Seneca Maatschappijleer – Samenvatting Hoofdstuk 1 t/m 8 – JV VWO4
Seneca Maatschappijleer Samenvatting Hoofdstuk 1 t/m 8
Hoofdstuk 1: Maatschappelijk geluk
Dilemma: Een keuze tussen twee zaken die niet samen kunnen gaan.
Waarde: Een abstract ideaal dat mensen belangrijk vinden om na te streven.
Kernwaarde: Een belangrijke waarde van een cultuur (samenleving, bedrijf, groep).
Zonder die kernwaarde bestaat er geen cultuur meer.
Belang: Een voordeel dat iemand heeft of kan krijgen.
Eisen voor het hebben van een maatschappelijk probleem:
- Er zijn verschillende meningen over het probleem
- Er hebben veel actoren (persoon of groep die betrokken is bij een
maatschappelijk probleem) mee te maken
- De overheid (hoogste gezag (bestuur) in een land dat wetten maakt, uitvoert
en handhaaft) kan een rol spelen bij de oplossing
Met een AWB-schema maak je een overzicht van een botsing of dilemma met
actoren, waarden en belangen die tegenover elkaar staan.
Maatschappelijke botsing: botsing tussen waarden en/of belangen van verschillende
actoren die niet samen kunnen gaan. Hierbij speelt de vraag mee welke actor het
maatschappelijk probleem moet oplossen. We delen de actoren op in de
maatschappelijke driehoek met daarin:
- De overheid (hier hoort de landelijke overheid bij, maar ook de provincie en
gemeente)
- Het maatschappelijk middenveld (hier staan de actiegroepen, vakbonden,
kerken en verenigingen bij)
- De markt (hier horen de bedrijven en ondernemingen bij)
Strijd: Het oplossen van maatschappelijke problemen door geweld of dwang.
Debat: Een ordelijke discussie om een kritisch denkend publiek te overtuigen.
Meerderheidsregel: De regel dat beslissingen worden genomen door de meerderheid
van de uitgebrachte stemmen over een voorstel.
Grondwet: De belangrijkste wet van een land. Bevat meestal fundamentele rechten
en plichten van burgers en van de overheid.
, Seneca Maatschappijleer – Samenvatting Hoofdstuk 1 t/m 8 – JV VWO4
Mensbeelden: Beelden die mensen hebben van hoe mensen over het algemeen zijn.
Extreemlinks Links Midden Rechts Extreemrechts
Mensen De overheid De overheid Niet de Mensen zijn
moeten moet mensen moet mensen overheid moet gericht op hun
gedwongen helpen door alleen tijdelijk mensen eigenbelang en
worden elkaar hoge helpen als verplichten moeten alleen
te helpen, belastingen te mensen anderen te voor zichzelf
desnoods met vragen en weinig kansen helpen, maar opkomen. Help
geweld. hoge uitgaven hebben om dat horen alleen jezelf,
te doen. zichzelf te welopgevoede eventueel met
helpen. mensen geweld.
vrijwillig te
doen.
Ideologieën: Samenhangend geheel van beginselen en denkbeelden over het
maatschappelijk geluk.
Extreemlinks Links Midden Rechts Extreemrechts
Bij gelijke Iedereen moet Ieder individu Ieder individu Sommige
kansen kan gelijke kansen moet gelijke heeft unieke individuen zijn
iedereen bijna krijgen en de kansen talenten maar beter dan
alles leren. overheid moet krijgen om sommige meer anderen. Een
Verschillen dat stimuleren zichzelf te dan anderen. volk wordt
tussen om ontplooien. Getalenteerde alleen beter als
mensen ongelijkheid te De overheid mensen moeten de besten met
mogen niet bestrijden. Dat moet hierin een geweld kunnen
belangrijk zijn mag met veel niet teveel vooraanstaande heersen over
en daarom belastinggeld. sturen maar rol spelen en de zwakkeren,
moet de wel gelijke zich inzetten die een last zijn
overheid die rechten voor het voor het volk
met geweld garanderen. algemeen en moeten
ongedaan belang. verdwijnen.
maken.
Hoofdstuk 2: Geluk realiseren
Stromingen: Groepen aanhangers van een ideologie.
Extreemlinks Links Midden Rechts Extreemrechts
Anarchisme Socialisme en Liberalisme Conservatisme Nazisme en
en Sociaal- Fascisme
Communisme Democratie
Strijdt voor Debatteert Debatteert Debatteert Strijdt voor één
gelijkheid voor (meer) voor voor cultuur
gelijkheid persoonlijke economische
vrijheid vrijheid
Christendemocratie (conservatief)
Seneca Maatschappijleer Samenvatting Hoofdstuk 1 t/m 8
Hoofdstuk 1: Maatschappelijk geluk
Dilemma: Een keuze tussen twee zaken die niet samen kunnen gaan.
