Aard, omvang, schade
PROBLEEM 1
Leerdoelen:
1. Wat zijn de lange en korte termijn ontwikkelingen in criminaliteit?
2. Hoe kan de daling in het aantal moorden worden verklaard lange termijn?
3. Hoe kan de daling in het aantal moorden worden verklaard korte termijn?
4. Hoe kan de daling in jeugdcriminaliteit worden verklaard?
5. Hoe kan het dat de ontwikkelingen van slachtofferscijfers verschillen van
geregistreerde verdachten?
Bronnen:
- Cooney
- Hart & Lersch niet
- Van der Laan, Pleysier & Weerman
- Aarten, Schönberger & Liem
- De Jong
- Eisner
- Mann
- WODC/CBS/Raad van de rechtspraak
Leerdoel 1 Wat zijn de lange en korte termijn ontwikkelingen in criminaliteit?
Cooney, M. (2003). The privatization of violence. Criminology, 41(4), 1377-1406
Lange termijn: afname in geweld, met name in de 17 e en 18e eeuw (voor elk
Europees land waarvoor data is)
- Vroeger: geweld was meer verdeeld in de maatschappij (zowel hoge als
lage status), nu is dit meer te vinden bij mensen met een lage sociale
status
- Geweld is meer privaat (privé) geworden
o Vaker individuen die geweld plegen en in een intiemere setting
Jeugdcriminaliteit: onder 12- tot 25-jarigen is er vanaf 2007 een daling na een
stijging sinds het begin van deze eeuw
WODC/CBS/Raad voor de Rechtspraak (2020). Criminaliteit en rechtshandhaving 2019.
Ontwikkelingen en samenhangen. Den Haag: WODC.
- Dalende trend in geregistreerde criminaliteit in Noord- en West-Europese
landen van 2002-2016.
- Het aantal burgers van 15 jaar en ouder dat slachtoffer werd van 1 of meer
delicten zoals geweld, vermogensdelicten en vandalisme daalt. Sinds 2005
is dit met de helft afgenomen.
- Ruim 1 op de 17 Nederlanders van 15 jaar en ouder was in 2019
slachtoffer van veelvoorkomende criminaliteit (gewelds-, vermogens- of
vandalismedelicten). Dat is minder dan in 2017. Over de periode 2005-
2019 is het slachtofferschap met ruim de helft gedaald (vooral bij
vermogensdelicten)
- Jongeren worden vaker slachtoffer van veelvoorkomende criminaliteit
- Inwoners van stedelijke gemeenten zijn vaker slachtoffer dan inwoners van
niet-stedelijke gemeenten
Jeugdcriminaliteit:
- Het aandeel minderjarige verdachten op de totale verdachtenpopulatie is
in Nederland 12% in 2015 (vergelijkbaar met andere landen in
Noord-/West-Europa, maar een stuk hoger dan Europa in totaal)
- In Nederland is het aantal minderjarige verdachten hoger, maar sterk
dalend
1
, Aard, omvang, schade
- Het aandeel minderjarigen is in Nederland in 2006-2015 met 7 %
afgenomen (ook elders in Europa is dit gedaald)
Eisner, M. (2014). From swords to words: Does macro-level change in self-control
predict long-term variation in levels of homicide? Crime and Justice, 43(1), 65-134.
Afname van geweld begon vanaf de late middeleeuwen maar kwam in een
stroomversnelling vanaf het begin van de 17e eeuw, voorafgaand aan de
industriële revolutie en demografische transformatie door eeuwen.
Mann, M. (2018). Have wars and violence declined? Theory and Society, 47(1), 37-60.
Tussen 1200 en 1500 daalden het aantal moorden. In de jaren 60 was er een
stijging en daarna ging de daling verder.
Van der Laan, A., Pleysier, S., & Weerman, F. (2020). Hedendaagse jeugdcriminaliteit:
nieuwe vragen en enkele antwoorden na een historische daling. Tijdschrift voor
Criminologie, 62(2-3), 115-129.
