Psychopathologie
hoofdstuk 1&2 – Hoorcollege 1 en 4
Abnormale psychologie: verleden en toekomst
Vier gemeenschappelijke eigenschappen van abnormale psychologie:
Deviance = afwijkend gedrag
Distress = persoon lijdt
Dysfunction = belemmering functioneren
Danger = gevaar voor zichzelf of anderen
Beïnvloed door: normen, cultuur en context.
Wordt gedefinieerd door criteria in de maatschappij. Hiermee kunnen specifieke gevallen beoordeeld
worden.
Szasz denkt dat je abnormaliteit niet kan definiëren door maatschappelijke invloeden.
Behandeling/therapie: doel is om abnormaal gedrag te veranderen met:
- Patiënt
- Genezer/therapeut
- Reeks van contacten
Huntington disease = onvrijwillige lichaamsbewegingen, emotionele uitbarstingen, geheugenverlies,
zelfmoordgedachtes en absurde gedachtes -> door celverlies in basale ganglia en cortex
Abnormaal gedrag door de jaren:
Prehistorie: abnormaal gedrag is gevolg van kwade geesten. Behandeling -> schedelboring
(trepanatie) en exorcisme (demonen wegjagen met rituelen)
Grieken en Romeinen (500 vc-500nc): verschillende mensen gaven verschillende verklaringen
voor abnormaal gedrag.
o Hippocrates: disbalans tussen de vier lichaamssappen humores. Behandeling ->
rustig leven, dieet, onthouding etc.
Middeleeuwen: mentale stoornissen hebben demonische oorzaak. Behandeling ->
uitdrijving, marteling
Renaissance: Weyer: wetenschappelijk, geest net zo gevoelig voor ziekte als lichaam
behandeling -> bedevaart, verzorging en verpleging
19e eeuw: Mensen met mentale stoornis moeten moreel en respectvol behandeld worden.
o Pinel: zieke patiënten moeten worden behandeld met sympathie en vriendelijkheid
Begin 20e eeuw: nieuwe perspectieven
o somatogeen: psychische stoornis heeft lichamelijke oorzaak (Emil Kraeplin), Dit
leidde tot ontmoediging tot effectieve medicatie werd ontwikkeld.
o psychogeen: abnormaal functioneren heeft psychische oorzaken, hypnose
Mesmer: hysterische stoornissen -> hypnose
Freud: psychoanalyse
Door de beschikbaarheid van medicatie die vanaf jaren 50 opkwam, werden minder mensen
opgenomen in klinieken maar meer poliklinische behandelingen.
Aandeel preventie programma’s en positieve psychologie neemt toe.
,Multiculturele psychologie: begrijpen en beschrijven hoe gender, cultuur etc. invloed hebben op
gedragingen.
Verzekering heeft grote invloed op ontwikkeling. Vanaf 2014 basishulp via huisarts.
Technologie heeft invloed op mentale gezondheid: afleiding zorgt voor kortere aandachtspannes,
uitlating abnormaal gedrag online, anderzijds apps die hulp kunnen bieden etc.
Biologisch model: stoornissen zijn gevolg van disfunctioneren mechanisme, hersenproblemen
(neurotransmitters, anatomie)
+ Effectieve behandeling - niet biologische factoren worden niet meegenomen.
Behandelingen:
- Psychofarmaca / Psychotropic medication: affects emotions and thought processes.
o Antianxiety drugs/minor tranquilizers/anxiolytica
o Antidepressants
o Antibipolar drugs/mood stabilizers
o Antipsychotica
- Hersenstimulatie (ECT)
- Psychochirurgie (deep brain stimulatie)
,Psychodynamisch model (Freud): gedrag wordt veroorzaakt door onbewust dynamische psychische
krachten (normaal en abnormaal gedrag)
ID : plezierprincipe
Ego : realiteitsprincipe
Superego : moreelprincipe
Verschillende defensiemechanisme om ermee om te gaan.
Men moet ID, ego en superego aanpassen aan situatie. Als dit lukt -> ontwikkeling als dit niet lukt ->
vastzitten in eerder ontwikkelingsstadium.
