Goederenrecht
Goederenrecht week 1
Hoorcollege
Koopovereenkomst: wederkerige overeenkomst. Die brengt zowel voor de ene als de andere partij
rechten en plichten met zich mee. Bij koper en verkoper spreken we van verbintenis 1: debiteur en
crediteur als het gaat over de betaling van de koopprijs. en 2: debiteur crediteur over overdracht van
de zaak. Dit leidt tot een goederenrechtelijke verschuiving.
Goederenrecht: relatie tussen persoon en het goed.
Verbintenissenrecht:
- semi open systeem
- houdt zich bezig met de verhouding van persoon tot persoon
- spreken van een debiteur die een schuld heeft om na te geven
- crediteur heeft een
vordering Goederenrecht:
- gesloten systeem in beginsel van dwingend recht.
- vermogensrechtelijke verhouding van een persoon tot een goed
- wie is eigenaar, bezitter, houder, beperkt gerechtigde?
Goederen (Art. 3:1)
Zaken:
1. roerende zaken, wel registergoed
2. onroerende zaken, registergoed
3. roerende zaken, niet-registergoed
elke zaak is het object van eigendom. Eigendom is het meest omvattende recht van een zaak: ook
wel het moederrecht genoemd
Vermogensrechten:
worden abstract gedefinieerd in art. 3:6.
1. Vorderingsrechten (debiteur moet duizend euro betalen aan crediteur)
2. Andere vermogensrechten bijvoorbeeld IE-rechten.
Je bent rechthebbende van een vermogensrecht niet eigenaar.
Art. 3:84
Eigendom en bezit worden overgedragen aan de verkoper en koper: koopovereenkomst.
Goederenrechtelijke deel hiervan staat in art. 3:84 lid 1: dit is een kernbepaling. Deze heb je bijna
altijd nodig. Het woord ‘titel’ staat niet uitgelegd, maar dat is een geldige rechtsgrond voor de
overdracht. Titel wordt ook wel een causa genoemd. Een rechtvaardigingsgrondzaak. Is meestal een
overeenkomt die ontstaat vanuit een verplichting.
Leveringshandeling: bezitsverschaffing. In algemeen geregeld in art. 3:90. Hoe wordt bezit verschaft?
Je geeft het zaak mee.
Beschikkingsbevoegdheid: hoofdregel: dat is de eigenaar. Eigenaar kan vervreemden, maar ook om
te bezwaren. Vervreemden: overdragen. Bezwaren: een beperkt recht vestigen. Niet bb als je onder
curatele staat.
Art. 3:84
1. Geldige titel
Titel moet tot overdracht strekken
Titel moet de levering dekken, overeenstemmen met de leveringshandeling (dezelfde hoeveelheid,
juiste goed)
,Titel moet geldig zijn (geen geldige titel in geval van nietigheid of na vernietiging)
2. Door een beschikkingsbevoegde
Bevoegdheid om te vervreemden (=overdragen) en te
bezwaren Bb hoort bij rechthebbende van het goed
In beginsel volledig BB tenzij goed bezwaard is met beperkt recht
BB wordt rechthebbende ontnomen bij zijn faillissement
BB wordt beïnvloed door beslag
Regels over BB zijn van dwingend recht; kunnen (in beginsel) niet bij contract uitgesloten worden
Complicatie: beschikken door/aan tussenpersoon
Feitelijke machtsverschaffing: art. 3:114
Cp: bezitter gaan houden voor de nieuwe bezitter 3:115 sub a
Bm: de houder wordt de bezitter (3:115 sub b)
Lm: de houder wordt de houder van een ander, mededeling of erkenning is nodig
3:84 ook toepassen bij vestiging, overdracht en afstand van beperkt recht
Schakelbepaling van art. 3:98. Voorbeeld: je bent eigenaar van een onroerende zaak, registergoed.
Zijn 3 vereisten voor nodig: art. 3:84 lid 1. Leveringshandeling is meestal in register. Vestiging van
een hypotheekrecht wordt beheerst door art. 3:84. Dan moet je ook aan die 3 vereisten voldoen.
3:84 + 3:94 = voor vervreemding (overdracht), bezwaring (vestiging van een beperkt recht) en
afstand van beperkt recht wordt vereist een levering of vestitigingshandeling krachtens geldige titel,
verricht door hem die bevoegd is over het goed te beschikken.
Art. 3:84 als verkrijging onder bijzondere titel
Art. 3:80. Verkrijging onder algemene titel: erfopvolging. Verkrijging onder bijzondere titel:
overdracht. Verkrijging is het overkoepelende begrip. Overdracht is daar een deel van. Overdracht is
ook een specius van verkrijging onder bijzondere titel.
Verkrijging onder algemene en bijzondere titel
- A is eigenaar van een auto. Hij geeft de zaak in bruikleen aan B. A overlijdt en C is zijn
enige erfgenaam. Kan C de auto opeisen van B of moet hij de bruikleen eerbiedigen en dus
nakomen?
C is opvolger onder algemene titel. Art. 4:182: de erfgenamen volgen van rechtswege op in de
voor overgang vatbare rechten van de erflaten. Zij worden van rechtswege schuldenaar van de
schulden van de erflater die niet met zijn dood tenietgaan.
