FRANSE SLAG VWO 2 GESCHIEDENIS
3.1: het Absolutisme
● Vorsten streven naar zoveel mogelijk macht, alleen nooit lukte de volledige macht
● 17e eeuw: overal in Europa staten met sterke centraal politieke instellingen
- vorsten streven nu naar absolute macht
● Na Honderdjarige Oorlog (1337-1453) begon Frankrijk als centrale staat
● Na dood Lodewijk Xlll (1643) nam kardinaal Mazarin het in handen
● Hij legde aan 6 jarige Lodewijk XIV uit dat edelen in zogenaamde Fronde
opstand kwamen (1648-1653)
Lodewijk XIV na dood Mazarin
● Dood Mazarin in 1661, Lodewijk nam maatregelen om zijn macht te vergroten
- hij moest alleen wel nog rekening houden met de edelen
● Hoge adel werd daarom vaak uitgenodigd aan het hof van koning in Versailles
● De adel genoot van privileges en Lodewijk kon ze zo goed in de gaten houden
● Hoe dichter je bij de koning stond, hoe meer status je had
● Onderhouden hof: kost veel geld, maar hij wilde ook een beroepsleger
- leger stond altijd paraat, maar wat enorm duur
● Door dit allemaal te kunnen financieren bedacht hij het mercantilisme
- Lodewijk liet dit over aan zijn favoriete minister Jean-Baptiste Colbert
- hij bedacht: buitenlandse producten duurder moesten dan binnenlandse
- overheidsbedrijven kregen voorrang en winst maken uit koloniale handel
- alleen de derde stand moest belasting betalen
● In de buitenlandse politiek wilde Lodewijk het grondgebied Frankrijk vergroten
- hij kwam toen recht tegenover de Republiek te staan
- hij probeerde agressief het rijkdom van de Republiek af te pakken
● Lodewijk voerde oorlogen voor een groot rijk, veroveren Duitsland, Zuid-NL
- hij had wisselende resultaten
- dit kostte teveel geld, omdat hij moderne forten liet bouwen
● Er heerste toen een andere mentaliteit: lodewijk wilde gezien worden als
plaatsvervanger van god op aarde
● Door droit divin vergrootte de kerk de macht van de vorst , macht vergroten
kerk
● Koning liet Fransen protestanten (Hugenoten) vervolgen
● Veel mensen verlieten Frankrijk en gingen naar de Republiek
3.2: de Verlichting
● In de vroegmoderne tijd bloeide de wetenschap op
- men ging beter methodes bedenken om betrouwbare kennis te
verzamelen
● 17e eeuw: kwam wetenschap in belangstelling te staan van steeds meer mensen
- verenigingen opgericht waar wetenschappers (Europeanen) elkaars werk
beoordeelde
● Je kon op de manier dat iedereen de wereld begrijp natuurwetten ontdekken
● de wetenschappelijke revolutie: men geloofde in een mechanisch
wereldbeeld, waarbij de wereld logisch in elkaar zat
, FRANSE SLAG VWO 2 GESCHIEDENIS
● 18e eeuw: denken van mening waren dat wetenschappelijk methodes ook anders
toegepast kon worden
- met gezonde verstand zou je alle maatschappelijke problemen oplossen
- aanhangers van Verlichting, hen kritiek op ouderwetse samenleving
(ancien regime)
BEKIJK DE TABEL OP PAGINA 7 OVER DE IDEEËN EN BEDENKERS ERVAN
● Verlichte ideeën verspreid onder edelen, vooral onder rijke burgers 3e stand
- publiceren boeken/pamfletten en discussie over toestand land in clubs
3.3: de oorzaken van de Franse revolutie
● Op avond Franse revolutie 1789 was Frankrijk dood
● Koning Lodewijk XVI en vrouw Marie-Antoinette had geld verspild aan oorlogen
en dure hofhouding → schatkist was leeg hierdoor
● Mentaliteit van volk veranderen →door verlichte ideeën, burgers vinden dat
gediscussieerd moest worden over sociale- en politieke hervormingen
- Lodewijk riep voor eerst in 175 de Staten-Generaal bij elkaar
● Drie standen bij elkaar: via ouderwets regels: klaagbrieven (Cahiers de
doléances) opsturen naar koning wat er allemaal verkeerd was/ging
● Derde stand maakte voor 95% deel uit van Franse bevolking en vond dat ze meer
recht hadden om meert vertegenwoordigers
● Vergadering heeft niks opgeleverd en de hervormingen waren kansloos
● Derde stand kwam samen in tennishal en bleven bij elkaar voordat er nieuwe
hervormingen waren vastgelegd in een grondwet (Eed op de Kaatsbaan)
● Ondertussen in Parijs rumoerig geworden → door oogst mislukt steeg de prijs
- daardoor gingen burgers de straat op en protesteerde
- de koning dreigde om er een leger op af te sturen
- dit leidde tot eerste rellen van Parijse burgers
● Rellen waren doordat de broodprijs steeg en voor een oproep naar verandering
● Toen ze hoorde dat het leger kwam gingen ze zichzelf wapenen
- die werden gestolen uit een oud hospitaal en daarna opzoek buskruit
- het buskruit lag opgeslagen in kelders onder de Bastille
● Daarom bestormde ze om op 14 juli 1789 de bastille te bestormen
- dit was het begin van wat later de Frans revolutie is gaan heten
● De burgers zouden niet meer rusten voordat Frankrijk echt was veranderd
● De meeste burgers kozen de kant van de opstandelingen
● Lodewijk zat in paleis toen die werd overvallen door vrouwen die brood eisten
● De koning had geen absolute macht meer en had geen keus en moest naar Parijs
