aanwezigheid van diabetes mellitus en dat
ongeveer 20% van deze mensen was hiervan niet op de hoogte. Mondhygiënisten kunnen
daarom mogelijk bijdragen aan het vroegtijdig signaleren van onderliggende ziekten, zoals
diabetes mellitus
Parodontologie:
Week B1+ B2
Functie parodontium:
- Geeft steun aan gebitselementen
- Functionele krachten worden opgevangen en geabsorbeerd
- Bloedvoorziening
- Sensorische/reflectorisch
- Beschermt het worteloppervlak tegen resorptie
- Een gebitselement kan standsverandering ondergaan
- Barrière die het interne milieu van het menselijk lichaam afsluit van het uitwendige milieu
waardoor infectie kunnen worden voorkomen.
De bouw van het parodontium (met alle vezels/structuren):
Afkorting Onderdeel Geef een duidelijke omschrijving van
Kenmerken en locatie
S Sulcus Gingivalis Rondom de vrije gingiva zit een tandvleesspleet. Bij een
gezonde mond mag hij niet dieper zijn dan 2 mm. Het is dus de
ruimte tussen de gingiva en de kroon
E Glazuur Buitenste beschermlaag van de kroon en bestaat voor 98% uit
anorganische stof.
JE Aanhechtingepitheel De plek waarbij het tandvlees is verbonden is met de tand. Een
aandoening begint altijd op deze plek
CEJ Glazuur-cementgrens Dit is de overgang op de tandhals van het glazuur naar cement
C Wortelcement Dit omgeeft de buitenkant van de tandwortel en lijkt op bot.
Het is een dunne laag en bied steun aan de tand. Het kan zich
herstellen en beschadigingen aan de wortel repareren. daar
waar de vezels van het parodontaal ligament zich aanhechten
aan de tand.
VG Vrije gingiva Dit tandvlees zit los van het beenvlies en is beweegbaar. Het zit
tussen de gingivale groeve en de sulcus gingivalis.
GG Gingivale groeve Dit is de grens tussen de vaste en vrije gingiva.
AG Aangehechte gingiva Dit tandvlees zit vast aan beenvlies en bot waardoorhet niet
beweegbaar is. Bij een gezonde situatie is het sinaasappeleffect
goed te zien.
MGG Mucogingivale grens Grens tussen aangehechte gingiva en alveolaire mucosa
AM Alveolaire mucosa Het ondersteund weefsel, dit verbindt de gingiva met het
slijmvlies. Het is heel beweegbaar
B processus alveolaris Het is het bovenkaakbeen. Hierin zit het element verankerd.
OE Oraal epitheel Het epitheel aan de kant van de mondholte. Het zit dus aan de
buitenkant van de gingiva.
OSE Sulcus epitheel Het epitheel dat tegenover het tandoppervlak is gelegen zonder
dat het ermee in contact staat
,JE Aanhechtsepitheel vormt het contact/verbinding tussen de gingiva en
gebitselementen
- Parodontaal ligament groep vezels die de tand in de tandkas vasthouden -> bevindt
zich tussen het bot en de tand
- retelijsten Als de gingiva ontstoken is, dan gaat het aanhechtingsepitheel
zich profileren (duidelijk maken, laten zien) en
uitstulpingsvormen in de gingiva
Naam vezel Beschrijving
Dentogingivale Ze lopen van de tandhals naar de gingiva en bot. Ze houden de gingiva bij
vezels het element (van wortelcement naar gingiva)
Dentoperiostale Deze lopen van het element recht naar het bot van het element en steken
vezels (of dento de aangehechte gingiva in (van element naar (periost) bot)
alveolaire vezels)
Circulaire vezels Omgeven de tandhals en versterken hetgingivale contact met de tand. Ze
zittennergens aan vast en lopen rondom het element (lopend om tand
heen, nergens aan bevestigd)
,Alveologingivale In de vrije gingiva die vanuit de crista alveolaris in meer verticale richting
vezels (of gingiva de gingiva intrekken en reiken tot in het meest craniale deel van het
alveolaire vezels) gingivale weefsel. van (criseta alveolaris) bot naar vrij gingiva
Transseptale vezels De onderste laag van de Dentogingivalegroep loopt over de crista heen
naar het buurelement en hecht daar vast aan het wortelcement. De
vezels vormen transseptale ligament en zorgen voor een stevige
verbinding tussen aangrenzende gebitselementen (van element naar
element)
Interpapillaire Deze vezels lopen interdentaal en dus tussen twee elementen door. Ze zijn
vezels aangehecht aan het papil en lopen naar de tegenoverliggende papil
vezels van Sharpey de vezels van Sharpey zijn de uiteinden van de vezels van het LPD;
ligamentum parodontale. Vezels die het bot met de wortel verbinden
transgingivale zigzag door elementen. Van buccaal naar linguaal. S vorm
vezels
interpapilaire aangehecht aan papil -> van papil naar tegenoverliggend papil. (van
vezels buccaal naar linguaal)
, de relatie tussen de algemene gezondheid van een patiënt en parodontitis
Parodontitis kan mede veroorzaakt worden door een andere, ernstige ziekte. Er moet daarom altijd
onderzocht worden waarom een patiënt parodontitis ontwikkeld heeft. Als een patiënt weinig tot
geen afweer heeft, dan is er disbalans. De meerderheid van patiënten met parodontitis heeft een
afwijkend afweer. Alle factoren die de balans kunnen verstoren, zullen in beeld moeten worden
gebracht voordat een behandeling gestart kan worden. Als de oorzaak niet volledig bekend is, kan je
de oorzaak of bron niet aanpakken.
