Verloskunde - Jaar 1 - Module 4
Weekdoelen 4.1
1. Een volledige voedingsanamnese afnemen en op de cliënt afgestemde
voedingsadviezen geven aan vrouwen in de preconceptionele fase, tijdens de
zwangerschap en in de lactatieperiode.
Preconceptie
Er wordt aangeraden 4 weken vóór tot 8 weken na conceptie 0,4 - 0,5 mg/dag . Foliumzuur
(of vitamine B11) tekort wordt geassocieerd met neuralebuisdefecten. Meer foliumrijketen
eten heeft minder zin, doordat een deel van het foliumzuur bij het koken verloren gaat.
Zwangeren met een duidelijk verhoogd risico op NBD wordt dezelfde periode 5 mg/dag (zelf
NBD of een kind met NBD).
Teveel vitamine A kan afwijkingen van het centraal zenuwstelsel van de foetus veroorzaken.
Het voedingscentrum adviseert niet meer dan één boterham met leverworst te eten per dag.
Mensen met een donkere huid en/of beperkt worden blootgesteld aan zonlicht (bv sluier),
wordt geadviseerd om dagelijks 10 microgram vitamine D te suppleren.
Zwangerschap
Gevarieerd eten van de groepen:
- Brood, granen, aardappelen en rijst
- Groente en fruit
- Melk(producten), kaas, soja(producten), ei, vlees en vis
- Margarine
- 1,5-2 L vocht
Toename van 300 kcal per dag om extra energie op te leveren voor de
zwangerschap. Wanneer de zwangere diens lichamelijke activiteit afneemt neemt de
behoefte aan vitamine C (90 mg/dag) toe.
- 10 microgram vitamine D per dag.
- Eet iets meer uit de groep vlees, vis, eieren en vleesvervangers
- Eet 1 keer per week vis
- Eet niet bewust meer eten omdat je zwanger bent
- Let goed op de houdbaarheidsdatum
- Was je handen altijd voor het bereiden van een maaltijd
- Klaargemaakt eten mag niet in contact komen met rauw eten
- Bewaar gekoelde producten niet lang, en houdt ze goed koud (4 graden). Rauwe
melk vermijden (listeria)
,Calcium
Calcium is van groot belang voor de botopbouw en mineralisering van de foetale botten. De
concentratie van calcium daalt, door de bloedvolume toename van de zwangere. De daling
start bij de bevruchting en bereikt de laagste waarden aan het begin van het derde trimester.
De calciumexcretie via de urine neemt toe. De botdichtheid verandert niet, door verdubbelde
calciumopname in de darmen onder invloed van oestrogenen, prolactine en hPL. Daarnaast
produceert de placenta 1,25-dihydroxy vitamine D.
IJzer
IJzer is nodig voor de ontwikkeling van de placenta en de foetus. Naarmate de
zwangerschap vordert, neemt de behoefte van ijzer toe. Mensen met adequate
ijzervoorraden kunnen deze toename aan.
IJzer komt in voedsel voor in de vormen: Haemijzer (Fe2+, vooral in rood vlees), en
Non-haemijzer (Fe3+, groenten, fruit en granen). Fe3+ moet eerst veranderen in Fe2+ om
opgenomen te kunnen worden, dit proces wordt versterkt door vitamine C.
Lactatieperiode
Lacterende mensen moeten 600-700 mL meer vocht drinken. Een lacterende heeft
ongeveer 500 kcal extra nodig, en 15 gram extra eiwitten. Vermijd het gebruik van
geneesmiddelen zoveel mogelijk. Blootstelling van voedingsstoffen die mogelijk allergieën
kunnen worden in de borstvoeding, zorgt voor een normale immuuntolerantie van die
voedingsstoffen. Verder wordt gevarieerd eten van de schijf van 5 geadviseerd.
Neem niet teveel cafeïne. Cafeïne kan je kind namelijk onrustig maken. Als je graag
koffie drinkt, drink dan niet meer dan één kopje koffie per dag.
Pas op met alcohol. Het is het veiligst om geen alcohol te drinken zolang je
borstvoeding geeft. Heb je toch een keer zin in een glaasje alcohol? Ga dan voor 1
standaardglas. Neem dit glas dan vlak nadat je voeding hebt gegeven. Wacht na het drinken
van 1 standaardglas alcohol altijd 3 uur met voeden.
Eet niet meer dan 2 keer per week deze vette vissoorten en varieer. Vanwege kleine
hoeveelheden schadelijke dioxines die in vette vis kunnen voorkomen. Verder bevatten
sommige vissoorten een verhoogd gehalte aan zware metalen zoals kwik.
, 2. Voedingsadviezen geven aan vrouwen met speciale voedingsgewoonten, zoals
vegetarische of veganistische diëten.
Vegetariërs en veganisten moeten extra goed opletten dat ze bepaalde voedingsstoffen
zoals ijzer en vitamine B12 voldoende binnenkrijgen.
