Schadevergoedingsrecht
Inhoud
Inleiding..................................................................................................................................................5
Theorie en praktijk.............................................................................................................................5
Aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid (responsabilité).............................................................5
Strafrechtelijke en Burgerlijke aansprakelijkheid...............................................................................6
Civiele aansprakelijkheid....................................................................................................................6
Samenloop.........................................................................................................................................6
Verzekering: begrip............................................................................................................................7
Alternatieve systemen........................................................................................................................9
Schadeverschuiving..........................................................................................................................10
Schadespreiding...............................................................................................................................11
Aansprakelijkheidsrecht: inleiding........................................................................................................12
Regelgeving......................................................................................................................................12
Belgisch federalisme.........................................................................................................................13
European Tort Law...........................................................................................................................13
Literatuur..........................................................................................................................................14
Functies van het aansprakelijkheidsrecht.........................................................................................14
Internalisatie externe kosten............................................................................................................15
Transactiekostenbenadering............................................................................................................15
Game theorie...................................................................................................................................15
Klassieke analyse..............................................................................................................................17
Bewijslast (art. 8.4 BW, art. 870 Ger.W.)..........................................................................................18
Bewijsmiddelen en bewijswaarde....................................................................................................18
Het juridisch begrip schade (Hoofdstuk III)..........................................................................................19
Juridisch beschermde belangen.......................................................................................................20
Rechtmatig belang........................................................................................................................20
Beschermde belangen in Duitsland..............................................................................................21
Beschermde belangen in Nederland en Engeland........................................................................21
Soorten schade.................................................................................................................................21
Personenschade...........................................................................................................................21
Zaakschade en vermogensschade................................................................................................23
3de betalers: verplichte prestaties.................................................................................................23
1
, Vrijwillige uitgaven benadeelde...................................................................................................24
Relatie van de eiser en het gekrenkt belang.....................................................................................25
Vordering door rechtspersoon: basisdoctrine..................................................................................25
Zekerheid..........................................................................................................................................27
Verlies van een kans.........................................................................................................................27
Bewijs en Cassatiecontrole...............................................................................................................28
Foutaansprakelijkheid (Hoofdstuk V)...................................................................................................29
Aansprakelijkheid o.b.v. de bewezen fout........................................................................................29
Constitutieve elementen van de fout...............................................................................................29
De toerekenbaarheid ~ schuldbekwaamheid...............................................................................29
Schuldonbekwamen.....................................................................................................................30
Onrechtmatigheid: onzorgvuldigheid...........................................................................................30
Onrechtmatigheid: inbreuk op een rechtsregel............................................................................34
Onrechtmatigheid: inbreuk op een (subjectief) recht..................................................................36
Niet aansprakelijk: rechtvaardiging & schulduitsluiting...................................................................37
Overmacht....................................................................................................................................37
Bevel van de overheid..................................................................................................................37
Noodtoestand...............................................................................................................................37
Dwaling.........................................................................................................................................37
Bewijs van de fout............................................................................................................................37
Aansprakelijkheid op basis van de vermoede fout...........................................................................38
Schade door kinderen -> ouders...................................................................................................38
Schade door leerlingen -> leraars.................................................................................................38
Bewijslast benadeelde..................................................................................................................38
Tegenbewijs door de aangesprokene...........................................................................................39
Wie kan vorderen op basis van 1384............................................................................................39
Samenspel van aansprakelijkheden..............................................................................................40
Immuniteiten....................................................................................................................................40
Immuniteit werknemers...............................................................................................................40
Immuniteit statutair personeel....................................................................................................40
Immuniteiten vrijwilligers.............................................................................................................41
Objectieve aansprakelijkheid...........................................................................................................42
Schuldloze aansprakelijkheid........................................................................................................42
Burenhinder.................................................................................................................................42
Rechtmatige inbreuk op recht......................................................................................................43
Risicoaansprakelijkheid: algemeen...............................................................................................44
2
,Causaal verband (hoofdstuk IV)...........................................................................................................54
Situering...........................................................................................................................................54
Causaliteit: algemeen.......................................................................................................................55
Hypothetisch alternatief...............................................................................................................55
Juridische causaliteit: Theorieën..................................................................................................56
causaliteit: bewijslast...................................................................................................................57
Feitenrechter vs. Cassatie.............................................................................................................57
Theorie <-> praktijk......................................................................................................................57
Pluraliteit oorzaken: niet-foutieve elementen..............................................................................58
Pluraliteit oorzaken: foutieve elementen.....................................................................................59
Pluraliteit oorzaken: wettelijke afwijkingen.................................................................................60
Gevolgen van aansprakelijkheid...........................................................................................................61
Situering...........................................................................................................................................61
Schadeloosstelling door herstel....................................................................................................61
Schadeloosstelling door compensatie..........................................................................................61
Omvang vergoeding.....................................................................................................................61
Schaderaming...............................................................................................................................63