Therapieën:
- Trauma’s en innerlijke conflicten ontdekken
- Vrije associatie
- Therapeutische interpretatie
Doel is Catharsis bereiken (inzicht in probleem) -> dan werk je er doorheen en kun je verder naar
volgend ontwikkelingsstadium.
Stadia van psychoseksuele ontwikkeling
, - Orale stadium (0-18 mnd) → kinderen zijn bang dat de moeder die hen voedt en troost, zal
verdwijnen. Kinderen van wie de moeder consequent niet in staat is om hun orale behoeften
te bevredigen, kunnen gefixeerd raken tijdens de orale fase en een leven lang een 'oraal
karakter' (extreme afhankelijkheid of extreem wantrouwen). Dergelijke personen zijn
bijzonder vatbaar voor het ontwikkelen van een depressie
- Anale stadium (18 mnd-3 jaar)
- Fallische stadium (3-5 jaar)
- Latente stadium (5-12 jaar)
- Genitale stadium (12 jaar-volwassenheid)
Cognitieve gedragsmodel: 2 delen
1. Gedragscomponent: gebaseerd op conditionering
Leerprincipes:
- Operante conditionering = aanleren van gedrag door middel van beloning (positieve en
negatieve bekrachtigers) en straf. (Skinner)
- Modeling = aanleren van gedrag door middel van observeren en nadoen. (Bandura):
experiment met pop
- Klassieke conditionering = aanleren van gedrag door middel van temporele associatie
(stimulusrespons) (Pavlov)
Behandeling
Gedragstherapie/gedragsmodificatie: Gedrag dat problemen veroorzaakt identificeren en
vervangen door meer gepast gedrag
Therapeut is ‘leraar’: Technieken: bv. systematische desensitisatie (confronteren met angst),
modeling
2. Cognitieve dimensie: focus op maladaptieve denkprocessen = slecht aangepast
Cognitieve therapie (Ellis en Beck): ontwikkelen van functionele denkpatronen.
hoofdstuk 1&2 – Hoorcollege 1 en 4
Abnormale psychologie: verleden en toekomst
Vier gemeenschappelijke eigenschappen van abnormale psychologie:
Deviance = afwijkend gedrag
Distress = persoon lijdt
Dysfunction = belemmering functioneren
Danger = gevaar voor zichzelf of anderen
Beïnvloed door: normen, cultuur en context.
Wordt gedefinieerd door criteria in de maatschappij. Hiermee kunnen specifieke gevallen beoordeeld
worden.
Szasz denkt dat je abnormaliteit niet kan definiëren door maatschappelijke invloeden.
Behandeling/therapie: doel is om abnormaal gedrag te veranderen met:
- Patiënt
- Genezer/therapeut
- Reeks van contacten
Huntington disease = onvrijwillige lichaamsbewegingen, emotionele uitbarstingen, geheugenverlies,
zelfmoordgedachtes en absurde gedachtes -> door celverlies in basale ganglia en cortex
Abnormaal gedrag door de jaren:
Prehistorie: abnormaal gedrag is gevolg van kwade geesten. Behandeling -> schedelboring
(trepanatie) en exorcisme (demonen wegjagen met rituelen)
Grieken en Romeinen (500 vc-500nc): verschillende mensen gaven verschillende verklaringen
voor abnormaal gedrag.
o Hippocrates: disbalans tussen de vier lichaamssappen humores. Behandeling ->
rustig leven, dieet, onthouding etc.
Middeleeuwen: mentale stoornissen hebben demonische oorzaak. Behandeling ->
uitdrijving, marteling
Renaissance: Weyer: wetenschappelijk, geest net zo gevoelig voor ziekte als lichaam
behandeling -> bedevaart, verzorging en verpleging
19e eeuw: Mensen met mentale stoornis moeten moreel en respectvol behandeld worden.
o Pinel: zieke patiënten moeten worden behandeld met sympathie en vriendelijkheid
Begin 20e eeuw: nieuwe perspectieven
o somatogeen: psychische stoornis heeft lichamelijke oorzaak (Emil Kraeplin), Dit
leidde tot ontmoediging tot effectieve medicatie werd ontwikkeld.
o psychogeen: abnormaal functioneren heeft psychische oorzaken, hypnose
Mesmer: hysterische stoornissen -> hypnose
Freud: psychoanalyse
Door de beschikbaarheid van medicatie die vanaf jaren 50 opkwam, werden minder mensen
opgenomen in klinieken maar meer poliklinische behandelingen.