Vitamine B12
Vitamine B12 (cobalamine) is nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen, een goede
werking van het zenuwstelsel. Gevolgen van een tekort aan vitamine B12 zijn
bloedarmoede, gevoelloze of tintelende handen en voeten, verwardheid en
geheugenproblemen.
Waar zit het in: melk, melkproducten, vlees, vleeswaren, vis, bepaalde insecten, eieren en
kan zijn toegevoegd aan plantaardige zuivelvervangers en vleesvervangers.
Vegetariërs: Melk, melkproducten, eieren, plantaardige zuivelvervangers en
vleesvervangers.
Veganisten: zeewier en algen, plantaardige zuivelvervangers en vleesvervangers.
Advies: dagelijks een vitamine B12-supplement te slikken
IJzer
IJzer is een mineraal dat onder andere belangrijk is voor de vorming van hemoglobine. IJzer
komt in eten voor in twee vormen: als heemijzer en als non-heemijzer. Heemijzer zit alleen in
dierlijke producten zoals vlees, vis en kip.
Veganisten / vegetariërs: Non-heemijzer zit in dierlijke en plantaardige producten, zoals
brood en volkorenproducten, peulvruchten, noten en donkergroene groenten. Vitamine C
bevordert de opname van ijzer.
Zink
Zink komt in kleine hoeveelheden voor in veel verschillende voedingsmiddelen, zoals vlees,
kaas, graanproducten, noten en schaal- en schelpdieren. Hoewel een tekort aan zink niet
voorkomt onder vegetariërs in de Westerse wereld, kan de inname van zink lager zijn dan de
aanbevolen hoeveelheid bij een vegetarisch eetpatroon.
Veganisten: graanproducten, noten
Vegetariërs: kaas, graanproducten, noten
Omega 3
De bekendste omega 3-vetzuren zijn alfa-linoleenzuur (ALA), eicosapentaeenzuur (EPA) en
docosahexaeenzuur (DHA). EPA en DHA staan vooral bekend als visvetzuren. DHA is
belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen en het netvlies van het kind. In vergelijking
met niet-vegetariërs hebben vegetariërs en met name veganisten lagere gehaltes aan EPA
en DHA in hun bloed. Er zijn supplementen met EPA en DHA uit algen.
Vegetariërs / veganisten: ALA is een plantaardig omega 3-vetzuur en zit vooral in
raapzaad(olie), walnoten(olie) en lijnzaad(olie)
Weekdoelen 4.1
1. Een volledige voedingsanamnese afnemen en op de cliënt afgestemde
voedingsadviezen geven aan vrouwen in de preconceptionele fase, tijdens de
zwangerschap en in de lactatieperiode.
Preconceptie
Er wordt aangeraden 4 weken vóór tot 8 weken na conceptie 0,4 - 0,5 mg/dag . Foliumzuur
(of vitamine B11) tekort wordt geassocieerd met neuralebuisdefecten. Meer foliumrijketen
eten heeft minder zin, doordat een deel van het foliumzuur bij het koken verloren gaat.
Zwangeren met een duidelijk verhoogd risico op NBD wordt dezelfde periode 5 mg/dag (zelf
NBD of een kind met NBD).
Teveel vitamine A kan afwijkingen van het centraal zenuwstelsel van de foetus veroorzaken.
Het voedingscentrum adviseert niet meer dan één boterham met leverworst te eten per dag.
Mensen met een donkere huid en/of beperkt worden blootgesteld aan zonlicht (bv sluier),
wordt geadviseerd om dagelijks 10 microgram vitamine D te suppleren.
Zwangerschap
Gevarieerd eten van de groepen:
- Brood, granen, aardappelen en rijst
- Groente en fruit
- Melk(producten), kaas, soja(producten), ei, vlees en vis
- Margarine
- 1,5-2 L vocht
Toename van 300 kcal per dag om extra energie op te leveren voor de
zwangerschap. Wanneer de zwangere diens lichamelijke activiteit afneemt neemt de
behoefte aan vitamine C (90 mg/dag) toe.
- 10 microgram vitamine D per dag.
- Eet iets meer uit de groep vlees, vis, eieren en vleesvervangers
- Eet 1 keer per week vis
- Eet niet bewust meer eten omdat je zwanger bent
- Let goed op de houdbaarheidsdatum
- Was je handen altijd voor het bereiden van een maaltijd
- Klaargemaakt eten mag niet in contact komen met rauw eten
- Bewaar gekoelde producten niet lang, en houdt ze goed koud (4 graden). Rauwe
melk vermijden (listeria)
,Calcium
Calcium is van groot belang voor de botopbouw en mineralisering van de foetale botten. De
concentratie van calcium daalt, door de bloedvolume toename van de zwangere. De daling
start bij de bevruchting en bereikt de laagste waarden aan het begin van het derde trimester.
