Wereld, globalisering.
1-1, krimpende wereld.
Hoofdvraag: Hoe beïnvloed de ruimtetijd compressie de relatieve ligging van gebieden?
Globalisering: Proces of mondialisering is het proces waarbij de
verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen toeneemt.
Global village: Wordt zo genoemd door de toenemende vervlechting
van gebieden. Komt doordat de relatieve afstand tussen gebieden
afneemt als gevolg van de snelle daling van de reis- en
vervoerskosten en de kosten daarvan.
Tijd-ruimtecompressie -> wereld wordt kleiner -> vervlechting ->
global village.
Tijd-ruimtecompressie: tijd en ruimte worden als het ware in elkaar
gedrukt. (bron 7: zeilschip/ stroomtrein/vliegtuig/data per. Sec )
1. Ligging veranderd. Absolute ligging veranderd niet, relatieve ligging veranderd wel.
2. Afstand krimpt. Tijd van cyberspace gaat info, kapitaal en ideeën snel over de wereld. Geldt niet
voor goederenstromen. Vervoer wordt goedkopen gaat sneller; de relatieve afstand, afstand
uitgedrukt in tijd, geld en moeite die het kost om er te komen, daalt. Toch gaat de regel van
afstandsverval nog steeds op; interactie tussen gebieden neemt af naarmate afstand toeneemt.
3. Grenzen vervagen. Staatsgrenzen met een strenge grenscontrole gaan slecht samen met
globalisering. Multinationals trekken zich minder van grenzen aan. Geldt ook voor uitwisselingen van
informatie, ideeën, culturen, normen en waarden.
1-2, transport.
Hoofdvraag: Hoe beïnvloed verbetering in transport technologie globalisering, op relatieve afstand?
Transporttechnologie: een v.d. belangrijkste motoren achter
globalisering. Goederentransport heeft drie ontwikkelingen
doorgemaakt.
1. Reis-vervoerstijden in 20e eeuw zijn sneller.
2. Transport is goedkoper door groei capaciteit. Hierdoor ontstaat
overcapaciteit en dalen tarieven. (containerisatie)
3. Infrastructuur rondom transport is verbeterd. Door elke verbetering
van transport neemt de tijd-ruimtecompressie toe.
Interactietechnologie: Er moet aan drie waarden worden voldaan
voordat er uitwisseling van goederen tussen gebieden tot stand komt.
(bron 13)
1. Complementariteit. Ene gebied moet iets kunnen leveren waar in
het andere vraag naar is.
2. Transporteerbaarheid. Goederen moeten tegen een redelijke prijs en binnen redelijke tijd
vervoerd kunnen worden. Hoogwaardige goederen kunnen over een grotere afstand en met een
duurder transportmiddel vervoerd worden dan laagwaardige producten.
3. Geen tussenliggende mogelijkheden.
, Veranderende omstandigheden: Of goederen dan het ene gebied naar het andere gebied te
vervoeren zijn, kan veranderen.
1. Verbeteren infrastructuur, waardoor bereikbaarheid toeneemt.
2. Verdwijnen politieke barrières.
3. Innovaties op transportgebied. (introductie container)
1-3, De eeuw van informatie.
Hoofdvraag: Hoe beïnvloed de moderne communicatietechnologie globalisering?
Het beïnvloeden van de richting en intensiteit van de internationale communicatie komt door:
1. Economische factoren. Internationale informatie-uitwisseling vind nu vooral plaats tussen centrum
landen. Rijkere landen beschikken uiteraard over beter technologie. Globaal lopen de handel-
informatie stromen op de aarde dus parallel.
2. Geografische factoren. Afstandsverval regel. Naarmate de afstand tussen landen toeneemt, daalt
de intensiteit van het contact, regel wordt doorkruist wanneer in een land grote groepen migranten
wonen, op basis van koloniaal verleden. Dan neemt de communicatie tussen het voormalige
moederland en de vroegere kolonie direct toe.