Aandeel preventie programma’s en positieve psychologie neemt toe.
,Multiculturele psychologie: begrijpen en beschrijven hoe gender, cultuur etc. invloed hebben op
gedragingen.
Verzekering heeft grote invloed op ontwikkeling. Vanaf 2014 basishulp via huisarts.
Technologie heeft invloed op mentale gezondheid: afleiding zorgt voor kortere aandachtspannes,
uitlating abnormaal gedrag online, anderzijds apps die hulp kunnen bieden etc.
Biologisch model: stoornissen zijn gevolg van disfunctioneren mechanisme, hersenproblemen
(neurotransmitters, anatomie)
+ Effectieve behandeling - niet biologische factoren worden niet meegenomen.
Behandelingen:
- Psychofarmaca / Psychotropic medication: affects emotions and thought processes.
o Antianxiety drugs/minor tranquilizers/anxiolytica
o Antidepressants
o Antibipolar drugs/mood stabilizers
o Antipsychotica
- Hersenstimulatie (ECT)
- Psychochirurgie (deep brain stimulatie)
,Psychodynamisch model (Freud): gedrag wordt veroorzaakt door onbewust dynamische psychische
krachten (normaal en abnormaal gedrag)
ID : plezierprincipe
Ego : realiteitsprincipe
Superego : moreelprincipe
Verschillende defensiemechanisme om ermee om te gaan.
Men moet ID, ego en superego aanpassen aan situatie. Als dit lukt -> ontwikkeling als dit niet lukt ->
vastzitten in eerder ontwikkelingsstadium.
Therapieën:
- Trauma’s en innerlijke conflicten ontdekken
- Vrije associatie
- Therapeutische interpretatie
Doel is Catharsis bereiken (inzicht in probleem) -> dan werk je er doorheen en kun je verder naar
volgend ontwikkelingsstadium.
Stadia van psychoseksuele ontwikkeling
, - Orale stadium (0-18 mnd) → kinderen zijn bang dat de moeder die hen voedt en troost, zal
verdwijnen. Kinderen van wie de moeder consequent niet in staat is om hun orale behoeften
te bevredigen, kunnen gefixeerd raken tijdens de orale fase en een leven lang een 'oraal
karakter' (extreme afhankelijkheid of extreem wantrouwen). Dergelijke personen zijn
bijzonder vatbaar voor het ontwikkelen van een depressie
- Anale stadium (18 mnd-3 jaar)
- Fallische stadium (3-5 jaar)
- Latente stadium (5-12 jaar)
- Genitale stadium (12 jaar-volwassenheid)
Cognitieve gedragsmodel: 2 delen
1. Gedragscomponent: gebaseerd op conditionering
Leerprincipes:
- Operante conditionering = aanleren van gedrag door middel van beloning (positieve en
negatieve bekrachtigers) en straf. (Skinner)
- Modeling = aanleren van gedrag door middel van observeren en nadoen. (Bandura):
experiment met pop
- Klassieke conditionering = aanleren van gedrag door middel van temporele associatie
(stimulusrespons) (Pavlov)
Behandeling
Gedragstherapie/gedragsmodificatie: Gedrag dat problemen veroorzaakt identificeren en
vervangen door meer gepast gedrag
Therapeut is ‘leraar’: Technieken: bv. systematische desensitisatie (confronteren met angst),
modeling
2. Cognitieve dimensie: focus op maladaptieve denkprocessen = slecht aangepast
Cognitieve therapie (Ellis en Beck): ontwikkelen van functionele denkpatronen.