De calciumexcretie via de urine neemt toe. De botdichtheid verandert niet, door verdubbelde
calciumopname in de darmen onder invloed van oestrogenen, prolactine en hPL. Daarnaast
produceert de placenta 1,25-dihydroxy vitamine D.
IJzer
IJzer is nodig voor de ontwikkeling van de placenta en de foetus. Naarmate de
zwangerschap vordert, neemt de behoefte van ijzer toe. Mensen met adequate
ijzervoorraden kunnen deze toename aan.
IJzer komt in voedsel voor in de vormen: Haemijzer (Fe2+, vooral in rood vlees), en
Non-haemijzer (Fe3+, groenten, fruit en granen). Fe3+ moet eerst veranderen in Fe2+ om
opgenomen te kunnen worden, dit proces wordt versterkt door vitamine C.
Lactatieperiode
Lacterende mensen moeten 600-700 mL meer vocht drinken. Een lacterende heeft
ongeveer 500 kcal extra nodig, en 15 gram extra eiwitten. Vermijd het gebruik van
geneesmiddelen zoveel mogelijk. Blootstelling van voedingsstoffen die mogelijk allergieën
kunnen worden in de borstvoeding, zorgt voor een normale immuuntolerantie van die
voedingsstoffen. Verder wordt gevarieerd eten van de schijf van 5 geadviseerd.
Neem niet teveel cafeïne. Cafeïne kan je kind namelijk onrustig maken. Als je graag
koffie drinkt, drink dan niet meer dan één kopje koffie per dag.
Pas op met alcohol. Het is het veiligst om geen alcohol te drinken zolang je
borstvoeding geeft. Heb je toch een keer zin in een glaasje alcohol? Ga dan voor 1
standaardglas. Neem dit glas dan vlak nadat je voeding hebt gegeven. Wacht na het drinken
van 1 standaardglas alcohol altijd 3 uur met voeden.
Eet niet meer dan 2 keer per week deze vette vissoorten en varieer. Vanwege kleine
hoeveelheden schadelijke dioxines die in vette vis kunnen voorkomen. Verder bevatten
sommige vissoorten een verhoogd gehalte aan zware metalen zoals kwik.
, 2. Voedingsadviezen geven aan vrouwen met speciale voedingsgewoonten, zoals
vegetarische of veganistische diëten.
Vegetariërs en veganisten moeten extra goed opletten dat ze bepaalde voedingsstoffen
zoals ijzer en vitamine B12 voldoende binnenkrijgen.
Vitamine B12
Vitamine B12 (cobalamine) is nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen, een goede
werking van het zenuwstelsel. Gevolgen van een tekort aan vitamine B12 zijn
bloedarmoede, gevoelloze of tintelende handen en voeten, verwardheid en
geheugenproblemen.
Waar zit het in: melk, melkproducten, vlees, vleeswaren, vis, bepaalde insecten, eieren en
kan zijn toegevoegd aan plantaardige zuivelvervangers en vleesvervangers.
Vegetariërs: Melk, melkproducten, eieren, plantaardige zuivelvervangers en
vleesvervangers.
Veganisten: zeewier en algen, plantaardige zuivelvervangers en vleesvervangers.
Advies: dagelijks een vitamine B12-supplement te slikken
IJzer
IJzer is een mineraal dat onder andere belangrijk is voor de vorming van hemoglobine. IJzer
komt in eten voor in twee vormen: als heemijzer en als non-heemijzer. Heemijzer zit alleen in
dierlijke producten zoals vlees, vis en kip.
Veganisten / vegetariërs: Non-heemijzer zit in dierlijke en plantaardige producten, zoals
brood en volkorenproducten, peulvruchten, noten en donkergroene groenten. Vitamine C
bevordert de opname van ijzer.
Zink
Zink komt in kleine hoeveelheden voor in veel verschillende voedingsmiddelen, zoals vlees,
kaas, graanproducten, noten en schaal- en schelpdieren. Hoewel een tekort aan zink niet
voorkomt onder vegetariërs in de Westerse wereld, kan de inname van zink lager zijn dan de
aanbevolen hoeveelheid bij een vegetarisch eetpatroon.
Veganisten: graanproducten, noten
Vegetariërs: kaas, graanproducten, noten
Omega 3
De bekendste omega 3-vetzuren zijn alfa-linoleenzuur (ALA), eicosapentaeenzuur (EPA) en
docosahexaeenzuur (DHA). EPA en DHA staan vooral bekend als visvetzuren. DHA is
belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen en het netvlies van het kind. In vergelijking
met niet-vegetariërs hebben vegetariërs en met name veganisten lagere gehaltes aan EPA
en DHA in hun bloed. Er zijn supplementen met EPA en DHA uit algen.
Vegetariërs / veganisten: ALA is een plantaardig omega 3-vetzuur en zit vooral in
raapzaad(olie), walnoten(olie) en lijnzaad(olie)
