ONDERWIJS AAN HET JONGE KIND
LESNOTITIES
College 1. Inleiding
1. Inleiding
1.1 Begrippen
Waarom ziet niet iedereen kleuteronderwijs voor vol aan?
Johan De Wilde: “Kleuteronderwijs sleept een verkeerd beeld mee uit het verleden. Typerend vind ik de
Duitse benaming “Kindergarten”. Alsof de kleuterklas een idyllisch ommuurd tuintje is, waar kleuters
vanzelf groeien als je ze genoeg warmte en liefde geeft. Een plek waar guur weer en de boze
buitenwereld niet binnendringen, waar kinderen opgaan in hun spel en zelf de wereld ontdekken.”
Welke visie verraden deze woorden? Vier dimensies:
• Kindergarten/kleutertuin: dimensie kind – tussen hoge en lage verwachtingen
• Papschool: dimensie school – lage verwachtingen
• Kakschool: dimensie school – lage verwachtingen
• Preschool: dimensie school – hoge verwachtingen
• Bewaarschool: dimensie school – lage verwachtingen
• Speelschool: dimensie kind – tussen hoge en lage verwachtingen
International Standard Classification of Education
• ISCED0 = Early Childhood Education: (0 – 6 jaar of start lager onderwijs, meer formele
leerinstructie)
o ISCED01 = Early Childhood Educational Development (0 – 2 jaar)
o ISCED02 = Pre-primary Education (gericht op kinderen van 3 jaar tot de leeftijd waarop
ze aan ISCED 1 kunnen beginnen)
• ISCED1 = Primary Education
• ISCED2 = Lower Secondary Edcuation
• ISCED3 = Upper Secondary Education
Terminologie
• ECE = Early Childhood Education
1
, ONDERWIJS AAN HET JONGE KIND
LESNOTITIES
• ECEC = Early Childhood Education and Care
• VVE = Voor (periode t.e.m. 4 jaar)- en vroegschools onderwijs, vooral in Nederland
• Preschool = ECE t.e.m. leeftijd van 4 jaar (vooral Amerikaans)
• Kindergarten = In de Amerikaanse context wordt dit als voorbereidend jaar voor de lagere
school gezien (verwijst naar onze derde kleuterklas, alleen is er in Amerika meer oriëntatie op
de start van de lagere school)
• Groep 1 en 2 = Nederlandse benaming, komt overeen met 2e en 3e kleuterklas
• Opgepast! In Nederland gaat de peuterleeftijd t.e.m 3 jaar. In Vlaanderen zijn dit kleuters. De
grens ligt bij ons op 2,5 jaar
1.2 Hoge verwachtingen
• James Heckman: beroemde pleiter voor kleuteronderwijs waar hoge verwachtingen worden
gecreërd
o Sense of urgence: armoedekloof die groeit in VS waardoor VS minder competitief is
o Wat hij wil bereiken: economisch inzetbaar en criminele reductie
• Ferre Laevers
o Sense of urgence: mentale, emotionele en sociale weerbaarheid
o Wat hij wil bereiken: volledig aan de samenleving deelnemen, persoonlijkheid van het
kind verder ontwikkelen om veerkracht te ontwikkelen
1.3 Centrale vragen
Hoe kan kleuteronderwijs hoge verwachtingen waar maken?
• Welke visies op kleuteronderwijs zijn er?
• Wat is de rol van de leerkracht, van instructie, van spel?
• Hoe kunnen we de kwaliteit van het kleuteronderwijs meten?
• Hoe kunnen we de kwaliteit van het kleuteronderwijs bevorderen?
2. ECE in Europa
2.1 Verschillen in vorm
2
, ONDERWIJS AAN HET JONGE KIND
LESNOTITIES
• Unitary settings: algemeen systeem
• Seperate settings: gesplitst systeem, meestal overgang op drie jaar. Belgie is uniek gegeven het
feit dat de overgang op 2,5 jaar ligt
• Gemengde setting
• Ons kleuteronderwijs is gratis vanaf 2,5 jaar
• In veel landen blijkt het feit of kleuteronderwijs gratis is afhankelijk van de leeftijd
• In iets meer dan de helft van de landen is het gratis, maar dat betekent ook dat er nog in veel
landen betaald moet worden en dat het ook niet zeker is of je wel een plaats hebt
• In het laatste jaar van het kleuteronderwijs is nog minder dan 1/4 landen betalend
• Gratis maken van kleuteronderwijs omdat het voordelig is voor de ontwikkeling van kinderen
3
, ONDERWIJS AAN HET JONGE KIND
LESNOTITIES
• Grote verschillen in participatie vanaf vier jaar t.o.v. jonger dan drie jaar
• Relatief grote participatie in Europa
• Vlaanderen in top 4 (vanaf vier jaar), top 5 jonger dan drie jaar
• Ierland (IE) op de eerste plaats vanaf vier jaar, Noord Macedonië (MK) op de laatste plaats
• Denemarken (DK) op de eerste plaats jonger dan drie jaar, Slovakijke (SK) op de laatste plaats
• Minimumkwalificatie om les te geven in het kleuteronderwijs
• In Vlaanderen professionele bachelor
• In Portugal heb je een masterdiploma nodig, maar zij hebben vaak assistenten waarbij de
master dan meer een beleidsfunctie heeft
• Landen zoals Zweden hebben geen diploma nodig, of er zijn geen regels rond
Kleuteronderwijs in Vlaanderen nu
• Gesplit systeem of eenheidssysteem
• Prijs (inschrijvingsgeld)
• Garantie op een plaats
• Participatiegraad
4
LESNOTITIES
College 1. Inleiding
1. Inleiding
1.1 Begrippen
Waarom ziet niet iedereen kleuteronderwijs voor vol aan?