komen
3.1: het Absolutisme
● Vorsten streven naar zoveel mogelijk macht, alleen nooit lukte de volledige macht
● 17e eeuw: overal in Europa staten met sterke centraal politieke instellingen
- vorsten streven nu naar absolute macht
● Na Honderdjarige Oorlog (1337-1453) begon Frankrijk als centrale staat
● Na dood Lodewijk Xlll (1643) nam kardinaal Mazarin het in handen
● Hij legde aan 6 jarige Lodewijk XIV uit dat edelen in zogenaamde Fronde
opstand kwamen (1648-1653)
Lodewijk XIV na dood Mazarin
● Dood Mazarin in 1661, Lodewijk nam maatregelen om zijn macht te vergroten
- hij moest alleen wel nog rekening houden met de edelen
● Hoge adel werd daarom vaak uitgenodigd aan het hof van koning in Versailles
● De adel genoot van privileges en Lodewijk kon ze zo goed in de gaten houden
● Hoe dichter je bij de koning stond, hoe meer status je had
● Onderhouden hof: kost veel geld, maar hij wilde ook een beroepsleger
- leger stond altijd paraat, maar wat enorm duur
● Door dit allemaal te kunnen financieren bedacht hij het mercantilisme
- Lodewijk liet dit over aan zijn favoriete minister Jean-Baptiste Colbert
- hij bedacht: buitenlandse producten duurder moesten dan binnenlandse
- overheidsbedrijven kregen voorrang en winst maken uit koloniale handel
- alleen de derde stand moest belasting betalen
● In de buitenlandse politiek wilde Lodewijk het grondgebied Frankrijk vergroten
- hij kwam toen recht tegenover de Republiek te staan
- hij probeerde agressief het rijkdom van de Republiek af te pakken
● Lodewijk voerde oorlogen voor een groot rijk, veroveren Duitsland, Zuid-NL
- hij had wisselende resultaten
- dit kostte teveel geld, omdat hij moderne forten liet bouwen
● Er heerste toen een andere mentaliteit: lodewijk wilde gezien worden als
plaatsvervanger van god op aarde
● Door droit divin vergrootte de kerk de macht van de vorst , macht vergroten
kerk
● Koning liet Fransen protestanten (Hugenoten) vervolgen
● Veel mensen verlieten Frankrijk en gingen naar de Republiek
3.2: de Verlichting
● In de vroegmoderne tijd bloeide de wetenschap op
- men ging beter methodes bedenken om betrouwbare kennis te
verzamelen
● 17e eeuw: kwam wetenschap in belangstelling te staan van steeds meer mensen
- verenigingen opgericht waar wetenschappers (Europeanen) elkaars werk
beoordeelde
● Je kon op de manier dat iedereen de wereld begrijp natuurwetten ontdekken
● de wetenschappelijke revolutie: men geloofde in een mechanisch
wereldbeeld, waarbij de wereld logisch in elkaar zat
, FRANSE SLAG VWO 2 GESCHIEDENIS
● 18e eeuw: denken van mening waren dat wetenschappelijk methodes ook anders
toegepast kon worden
- met gezonde verstand zou je alle maatschappelijke problemen oplossen
- aanhangers van Verlichting, hen kritiek op ouderwetse samenleving
(ancien regime)
BEKIJK DE TABEL OP PAGINA 7 OVER DE IDEEËN EN BEDENKERS ERVAN
● Verlichte ideeën verspreid onder edelen, vooral onder rijke burgers 3e stand
- publiceren boeken/pamfletten en discussie over toestand land in clubs
3.3: de oorzaken van de Franse revolutie
● Op avond Franse revolutie 1789 was Frankrijk dood
● Koning Lodewijk XVI en vrouw Marie-Antoinette had geld verspild aan oorlogen
en dure hofhouding → schatkist was leeg hierdoor
● Mentaliteit van volk veranderen →door verlichte ideeën, burgers vinden dat
gediscussieerd moest worden over sociale- en politieke hervormingen
- Lodewijk riep voor eerst in 175 de Staten-Generaal bij elkaar
● Drie standen bij elkaar: via ouderwets regels: klaagbrieven (Cahiers de
doléances) opsturen naar koning wat er allemaal verkeerd was/ging
● Derde stand maakte voor 95% deel uit van Franse bevolking en vond dat ze meer
recht hadden om meert vertegenwoordigers
● Vergadering heeft niks opgeleverd en de hervormingen waren kansloos
● Derde stand kwam samen in tennishal en bleven bij elkaar voordat er nieuwe
hervormingen waren vastgelegd in een grondwet (Eed op de Kaatsbaan)
● Ondertussen in Parijs rumoerig geworden → door oogst mislukt steeg de prijs
- daardoor gingen burgers de straat op en protesteerde
- de koning dreigde om er een leger op af te sturen
- dit leidde tot eerste rellen van Parijse burgers
● Rellen waren doordat de broodprijs steeg en voor een oproep naar verandering
● Toen ze hoorde dat het leger kwam gingen ze zichzelf wapenen
- die werden gestolen uit een oud hospitaal en daarna opzoek buskruit
- het buskruit lag opgeslagen in kelders onder de Bastille
● Daarom bestormde ze om op 14 juli 1789 de bastille te bestormen
- dit was het begin van wat later de Frans revolutie is gaan heten
● De burgers zouden niet meer rusten voordat Frankrijk echt was veranderd
● De meeste burgers kozen de kant van de opstandelingen
● Lodewijk zat in paleis toen die werd overvallen door vrouwen die brood eisten
● De koning had geen absolute macht meer en had geen keus en moest naar Parijs
komen