Inmiddels worden meer dan 50 lichamelijke ziekten geassocieerd met parodontitis, zoals kanker,
reuma, luchtweginfecties en hart- en vaatziekten.
Er is een associatief verband tussen parodontitis en diabetes mellitus, hart- en vaatziekten,
ongewenste zwangerschapsuitkomsten en reumatoïde artritis. Dit epidemiologische verband is het
duidelijkst voor diabetes mellitus en hart- en vaatziekten.
1) Kanker: Wanneer een patiënt word bestraald in het hoofd-halsgebied kan het zo zijn dat het
botstructuur word beïnvloed en een zeer progressieve vorm van parodontitis kan
veroorzaken. Een andere behandeling van kanker zijn door middel van chemotherapie.
Hierdoor word het hele afweermechanisme even plat gelegd, waardoor je ook verhoogde
kans hebt op het krijgen van parodontitis.
2) Reuma: Reumatische artritis is een auto-immuunziekte, waarbij voornamelijk de gewrichten
worden aangetast. Bij reumapatiënten is de lichamelijke ontsteking verhoogd en staat de
volumeknop te hard, de afweer is te hoog. Hierdoor is de kans op parodontitis verhoogd. Bij
deze medicatie is het ook goed om er op te letten dat door de bacteriemie, die altijd ontstaat
na een parodontale behandeling, de kans op sepsis verhoogd is. Bij sommige
reumapatiënten is het daarom beter de medicatie stop te zetten voordat ze een
parodontitisbehandeling ondergaan. Een goede interdisciplinaire behandeling met een
reumatoloog is dan noodzakelijk.
3) Diabetes: Diabetes mellitus is een chronische ziekte, waarbij de suikerregulatie verstoord is,
met als gevolg vaak te hoge bloedsuikerwaarden. Door te hoge bloedsuikerwaarden raken
verschillende organen, maar ook vitale processen ontregeld, die betrokken zijn bij het
onderhoud van het hart- en vaatstelsel, de wondgenezing en de afweer tegen
infecties. Vanwege de verhoogde kans op infecties en de slechte wondgenezing, wordt
parodontitis twee tot drie keer vaker gediagnosticeerd bij diabetespatiënten. Een goede
bloedsuikerregulatie is belangrijk voor het bereiken van een gezonde parodontale situatie.
4) Onderliggende ziekte/Verborgen ziekte: Als niet duidelijk is hoe parodontitis wordt
veroorzaakt, kan het nodig zijn om een patiënt te verwijzen naar de huisarts om te laten
uitzoeken of er sprake is van een nog onbekende onderliggende ziekte. Zo is uit onderzoek
op ACTA gebleken dat 25% van de mensen met ernstige parodontitis ook al
bloedsuikerwaarden hadden die wijzen op de aanwezigheid van diabetes mellitus en dat
ongeveer 20% van deze mensen was hiervan niet op de hoogte. Mondhygiënisten kunnen
daarom mogelijk bijdragen aan het vroegtijdig signaleren van onderliggende ziekten, zoals
diabetes mellitus
