Weekdoelen 6.3
1. Uitleggen hoe de medisch-diagnostische methoden CTG, MBO en STAN werken
en wat de indicaties zijn voor elk van deze methoden.
Vormen van foetale bewaking
- Toeter
- Doptone
- CTG
- STAN
- MBO
CTG (cardiotocogram)
Een afwijkend CTG is niet altijd geassocieerd met acidose en asfyxie omdat de positief
voorspellende waarde van een CTG laag is. De negatief voorspellende waarde is wel hoog,
dus als de CTG goed is, gaat het op dat moment waarschijnlijk ook goed met de foetus.
Omdat de positief voorspellende waarde laag is, wordt bij een slechte CTG een MBO
afgenomen.
Een CTG kan inwendig en uitwendig afgenomen worden. Bij een inwendig CTG worden er
elektroden op het caput geschroefd. Bij een uitwendig CTG worden de transducers met
elastische banden op de buik geplaatst. Bij hoger risico op foetale nood wordt via het CTG
continu geregistreerd. In de ontsluitingsfase wordt dan minimaal 1x per uur het CTG
beoordeeld. In de uitdrijving wordt het CTG elke 15 min beoordeeld.
Indaling bradycardie ontstaat door moulage. De baroreceptoren merken een verhoogde
intracraniële druk, waardoor de foetale hartslag daalt tot ongeveer 80 bpm, dit duurt max 10
min. Hierom kijk je ook naar de weeënactiviteit bij het beoordelen van een CTG.
Factoren die CTG kunnen beïnvloeden:
- AD
- Foetale activiteit
- Medicatie
- Temperatuur stijging/daling
- Placentaire doorbloeding
- Hypoxie
Wanneer wordt een CTG gemaakt:
- Minder leven
- Meconiumhoudend vruchtwater
- Maternale hypertensie
- Sectio in anamnese
- Diabetes mellitus
- Inleiding van een baring
- Elke baring in het ziekenhuis (verwezen / gecompliceerd)
, STAN
STAN is een onderdeel van een CTG en staat voor ST-analyse. Het registreert de ecg van
het foetale hart en geeft een alert bij een afwijking in het ST-segment. Een voordeel hiervan
is dat minder vaak een MBO nodig is.
Bij hypoxie stijgen foetaal adrenaline, noradrenaline en glycogenolyse. Hierdoor is er meer
anaerobe metabolisme, waarbij melkzuur vrijkomt. Er komen kaliumionen vrij in de
hartspiercellen (deze zaten opgeslagen in glycogeen moleculen). Dit zorgt voor een
verandering van het ST segment (stijgen T-top). Bij een normale CTG wordt er niet gekeken
naar de STAN. STAN kan pas gemeten worden na 36 weken. Ook hebben niet veel
ziekenhuizen de functie omdat het erg duur is. De kruisjes representeren de signaal
kwaliteit, wanneer er langer dan 4 min geen kruisjes zijn geweest is de STAN niet
betrouwbaar.
MBO
Microbloedonderzoek wordt gedaan bij een afwijkende CTG. Hiervoor is wel ontsluiting
nodig. Er wordt met een mesje een snee gemaakt in het caput, en het capillaire bloed wordt
met een pipet opgezogen. Hierbij wordt de pH, pO2, pCO2 en de BE berekent. Zuur-base
evenwicht van foetale bloed kan onderscheid maken tussen niet of wel bedreigende situatie.
Een MBO kan snel mis gaan als er bijvoorbeeld vruchtwater mee wordt opgezogen, hierdoor
stijgt de pH (pH van vruchtwater is basischer). Ook mag er geen MBO worden afgenomen
bij stollingsstoornissen en bij geïnfecteerde zwangeren. Verder moeten ook de vliezen al
gebroken zijn.