Sinds het midden van de vorige eeuw steeg de jeugdcriminaliteit, met een piek
rond het midden van de jaren 1990. Na een tijdelijke lichte daling was er weer
een stijgende trend. Na 2007 daalde de jeugdcriminaliteit weer. Deze daling is te
zien in geregistreerde cijfers maar ook in slachtofferenquêtes en zelfrapportages.
De Jong, J. (2018). Het mysterie van de verdwenen criminaliteit. Heerlen: Centraal
Bureau voor de Statistiek.
- Stijging in geregistreerde criminaliteit vanaf jaren 60. Na een korte daling
na 1994 bereikte het aantal misdrijven in 2001 en 2002 een hoogtepunt
(93 misdrijven per 1000 inwoners). In 2017 was het aantal misdrijven
gedaald tot 49 per 1000 inwoners, hetzelfde als rond 1980.
- Het aantal slachtoffers van moord en doodslag stijgt begin jaren 50.
Hoogtepunt in de jaren 90, gevolgd door een daling die na 2003 sterker
werd. In 2017 is het aantal moorden weer gestegen maar nog onduidelijk
of dit een omslag is
Aarten, P., Schönberger, H., & Liem, M. (2019). 25 jaar moord in Nederland. Tijdschrift
voor Criminologie, 61(3), 260-270.
De bevindingen laten zien dat het moordcijfer sinds de jaren negentig aan het
dalen is. Deze daling is het grootst onder mannelijke en vrouwelijke slachtoffers
in de leeftijd van
20 tot en met 39 jaar.
Leerdoel 2 Hoe kan de daling in het aantal moorden worden verklaard lange
termijn?
Cooney, M. (2003). The privatization of violence. Criminology, 41(4), 1377-1406
Gaat om moreel geweld: geweld dat gebruikt wordt in een conflict.
Participanten geweld
- Premoderne samenleving: geen groepen voor of tegen geweld; hoog
geplaatst zijn op de sociale ladder was meestal het gevolg van de
capaciteit om geweldsdelicten uit te laten voeren
- Moderniserende samenleving: geweld gebruikt door edelen en doorsnee
burgers.
o Meer geweld buiten familie
o Hoge percentages van samenwerkende moordenaars en niet-
intieme slachtoffers
2
PROBLEEM 1
Leerdoelen:
1. Wat zijn de lange en korte termijn ontwikkelingen in criminaliteit?
2. Hoe kan de daling in het aantal moorden worden verklaard lange termijn?
3. Hoe kan de daling in het aantal moorden worden verklaard korte termijn?
4. Hoe kan de daling in jeugdcriminaliteit worden verklaard?
5. Hoe kan het dat de ontwikkelingen van slachtofferscijfers verschillen van
geregistreerde verdachten?
Bronnen:
- Cooney
- Hart & Lersch niet
- Van der Laan, Pleysier & Weerman
- Aarten, Schönberger & Liem
- De Jong
- Eisner
- Mann
- WODC/CBS/Raad van de rechtspraak
Leerdoel 1 Wat zijn de lange en korte termijn ontwikkelingen in criminaliteit?
Cooney, M. (2003). The privatization of violence. Criminology, 41(4), 1377-1406
Lange termijn: afname in geweld, met name in de 17 e en 18e eeuw (voor elk
Europees land waarvoor data is)
- Vroeger: geweld was meer verdeeld in de maatschappij (zowel hoge als
lage status), nu is dit meer te vinden bij mensen met een lage sociale
status
- Geweld is meer privaat (privé) geworden
o Vaker individuen die geweld plegen en in een intiemere setting
Jeugdcriminaliteit: onder 12- tot 25-jarigen is er vanaf 2007 een daling na een
stijging sinds het begin van deze eeuw
WODC/CBS/Raad voor de Rechtspraak (2020). Criminaliteit en rechtshandhaving 2019.
Ontwikkelingen en samenhangen. Den Haag: WODC.
- Dalende trend in geregistreerde criminaliteit in Noord- en West-Europese
landen van 2002-2016.
- Het aantal burgers van 15 jaar en ouder dat slachtoffer werd van 1 of meer
delicten zoals geweld, vermogensdelicten en vandalisme daalt. Sinds 2005
is dit met de helft afgenomen.