Johan De Wilde: “Kleuteronderwijs sleept een verkeerd beeld mee uit het verleden. Typerend vind ik de
Duitse benaming “Kindergarten”. Alsof de kleuterklas een idyllisch ommuurd tuintje is, waar kleuters
vanzelf groeien als je ze genoeg warmte en liefde geeft. Een plek waar guur weer en de boze
buitenwereld niet binnendringen, waar kinderen opgaan in hun spel en zelf de wereld ontdekken.”
Welke visie verraden deze woorden? Vier dimensies:
• Kindergarten/kleutertuin: dimensie kind – tussen hoge en lage verwachtingen
• Papschool: dimensie school – lage verwachtingen
• Kakschool: dimensie school – lage verwachtingen
• Preschool: dimensie school – hoge verwachtingen
• Bewaarschool: dimensie school – lage verwachtingen
• Speelschool: dimensie kind – tussen hoge en lage verwachtingen
International Standard Classification of Education
• ISCED0 = Early Childhood Education: (0 – 6 jaar of start lager onderwijs, meer formele
leerinstructie)
o ISCED01 = Early Childhood Educational Development (0 – 2 jaar)
o ISCED02 = Pre-primary Education (gericht op kinderen van 3 jaar tot de leeftijd waarop
ze aan ISCED 1 kunnen beginnen)
• ISCED1 = Primary Education
• ISCED2 = Lower Secondary Edcuation
• ISCED3 = Upper Secondary Education
Terminologie
• ECE = Early Childhood Education
1
, ONDERWIJS AAN HET JONGE KIND
LESNOTITIES
• ECEC = Early Childhood Education and Care
• VVE = Voor (periode t.e.m. 4 jaar)- en vroegschools onderwijs, vooral in Nederland
• Preschool = ECE t.e.m. leeftijd van 4 jaar (vooral Amerikaans)
• Kindergarten = In de Amerikaanse context wordt dit als voorbereidend jaar voor de lagere
school gezien (verwijst naar onze derde kleuterklas, alleen is er in Amerika meer oriëntatie op
de start van de lagere school)
• Groep 1 en 2 = Nederlandse benaming, komt overeen met 2e en 3e kleuterklas
• Opgepast! In Nederland gaat de peuterleeftijd t.e.m 3 jaar. In Vlaanderen zijn dit kleuters. De
grens ligt bij ons op 2,5 jaar
1.2 Hoge verwachtingen
• James Heckman: beroemde pleiter voor kleuteronderwijs waar hoge verwachtingen worden
gecreërd
o Sense of urgence: armoedekloof die groeit in VS waardoor VS minder competitief is
o Wat hij wil bereiken: economisch inzetbaar en criminele reductie
• Ferre Laevers
o Sense of urgence: mentale, emotionele en sociale weerbaarheid
o Wat hij wil bereiken: volledig aan de samenleving deelnemen, persoonlijkheid van het
kind verder ontwikkelen om veerkracht te ontwikkelen
1.3 Centrale vragen
Hoe kan kleuteronderwijs hoge verwachtingen waar maken?
• Welke visies op kleuteronderwijs zijn er?
• Wat is de rol van de leerkracht, van instructie, van spel?
• Hoe kunnen we de kwaliteit van het kleuteronderwijs meten?
• Hoe kunnen we de kwaliteit van het kleuteronderwijs bevorderen?
2. ECE in Europa
2.1 Verschillen in vorm
2
, ONDERWIJS AAN HET JONGE KIND
LESNOTITIES
• Unitary settings: algemeen systeem
• Seperate settings: gesplitst systeem, meestal overgang op drie jaar. Belgie is uniek gegeven het
feit dat de overgang op 2,5 jaar ligt
• Gemengde setting
• Ons kleuteronderwijs is gratis vanaf 2,5 jaar
• In veel landen blijkt het feit of kleuteronderwijs gratis is afhankelijk van de leeftijd
• In iets meer dan de helft van de landen is het gratis, maar dat betekent ook dat er nog in veel
landen betaald moet worden en dat het ook niet zeker is of je wel een plaats hebt
• In het laatste jaar van het kleuteronderwijs is nog minder dan 1/4 landen betalend
• Gratis maken van kleuteronderwijs omdat het voordelig is voor de ontwikkeling van kinderen
3
, ONDERWIJS AAN HET JONGE KIND
LESNOTITIES
• Grote verschillen in participatie vanaf vier jaar t.o.v. jonger dan drie jaar
• Relatief grote participatie in Europa
• Vlaanderen in top 4 (vanaf vier jaar), top 5 jonger dan drie jaar
• Ierland (IE) op de eerste plaats vanaf vier jaar, Noord Macedonië (MK) op de laatste plaats
• Denemarken (DK) op de eerste plaats jonger dan drie jaar, Slovakijke (SK) op de laatste plaats
• Minimumkwalificatie om les te geven in het kleuteronderwijs
• In Vlaanderen professionele bachelor
• In Portugal heb je een masterdiploma nodig, maar zij hebben vaak assistenten waarbij de
master dan meer een beleidsfunctie heeft
• Landen zoals Zweden hebben geen diploma nodig, of er zijn geen regels rond
Kleuteronderwijs in Vlaanderen nu
• Gesplit systeem of eenheidssysteem
• Prijs (inschrijvingsgeld)
• Garantie op een plaats
• Participatiegraad
4