- pH > 7,25 → geen acidose
- 7,20 - 7,25 → pre acidose
- < 7,20 → acidose
1. Uitleggen hoe de medisch-diagnostische methoden CTG, MBO en STAN werken
en wat de indicaties zijn voor elk van deze methoden.
Vormen van foetale bewaking
- Toeter
- Doptone
- CTG
- STAN
- MBO
CTG (cardiotocogram)
Een afwijkend CTG is niet altijd geassocieerd met acidose en asfyxie omdat de positief
voorspellende waarde van een CTG laag is. De negatief voorspellende waarde is wel hoog,
dus als de CTG goed is, gaat het op dat moment waarschijnlijk ook goed met de foetus.
Omdat de positief voorspellende waarde laag is, wordt bij een slechte CTG een MBO
afgenomen.
Een CTG kan inwendig en uitwendig afgenomen worden. Bij een inwendig CTG worden er
elektroden op het caput geschroefd. Bij een uitwendig CTG worden de transducers met
elastische banden op de buik geplaatst. Bij hoger risico op foetale nood wordt via het CTG
continu geregistreerd. In de ontsluitingsfase wordt dan minimaal 1x per uur het CTG
beoordeeld. In de uitdrijving wordt het CTG elke 15 min beoordeeld.
Indaling bradycardie ontstaat door moulage. De baroreceptoren merken een verhoogde
intracraniële druk, waardoor de foetale hartslag daalt tot ongeveer 80 bpm, dit duurt max 10
min. Hierom kijk je ook naar de weeënactiviteit bij het beoordelen van een CTG.
Factoren die CTG kunnen beïnvloeden:
- AD
- Foetale activiteit
- Medicatie
- Temperatuur stijging/daling
- Placentaire doorbloeding
- Hypoxie
Wanneer wordt een CTG gemaakt:
- Minder leven
- Meconiumhoudend vruchtwater
- Maternale hypertensie
- Sectio in anamnese
- Diabetes mellitus
- Inleiding van een baring
- Elke baring in het ziekenhuis (verwezen / gecompliceerd)
, STAN
STAN is een onderdeel van een CTG en staat voor ST-analyse. Het registreert de ecg van
het foetale hart en geeft een alert bij een afwijking in het ST-segment. Een voordeel hiervan
is dat minder vaak een MBO nodig is.
Bij hypoxie stijgen foetaal adrenaline, noradrenaline en glycogenolyse. Hierdoor is er meer
anaerobe metabolisme, waarbij melkzuur vrijkomt. Er komen kaliumionen vrij in de
hartspiercellen (deze zaten opgeslagen in glycogeen moleculen). Dit zorgt voor een
verandering van het ST segment (stijgen T-top). Bij een normale CTG wordt er niet gekeken
naar de STAN. STAN kan pas gemeten worden na 36 weken. Ook hebben niet veel
ziekenhuizen de functie omdat het erg duur is. De kruisjes representeren de signaal
kwaliteit, wanneer er langer dan 4 min geen kruisjes zijn geweest is de STAN niet
betrouwbaar.
MBO
Microbloedonderzoek wordt gedaan bij een afwijkende CTG. Hiervoor is wel ontsluiting
nodig. Er wordt met een mesje een snee gemaakt in het caput, en het capillaire bloed wordt
met een pipet opgezogen. Hierbij wordt de pH, pO2, pCO2 en de BE berekent. Zuur-base
evenwicht van foetale bloed kan onderscheid maken tussen niet of wel bedreigende situatie.
Een MBO kan snel mis gaan als er bijvoorbeeld vruchtwater mee wordt opgezogen, hierdoor
stijgt de pH (pH van vruchtwater is basischer). Ook mag er geen MBO worden afgenomen
bij stollingsstoornissen en bij geïnfecteerde zwangeren. Verder moeten ook de vliezen al
gebroken zijn.
- pH > 7,25 → geen acidose
- 7,20 - 7,25 → pre acidose
- < 7,20 → acidose