3. Culturele factoren. Landen met dezelfde taal en cultuur hebben meer contact.
Kapitaal-stromen flitsen over de wereld: dagelijks flitst er voor miljarden dollars ongeremd over de
wereld. Dit kan gaan over:
1. Investerings-handel kapitaal.
2. Kapitaal van particulieren en bedrijven op zoek naar plaatsen waar het rendement het hoogste is
en de belastingdruk het laagste.
3. Flitskapitaal. Enorme geldstromen die samenhangen met de speculatie in valutakoersen.
1-4, Globalisering: economisch bekeken.
Hoofdvraag: Leidt economische globalisering tot grotere onafhankelijkheid tussen gebieden?
Economische globalisering: Door instorten van het communisme in Oost-EU en voormalige Sovjet
(1991), en door de toetreding van China tot de WTO(Wereldhandelsorganisatie) is de vrije
markteconomie het leidende economische systeem geworden. Liberalisering van de wereldhandel
hierdoor toegenomen. Gevolg is productie en uitwisselingen van goederen en diensten een
internationaler karakter krijgen. Motor achter dit proces zijn de Mno’s. Mno’s ondersteund door:
1. Verbetering van transport en communicatietechnologie.
2. Vrijhandel.
3. Deregulering van financiële markten waardoor banken/beurzen internationaal kunnen opereren.
Gevolgen van deze economische globalisering na 1990 kun je aflezen aan de sterke stijging van
buitenlandse investeringen, de groei van het internationale transport- en communicatie verkeer, en
de snelle toename van wereldhandel. Sinds 2012 daalt de groei door de afkoeling van de
economieën in de BRIC’s landen.
Productie keten wordt verder uitgerekt: Producten worden meer internationaal dan regionaal
gemaakt in een bedrijf.
1. Ze kiezen voor locaties waar ze de meeste winst kunnen maken. Arbeidsintensieve delen van het
productieproces worden verplaatst naar lage-lonen landen. Productie keten van goederen (route die
het product aflegt van grondstof tot consument) steeds meer wordt opgedeeld.
1-1, krimpende wereld.
Hoofdvraag: Hoe beïnvloed de ruimtetijd compressie de relatieve ligging van gebieden?
Globalisering: Proces of mondialisering is het proces waarbij de
verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen toeneemt.
Global village: Wordt zo genoemd door de toenemende vervlechting
van gebieden. Komt doordat de relatieve afstand tussen gebieden
afneemt als gevolg van de snelle daling van de reis- en
vervoerskosten en de kosten daarvan.
Tijd-ruimtecompressie -> wereld wordt kleiner -> vervlechting ->
global village.
Tijd-ruimtecompressie: tijd en ruimte worden als het ware in elkaar
gedrukt. (bron 7: zeilschip/ stroomtrein/vliegtuig/data per. Sec )
1. Ligging veranderd. Absolute ligging veranderd niet, relatieve ligging veranderd wel.
2. Afstand krimpt. Tijd van cyberspace gaat info, kapitaal en ideeën snel over de wereld. Geldt niet
voor goederenstromen. Vervoer wordt goedkopen gaat sneller; de relatieve afstand, afstand
uitgedrukt in tijd, geld en moeite die het kost om er te komen, daalt. Toch gaat de regel van
afstandsverval nog steeds op; interactie tussen gebieden neemt af naarmate afstand toeneemt.
3. Grenzen vervagen. Staatsgrenzen met een strenge grenscontrole gaan slecht samen met
globalisering. Multinationals trekken zich minder van grenzen aan. Geldt ook voor uitwisselingen van
informatie, ideeën, culturen, normen en waarden.
1-2, transport.
Hoofdvraag: Hoe beïnvloed verbetering in transport technologie globalisering, op relatieve afstand?
Transporttechnologie: een v.d. belangrijkste motoren achter
globalisering. Goederentransport heeft drie ontwikkelingen
doorgemaakt.