Waarde: Een abstract ideaal dat mensen belangrijk vinden om na te streven.
Kernwaarde: Een belangrijke waarde van een cultuur (samenleving, bedrijf, groep).
Zonder die kernwaarde bestaat er geen cultuur meer.
Belang: Een voordeel dat iemand heeft of kan krijgen.
Eisen voor het hebben van een maatschappelijk probleem:
- Er zijn verschillende meningen over het probleem
- Er hebben veel actoren (persoon of groep die betrokken is bij een
maatschappelijk probleem) mee te maken
- De overheid (hoogste gezag (bestuur) in een land dat wetten maakt, uitvoert
en handhaaft) kan een rol spelen bij de oplossing
Met een AWB-schema maak je een overzicht van een botsing of dilemma met
actoren, waarden en belangen die tegenover elkaar staan.
Maatschappelijke botsing: botsing tussen waarden en/of belangen van verschillende
actoren die niet samen kunnen gaan. Hierbij speelt de vraag mee welke actor het
maatschappelijk probleem moet oplossen. We delen de actoren op in de
maatschappelijke driehoek met daarin:
- De overheid (hier hoort de landelijke overheid bij, maar ook de provincie en
gemeente)
- Het maatschappelijk middenveld (hier staan de actiegroepen, vakbonden,
kerken en verenigingen bij)
- De markt (hier horen de bedrijven en ondernemingen bij)
Strijd: Het oplossen van maatschappelijke problemen door geweld of dwang.
Debat: Een ordelijke discussie om een kritisch denkend publiek te overtuigen.
Meerderheidsregel: De regel dat beslissingen worden genomen door de meerderheid
van de uitgebrachte stemmen over een voorstel.
Grondwet: De belangrijkste wet van een land. Bevat meestal fundamentele rechten
en plichten van burgers en van de overheid.
, Seneca Maatschappijleer – Samenvatting Hoofdstuk 1 t/m 8 – JV VWO4
Mensbeelden: Beelden die mensen hebben van hoe mensen over het algemeen zijn.
Extreemlinks Links Midden Rechts Extreemrechts
Mensen De overheid De overheid Niet de Mensen zijn
moeten moet mensen moet mensen overheid moet gericht op hun
gedwongen helpen door alleen tijdelijk mensen eigenbelang en
worden elkaar hoge helpen als verplichten moeten alleen
te helpen, belastingen te mensen anderen te voor zichzelf
desnoods met vragen en weinig kansen helpen, maar opkomen. Help
geweld. hoge uitgaven hebben om dat horen alleen jezelf,
te doen. zichzelf te welopgevoede eventueel met
helpen. mensen geweld.
vrijwillig te
doen.
Ideologieën: Samenhangend geheel van beginselen en denkbeelden over het
maatschappelijk geluk.
Extreemlinks Links Midden Rechts Extreemrechts
Bij gelijke Iedereen moet Ieder individu Ieder individu Sommige
kansen kan gelijke kansen moet gelijke heeft unieke individuen zijn
iedereen bijna krijgen en de kansen talenten maar beter dan
alles leren. overheid moet krijgen om sommige meer anderen. Een
Verschillen dat stimuleren zichzelf te dan anderen. volk wordt
tussen om ontplooien. Getalenteerde alleen beter als
mensen ongelijkheid te De overheid mensen moeten de besten met
mogen niet bestrijden. Dat moet hierin een geweld kunnen
belangrijk zijn mag met veel niet teveel vooraanstaande heersen over
en daarom belastinggeld. sturen maar rol spelen en de zwakkeren,
moet de wel gelijke zich inzetten die een last zijn
overheid die rechten voor het voor het volk
met geweld garanderen. algemeen en moeten
ongedaan belang. verdwijnen.
maken.
Hoofdstuk 2: Geluk realiseren
Stromingen: Groepen aanhangers van een ideologie.
Extreemlinks Links Midden Rechts Extreemrechts
Anarchisme Socialisme en Liberalisme Conservatisme Nazisme en
en Sociaal- Fascisme
Communisme Democratie
Strijdt voor Debatteert Debatteert Debatteert Strijdt voor één
gelijkheid voor (meer) voor voor cultuur
gelijkheid persoonlijke economische
vrijheid vrijheid
Christendemocratie (conservatief)