Verbod of bevel............................................................................................................................65
Verjaring vordering schadeloosstelling.........................................................................................65
Samenspel aansprakelijkheden............................................................................................................66
Contractueel-extracontractueel.......................................................................................................66
Samenloopverbod: regel..................................................................................................................66
Interpretatie van de regel: verfijning............................................................................................66
Interpretatie van de regel: verdwijning........................................................................................67
Herformulering van de regel........................................................................................................67
Samenloop in geval van een misdrijf............................................................................................67
Coëxistentie aansprakelijkheden => nakijken...................................................................................67
Wanprestatie en onrechtmatige daad..........................................................................................68
Aansprakelijkheid uitvoeringsagent.............................................................................................68
Schadevergoedende verzekeringen.....................................................................................................69
Aansprakelijkheidsverzekering.........................................................................................................69
Betrokken personen.....................................................................................................................69
Het verzekerde risico....................................................................................................................69
Verplichtingen van partijen..........................................................................................................70
Soorten aansprakelijkheidsverzekeringen....................................................................................70
Procesvoering...............................................................................................................................71
3
, …...................................................................................................................................................71
Minnelijke regelingen...................................................................................................................71
Verplichte verzekeringen & waarborgfondsen.............................................................................72
Rechtstreekse schadeverzekering....................................................................................................72
Eigenschadeverzekerig vs. Aansprakelijkheid...............................................................................72
(Sociale verzekering: ziekte en invaliditeit)?....................................................................................73
Arbeidsongevallen............................................................................................................................73
Arbeidsongevallen: evolutie regeling...........................................................................................73
AO-verzekering vs. Aansprakelijkheid..........................................................................................73
Immuniteit van de werkgever & het personeel (boek nakijken)..................................................74
Verkeerschade: art. 29bis WAM...................................................................................................74
Wettelijke vergoedingsplichten WAM-verzekeraars.........................................................................75
Letselschade.....................................................................................................................................75
Gerechtigde benadeelden............................................................................................................75
Verhouding ten opzichte van de aansprakelijkheid......................................................................75
Eigen fout benadeelde.................................................................................................................76
Tot vergoeding gehouden persoon..............................................................................................76
Regres door WAM-verzekeraar (nakijken)....................................................................................76
Kettingbotsingen – onzekere aansprakelijkheid...........................................................................76
Verkeersschade: art. 29ter WAM.....................................................................................................77
Tot vergoeding gehouden persoon..............................................................................................77
Schadefondsen.....................................................................................................................................77
Belgisch Gemeenschappelijk Waarborgfonds..................................................................................77
Verkeersongeval door een toevallig feit.......................................................................................77
Niet-geïdentificeerd motorrijtuig.................................................................................................78
4
Inhoud
Inleiding..................................................................................................................................................5
Theorie en praktijk.............................................................................................................................5
Aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid (responsabilité).............................................................5
Strafrechtelijke en Burgerlijke aansprakelijkheid...............................................................................6
Civiele aansprakelijkheid....................................................................................................................6
Samenloop.........................................................................................................................................6
Verzekering: begrip............................................................................................................................7
Alternatieve systemen........................................................................................................................9
Schadeverschuiving..........................................................................................................................10
Schadespreiding...............................................................................................................................11
Aansprakelijkheidsrecht: inleiding........................................................................................................12
Regelgeving......................................................................................................................................12
Belgisch federalisme.........................................................................................................................13
European Tort Law...........................................................................................................................13
Literatuur..........................................................................................................................................14
Functies van het aansprakelijkheidsrecht.........................................................................................14
Internalisatie externe kosten............................................................................................................15
Transactiekostenbenadering............................................................................................................15
Game theorie...................................................................................................................................15
Klassieke analyse..............................................................................................................................17
Bewijslast (art. 8.4 BW, art. 870 Ger.W.)..........................................................................................18
Bewijsmiddelen en bewijswaarde....................................................................................................18
Het juridisch begrip schade (Hoofdstuk III)..........................................................................................19
Juridisch beschermde belangen.......................................................................................................20
Rechtmatig belang........................................................................................................................20
Beschermde belangen in Duitsland..............................................................................................21
Beschermde belangen in Nederland en Engeland........................................................................21
Soorten schade.................................................................................................................................21
Personenschade...........................................................................................................................21
Zaakschade en vermogensschade................................................................................................23
3de betalers: verplichte prestaties.................................................................................................23
1
, Vrijwillige uitgaven benadeelde...................................................................................................24
Relatie van de eiser en het gekrenkt belang.....................................................................................25
Vordering door rechtspersoon: basisdoctrine..................................................................................25
Zekerheid..........................................................................................................................................27
Verlies van een kans.........................................................................................................................27
Bewijs en Cassatiecontrole...............................................................................................................28
Foutaansprakelijkheid (Hoofdstuk V)...................................................................................................29
Aansprakelijkheid o.b.v. de bewezen fout........................................................................................29
Constitutieve elementen van de fout...............................................................................................29
De toerekenbaarheid ~ schuldbekwaamheid...............................................................................29
Schuldonbekwamen.....................................................................................................................30
