GESCHIEDENIS VWO 2 HOOFDSTUK 1
1.1 Renaissance
● In late middeleeuwen ontstonden er steden en bloeide de handel op
- Vlaanderen en Noord-Italië waren de meest stedelijke gebieden
● Italiaanse steden profiteerde van handel tussen Europa en het Nabije Oosten
- op jaarmarkten werden die producten verkocht
- zo ontstond er investeerders die geld beschikbaar stelden voor kooplieden
● Die kooplieden gaven een krediet uit en deelde wisselbrieven uit
● Burgers bestuurden met hun familie hun eigen stadstaten
● De burgers zette zich af tegen hun eigen gedachtes en bereiden zich voor op een
leven na de dood (memento mori)
- daartegenover vinden ze dat je moet genieten van het leven (carpe diem)
● Florence in 15e eeuw geregeerd door de familie de Medici
● Voor een goede stad moesten er goede kunstenaars komen
● Familie de Medici probeerde om bouwers, beeldhouwers en schilders naar de stad
te lokken
● 1453 → mensen vluchten naar Europa, komt doordat Constantinopel in
Turkse handen viel
● Men ging oude teksten onderzoeken en vertalen, ze dachten dat na het Romeinse
rijk alles verloren zou gaan
- Geleerden die dat onderzochten noemde je humanisten
- Het humanisme vonden dat je moest blijven studeren om talenten te
ontdekken (uomo universalis)
● Grondlegger humanisme → schrijver en dichter Francesco Petrarca
- Hij noemde de tijd tussen 500 en 1500 de ´donkere´ middeleeuwen
- Hij verlangde terug naar de klassieke oudheid → Renaissance
(wedergeboorte)
● Renaissance begon rond 1300 in Italië en had zich ca. 1500 in Europa verspreid
● In de Nederlanden ontstond een noordelijk-humanisme, hielden bezig met oude
Griekse bijbelteksten, belangrijkste stroming was Erasmus uit Rotterdam
● De renaissance heeft invloed op de mentaliteit, wetenschap en kunst in West-
Europa
● Bestuderen van de nieuwe kunst en wetenschap belangrijk (anatomie bijv.)
● Da Vinci was een wetenschapper en kunstenaar en Michelangelo een belangrijke
kunstenaar (schilder, architect en beeldhouwer)
KIJK NAAR DE PLAATJES EN DE TABEL IN JE INFORMATIEBOEKJE, DIT MOET JE WETEN
, GESCHIEDENIS VWO 2 HOOFDSTUK 1
1.2 Reformatie
● Kerk in Europa was in 1000 een machtig hiërarchisch instituut, katholieke kerk werd
geleid door paus Rome, hij boeide geloofszaken niet en de politiek ook niet
- Men twijfelen aan het katholieke geloof, was dit dat ze geloofde van de
bijbelteksten?
● Hoe je na de dood in de hemel kwam was toen belangrijk
- sommige mensen eerste overleven in vagevuur, daarna naar de hemel
● Duitse monnik Maarten Luther was zwaar tegen de aflaat
● In 1517 had de Sint-Pieterskerk in Rome geld nodig, hij stuurde duitse monnik
Tetzel af op de Duitse bevolking om aflaten te verkopen
● Luther stuurde twee brieven naar hoge Duitse bisschop waarom de aflaat weg
moest
- daarna studeren aan universiteit te Wittenberg tegen katholieke leer
- toen had hij uitdagende teksten geschreven die snel verspreid werden
(boekdrukkunst)
● Luther was zo tegen de kerk dat hij een andere richting aan de kerk gaf, toen
ontstond er voor hem een kerkelijke ban
● De duitse keizer Karel V besloot Luther uit te nodigen (1521) op rijksdag in Worms
- Luther werd beschermd door Frederik van Saksen toen de keizer wilde
praten
● Dit alles betekent een breuk met de katholieke kerk en het begin van de Reformatie
● Protestantse kerk van Luther heet de Lutherse kerk
● Engelse koning Hendrik VIII in conflict met paus omdat hij wilde scheiden van
vrouw
- mocht niet van de paus
● Hendrik besloot in 1534 zichzelf als hoofd van het Anglicaanse kerk te wijzen
● Volgens Johannes Calvijn waren er voorbestemde die in de hemel kwamen, alleen
God wist wie dat waren
- dit heet de leer van de predestinatie en vormde de Calvinistische kerk
● Katholieke kerken gaan hervormd worden (Concilie van Trente) en gaan het
protestantisme aanpakken, doen ze op reactie van de groei van de protestantse
kerk, van 1545-1563
● Dit deden ze toen ze de kerk gingen hervormen:
- gedrag van geestelijken harder aanpakken en priesteropleidingen verbeteren
- er kwamen meer kerkelijke rechtbanken (inquisitie) die protestanten
oppakken (ketters)
● Katholieke kerk hervormingsbeweging kreeg als naam de Contrareformatie
● Europa was verdeeld in een noordelijk protestants deel en zuidelijk katholiek