1. Reis-vervoerstijden in 20e eeuw zijn sneller.
2. Transport is goedkoper door groei capaciteit. Hierdoor ontstaat
overcapaciteit en dalen tarieven. (containerisatie)
3. Infrastructuur rondom transport is verbeterd. Door elke verbetering
van transport neemt de tijd-ruimtecompressie toe.
Interactietechnologie: Er moet aan drie waarden worden voldaan
voordat er uitwisseling van goederen tussen gebieden tot stand komt.
(bron 13)
1. Complementariteit. Ene gebied moet iets kunnen leveren waar in
het andere vraag naar is.
2. Transporteerbaarheid. Goederen moeten tegen een redelijke prijs en binnen redelijke tijd
vervoerd kunnen worden. Hoogwaardige goederen kunnen over een grotere afstand en met een
duurder transportmiddel vervoerd worden dan laagwaardige producten.
3. Geen tussenliggende mogelijkheden.
, Veranderende omstandigheden: Of goederen dan het ene gebied naar het andere gebied te
vervoeren zijn, kan veranderen.
1. Verbeteren infrastructuur, waardoor bereikbaarheid toeneemt.
2. Verdwijnen politieke barrières.
3. Innovaties op transportgebied. (introductie container)
1-3, De eeuw van informatie.
Hoofdvraag: Hoe beïnvloed de moderne communicatietechnologie globalisering?
Het beïnvloeden van de richting en intensiteit van de internationale communicatie komt door:
1. Economische factoren. Internationale informatie-uitwisseling vind nu vooral plaats tussen centrum
landen. Rijkere landen beschikken uiteraard over beter technologie. Globaal lopen de handel-
informatie stromen op de aarde dus parallel.
2. Geografische factoren. Afstandsverval regel. Naarmate de afstand tussen landen toeneemt, daalt
de intensiteit van het contact, regel wordt doorkruist wanneer in een land grote groepen migranten
wonen, op basis van koloniaal verleden. Dan neemt de communicatie tussen het voormalige
moederland en de vroegere kolonie direct toe.
3. Culturele factoren. Landen met dezelfde taal en cultuur hebben meer contact.
Kapitaal-stromen flitsen over de wereld: dagelijks flitst er voor miljarden dollars ongeremd over de
wereld. Dit kan gaan over:
1. Investerings-handel kapitaal.
2. Kapitaal van particulieren en bedrijven op zoek naar plaatsen waar het rendement het hoogste is
en de belastingdruk het laagste.
3. Flitskapitaal. Enorme geldstromen die samenhangen met de speculatie in valutakoersen.
1-4, Globalisering: economisch bekeken.
Hoofdvraag: Leidt economische globalisering tot grotere onafhankelijkheid tussen gebieden?
Economische globalisering: Door instorten van het communisme in Oost-EU en voormalige Sovjet
(1991), en door de toetreding van China tot de WTO(Wereldhandelsorganisatie) is de vrije
markteconomie het leidende economische systeem geworden. Liberalisering van de wereldhandel
hierdoor toegenomen. Gevolg is productie en uitwisselingen van goederen en diensten een
internationaler karakter krijgen. Motor achter dit proces zijn de Mno’s. Mno’s ondersteund door:
1. Verbetering van transport en communicatietechnologie.
2. Vrijhandel.
3. Deregulering van financiële markten waardoor banken/beurzen internationaal kunnen opereren.
Gevolgen van deze economische globalisering na 1990 kun je aflezen aan de sterke stijging van
buitenlandse investeringen, de groei van het internationale transport- en communicatie verkeer, en
de snelle toename van wereldhandel. Sinds 2012 daalt de groei door de afkoeling van de
economieën in de BRIC’s landen.
Productie keten wordt verder uitgerekt: Producten worden meer internationaal dan regionaal
gemaakt in een bedrijf.
1. Ze kiezen voor locaties waar ze de meeste winst kunnen maken. Arbeidsintensieve delen van het
productieproces worden verplaatst naar lage-lonen landen. Productie keten van goederen (route die
het product aflegt van grondstof tot consument) steeds meer wordt opgedeeld.