Onrechtmatigheid: onzorgvuldigheid...........................................................................................30
Onrechtmatigheid: inbreuk op een rechtsregel............................................................................34
Onrechtmatigheid: inbreuk op een (subjectief) recht..................................................................36
Niet aansprakelijk: rechtvaardiging & schulduitsluiting...................................................................37
Overmacht....................................................................................................................................37
Bevel van de overheid..................................................................................................................37
Noodtoestand...............................................................................................................................37
Dwaling.........................................................................................................................................37
Bewijs van de fout............................................................................................................................37
Aansprakelijkheid op basis van de vermoede fout...........................................................................38
Schade door kinderen -> ouders...................................................................................................38
Schade door leerlingen -> leraars.................................................................................................38
Bewijslast benadeelde..................................................................................................................38
Tegenbewijs door de aangesprokene...........................................................................................39
Wie kan vorderen op basis van 1384............................................................................................39
Samenspel van aansprakelijkheden..............................................................................................40
Immuniteiten....................................................................................................................................40
Immuniteit werknemers...............................................................................................................40
Immuniteit statutair personeel....................................................................................................40
Immuniteiten vrijwilligers.............................................................................................................41
Objectieve aansprakelijkheid...........................................................................................................42
Schuldloze aansprakelijkheid........................................................................................................42
Burenhinder.................................................................................................................................42
Rechtmatige inbreuk op recht......................................................................................................43
Risicoaansprakelijkheid: algemeen...............................................................................................44
2
,Causaal verband (hoofdstuk IV)...........................................................................................................54
Situering...........................................................................................................................................54
Causaliteit: algemeen.......................................................................................................................55
Hypothetisch alternatief...............................................................................................................55
Juridische causaliteit: Theorieën..................................................................................................56
causaliteit: bewijslast...................................................................................................................57
Feitenrechter vs. Cassatie.............................................................................................................57
Theorie <-> praktijk......................................................................................................................57
Pluraliteit oorzaken: niet-foutieve elementen..............................................................................58
Pluraliteit oorzaken: foutieve elementen.....................................................................................59
Pluraliteit oorzaken: wettelijke afwijkingen.................................................................................60
Gevolgen van aansprakelijkheid...........................................................................................................61
Situering...........................................................................................................................................61
Schadeloosstelling door herstel....................................................................................................61
Schadeloosstelling door compensatie..........................................................................................61
Omvang vergoeding.....................................................................................................................61
Schaderaming...............................................................................................................................63
Verbod of bevel............................................................................................................................65
Verjaring vordering schadeloosstelling.........................................................................................65
Samenspel aansprakelijkheden............................................................................................................66
Contractueel-extracontractueel.......................................................................................................66
Samenloopverbod: regel..................................................................................................................66
Interpretatie van de regel: verfijning............................................................................................66
Interpretatie van de regel: verdwijning........................................................................................67
Herformulering van de regel........................................................................................................67
Samenloop in geval van een misdrijf............................................................................................67
Coëxistentie aansprakelijkheden => nakijken...................................................................................67
Wanprestatie en onrechtmatige daad..........................................................................................68
Aansprakelijkheid uitvoeringsagent.............................................................................................68
Schadevergoedende verzekeringen.....................................................................................................69
Aansprakelijkheidsverzekering.........................................................................................................69
Betrokken personen.....................................................................................................................69
Het verzekerde risico....................................................................................................................69
Verplichtingen van partijen..........................................................................................................70
Soorten aansprakelijkheidsverzekeringen....................................................................................70
Procesvoering...............................................................................................................................71
3
, …...................................................................................................................................................71
Minnelijke regelingen...................................................................................................................71
Verplichte verzekeringen & waarborgfondsen.............................................................................72
Rechtstreekse schadeverzekering....................................................................................................72
Eigenschadeverzekerig vs. Aansprakelijkheid...............................................................................72
(Sociale verzekering: ziekte en invaliditeit)?....................................................................................73
Arbeidsongevallen............................................................................................................................73
Arbeidsongevallen: evolutie regeling...........................................................................................73
AO-verzekering vs. Aansprakelijkheid..........................................................................................73
Immuniteit van de werkgever & het personeel (boek nakijken)..................................................74
Verkeerschade: art. 29bis WAM...................................................................................................74
Wettelijke vergoedingsplichten WAM-verzekeraars.........................................................................75
Letselschade.....................................................................................................................................75
Gerechtigde benadeelden............................................................................................................75
Verhouding ten opzichte van de aansprakelijkheid......................................................................75
Eigen fout benadeelde.................................................................................................................76
Tot vergoeding gehouden persoon..............................................................................................76
Regres door WAM-verzekeraar (nakijken)....................................................................................76
Kettingbotsingen – onzekere aansprakelijkheid...........................................................................76
Verkeersschade: art. 29ter WAM.....................................................................................................77
Tot vergoeding gehouden persoon..............................................................................................77
Schadefondsen.....................................................................................................................................77
Belgisch Gemeenschappelijk Waarborgfonds..................................................................................77
Verkeersongeval door een toevallig feit.......................................................................................77
Niet-geïdentificeerd motorrijtuig.................................................................................................78
4