1.1 Renaissance
● In late middeleeuwen ontstonden er steden en bloeide de handel op
- Vlaanderen en Noord-Italië waren de meest stedelijke gebieden
● Italiaanse steden profiteerde van handel tussen Europa en het Nabije Oosten
- op jaarmarkten werden die producten verkocht
- zo ontstond er investeerders die geld beschikbaar stelden voor kooplieden
● Die kooplieden gaven een krediet uit en deelde wisselbrieven uit
● Burgers bestuurden met hun familie hun eigen stadstaten
● De burgers zette zich af tegen hun eigen gedachtes en bereiden zich voor op een
leven na de dood (memento mori)
- daartegenover vinden ze dat je moet genieten van het leven (carpe diem)
● Florence in 15e eeuw geregeerd door de familie de Medici
● Voor een goede stad moesten er goede kunstenaars komen
● Familie de Medici probeerde om bouwers, beeldhouwers en schilders naar de stad
te lokken
● 1453 → mensen vluchten naar Europa, komt doordat Constantinopel in
Turkse handen viel
● Men ging oude teksten onderzoeken en vertalen, ze dachten dat na het Romeinse
rijk alles verloren zou gaan
- Geleerden die dat onderzochten noemde je humanisten
- Het humanisme vonden dat je moest blijven studeren om talenten te
ontdekken (uomo universalis)
● Grondlegger humanisme → schrijver en dichter Francesco Petrarca
- Hij noemde de tijd tussen 500 en 1500 de ´donkere´ middeleeuwen
- Hij verlangde terug naar de klassieke oudheid → Renaissance
(wedergeboorte)
● Renaissance begon rond 1300 in Italië en had zich ca. 1500 in Europa verspreid
● In de Nederlanden ontstond een noordelijk-humanisme, hielden bezig met oude
Griekse bijbelteksten, belangrijkste stroming was Erasmus uit Rotterdam
● De renaissance heeft invloed op de mentaliteit, wetenschap en kunst in West-
Europa
● Bestuderen van de nieuwe kunst en wetenschap belangrijk (anatomie bijv.)
● Da Vinci was een wetenschapper en kunstenaar en Michelangelo een belangrijke
kunstenaar (schilder, architect en beeldhouwer)
KIJK NAAR DE PLAATJES EN DE TABEL IN JE INFORMATIEBOEKJE, DIT MOET JE WETEN
, GESCHIEDENIS VWO 2 HOOFDSTUK 1
1.2 Reformatie
● Kerk in Europa was in 1000 een machtig hiërarchisch instituut, katholieke kerk werd
geleid door paus Rome, hij boeide geloofszaken niet en de politiek ook niet
- Men twijfelen aan het katholieke geloof, was dit dat ze geloofde van de
bijbelteksten?
● Hoe je na de dood in de hemel kwam was toen belangrijk
- sommige mensen eerste overleven in vagevuur, daarna naar de hemel
● Duitse monnik Maarten Luther was zwaar tegen de aflaat
● In 1517 had de Sint-Pieterskerk in Rome geld nodig, hij stuurde duitse monnik
Tetzel af op de Duitse bevolking om aflaten te verkopen
● Luther stuurde twee brieven naar hoge Duitse bisschop waarom de aflaat weg
moest
- daarna studeren aan universiteit te Wittenberg tegen katholieke leer
- toen had hij uitdagende teksten geschreven die snel verspreid werden
(boekdrukkunst)
● Luther was zo tegen de kerk dat hij een andere richting aan de kerk gaf, toen
ontstond er voor hem een kerkelijke ban
● De duitse keizer Karel V besloot Luther uit te nodigen (1521) op rijksdag in Worms
- Luther werd beschermd door Frederik van Saksen toen de keizer wilde
praten
● Dit alles betekent een breuk met de katholieke kerk en het begin van de Reformatie
● Protestantse kerk van Luther heet de Lutherse kerk
● Engelse koning Hendrik VIII in conflict met paus omdat hij wilde scheiden van
vrouw
- mocht niet van de paus
● Hendrik besloot in 1534 zichzelf als hoofd van het Anglicaanse kerk te wijzen
● Volgens Johannes Calvijn waren er voorbestemde die in de hemel kwamen, alleen
God wist wie dat waren
- dit heet de leer van de predestinatie en vormde de Calvinistische kerk
● Katholieke kerken gaan hervormd worden (Concilie van Trente) en gaan het
protestantisme aanpakken, doen ze op reactie van de groei van de protestantse
kerk, van 1545-1563
● Dit deden ze toen ze de kerk gingen hervormen:
- gedrag van geestelijken harder aanpakken en priesteropleidingen verbeteren
- er kwamen meer kerkelijke rechtbanken (inquisitie) die protestanten
oppakken (ketters)
● Katholieke kerk hervormingsbeweging kreeg als naam de Contrareformatie
● Europa was verdeeld in een noordelijk protestants deel en zuidelijk katholiek