- Ruim 1 op de 17 Nederlanders van 15 jaar en ouder was in 2019
slachtoffer van veelvoorkomende criminaliteit (gewelds-, vermogens- of
vandalismedelicten). Dat is minder dan in 2017. Over de periode 2005-
2019 is het slachtofferschap met ruim de helft gedaald (vooral bij
vermogensdelicten)
- Jongeren worden vaker slachtoffer van veelvoorkomende criminaliteit
- Inwoners van stedelijke gemeenten zijn vaker slachtoffer dan inwoners van
niet-stedelijke gemeenten
Jeugdcriminaliteit:
- Het aandeel minderjarige verdachten op de totale verdachtenpopulatie is
in Nederland 12% in 2015 (vergelijkbaar met andere landen in
Noord-/West-Europa, maar een stuk hoger dan Europa in totaal)
- In Nederland is het aantal minderjarige verdachten hoger, maar sterk
dalend
1
, Aard, omvang, schade
- Het aandeel minderjarigen is in Nederland in 2006-2015 met 7 %
afgenomen (ook elders in Europa is dit gedaald)
Eisner, M. (2014). From swords to words: Does macro-level change in self-control
predict long-term variation in levels of homicide? Crime and Justice, 43(1), 65-134.
Afname van geweld begon vanaf de late middeleeuwen maar kwam in een
stroomversnelling vanaf het begin van de 17e eeuw, voorafgaand aan de
industriële revolutie en demografische transformatie door eeuwen.
Mann, M. (2018). Have wars and violence declined? Theory and Society, 47(1), 37-60.
Tussen 1200 en 1500 daalden het aantal moorden. In de jaren 60 was er een
stijging en daarna ging de daling verder.
Van der Laan, A., Pleysier, S., & Weerman, F. (2020). Hedendaagse jeugdcriminaliteit:
nieuwe vragen en enkele antwoorden na een historische daling. Tijdschrift voor
Criminologie, 62(2-3), 115-129.
Sinds het midden van de vorige eeuw steeg de jeugdcriminaliteit, met een piek
rond het midden van de jaren 1990. Na een tijdelijke lichte daling was er weer
een stijgende trend. Na 2007 daalde de jeugdcriminaliteit weer. Deze daling is te
zien in geregistreerde cijfers maar ook in slachtofferenquêtes en zelfrapportages.
De Jong, J. (2018). Het mysterie van de verdwenen criminaliteit. Heerlen: Centraal
Bureau voor de Statistiek.
- Stijging in geregistreerde criminaliteit vanaf jaren 60. Na een korte daling
na 1994 bereikte het aantal misdrijven in 2001 en 2002 een hoogtepunt
(93 misdrijven per 1000 inwoners). In 2017 was het aantal misdrijven
gedaald tot 49 per 1000 inwoners, hetzelfde als rond 1980.
- Het aantal slachtoffers van moord en doodslag stijgt begin jaren 50.
Hoogtepunt in de jaren 90, gevolgd door een daling die na 2003 sterker
werd. In 2017 is het aantal moorden weer gestegen maar nog onduidelijk
of dit een omslag is
Aarten, P., Schönberger, H., & Liem, M. (2019). 25 jaar moord in Nederland. Tijdschrift
voor Criminologie, 61(3), 260-270.
De bevindingen laten zien dat het moordcijfer sinds de jaren negentig aan het
dalen is. Deze daling is het grootst onder mannelijke en vrouwelijke slachtoffers
in de leeftijd van
20 tot en met 39 jaar.
Leerdoel 2 Hoe kan de daling in het aantal moorden worden verklaard lange
termijn?
Cooney, M. (2003). The privatization of violence. Criminology, 41(4), 1377-1406
Gaat om moreel geweld: geweld dat gebruikt wordt in een conflict.
Participanten geweld
- Premoderne samenleving: geen groepen voor of tegen geweld; hoog
geplaatst zijn op de sociale ladder was meestal het gevolg van de
capaciteit om geweldsdelicten uit te laten voeren
- Moderniserende samenleving: geweld gebruikt door edelen en doorsnee
burgers.
o Meer geweld buiten familie
o Hoge percentages van samenwerkende moordenaars en niet-
intieme slachtoffers
2