- A is eigenaar van een auto. Hij geeft de zaak in bruikleen aan B. vervolgens verkoopt A de
auto aan C en draagt deze aan C over. Kan C de auto opeisen van B of moet hij de
bruikleen eerbiedigen en dus nakomen?
C is opvolger onder bijzondere titel (art. 3:80). 6:249: de rechtsgevolgen van een overeenkomst
gelden mede voor de rechtverkrijgenden onder algemene titel, tenzij uit de overeenkomst iets
anders voortvloeit.
Blaauboer/Berlips arrest
Is Berlips van zijn schuld bevrijd tegenover Blaauboer als hij perceel 2 verkoopt en overdraagt? Nee.
Blaauboer blijft aan zijn verplichtingen verbonden.
Is Marks nu gebonden tegenover Blaauboer? Nee. Overeenkomst zijn alleen van kracht tussen de
handelende partijen.
HR:
- Berlips blijft ondanks de overdracht aan de bestratingsbepaling gebonden
- Maks raakte niet door de enkele eigendomsovergang van perceel 2 gebonden aan
de bestratingsverbintenis
, Opvolging onder algemene titel vs. Opvolging onder bijzondere titel
- Verkrijger van oat volgt op in een geheel vermogen of een evenredig deel daarvan
- Een verkrijgen oat krijgt in beginsel alle verbintenisrechtelijke rechten en plichten van
zijn rechtsvoorganger met betrekking tot het deel vermogen dat verkregen is
- 6:249 en 4:182
Obt
- Verkrijger obt verkrijgt een specifiek goed
- Een verkrijger obt is in beginsel niet gebonden aan de verbintenissen van zijn voorganger
die zien op het verkregen goed
- Blaauboer/Berlips
- Verbintenissen hebben relatieve werking, alleen tussen debiteur en crediteur
- Maar er is wél ‘gebondenheid’, ook van de oobt als sprake is van een goederenrechtelijk
recht dat rust op het goed, zoals een beperkt recht.
Beperkt recht
Beperkt recht verbindt wel. Verbind elke opvolger van rechtswege.
Moederrecht en beperkt recht
Beperkte rechten kan je niet zelf verzinnen. Daar geldt het beginsel van numerus clausus: een
gesloten stelsel. Beperkt recht is een absoluut recht dat op het meeromvattende recht berust. Staat
in art. 3:8. Beperkt gerechtigde heeft een beperkt recht.
Genotsrechten:
- Erfdienstbaarheid (5:70)
- Opstal (5:101)
- Recht van erfpacht (5:85)
- Vruchtgebruik (3:201)
Zekerheidsrechten:
- Hypotheekrecht (3:227, 260)
- Pandrecht (3:227, 236)
Beperkte rechten blijven rusten op het goed ook als het moederrecht overgaat dat heet droit de
suite.
Nemo plus
Niemand kan meer overdragen dan hij zelf heeft. Of preciezer: je kunt niet meer krijgen dan je
rechtsvoorganger had. Dat ligt in art. 3:84 besloten. En dus:
- Als de rechtsvoorganger niet rechthebbende was, wordt jij het ook niet
- Als deze een goed had dat bezwaard was met een beperkt recht, krijg jij precies
dat Tenzij de wet een uitzondering maakt op de nemo plus regel.
Hoofdregel nemo plus:
A is rechthebbende van een auteursrecht. A verkoopt het goed aan B en korst daarna nog een keer
aan C. A levert het goed het eerst aan C. Daarna levert A nog een keer maar nu aan B. wie is
rechthebbende van het auteursrecht?
Ja, B heeft later geleverd gekregen, dus B vist achter het net.
Soms wordt goede trouw
beschermd Tip: bestudeer art. 3:86
en 3:88.
Prior tempore, potior iure: oudere goederenrechtelijke aanspraak gaat boven jongere.
Goederenrecht week 1
Hoorcollege
Koopovereenkomst: wederkerige overeenkomst. Die brengt zowel voor de ene als de andere partij
rechten en plichten met zich mee. Bij koper en verkoper spreken we van verbintenis 1: debiteur en
crediteur als het gaat over de betaling van de koopprijs. en 2: debiteur crediteur over overdracht van
de zaak. Dit leidt tot een goederenrechtelijke verschuiving.
Goederenrecht: relatie tussen persoon en het goed.
Verbintenissenrecht:
- semi open systeem
- houdt zich bezig met de verhouding van persoon tot persoon
- spreken van een debiteur die een schuld heeft om na te geven
- crediteur heeft een
vordering Goederenrecht:
- gesloten systeem in beginsel van dwingend recht.
- vermogensrechtelijke verhouding van een persoon tot een goed
- wie is eigenaar, bezitter, houder, beperkt gerechtigde?
Goederen (Art. 3:1)
Zaken:
1. roerende zaken, wel registergoed
2. onroerende zaken, registergoed
3. roerende zaken, niet-registergoed
elke zaak is het object van eigendom. Eigendom is het meest omvattende recht van een zaak: ook
wel het moederrecht genoemd
Vermogensrechten:
worden abstract gedefinieerd in art. 3:6.
1. Vorderingsrechten (debiteur moet duizend euro betalen aan crediteur)
2. Andere vermogensrechten bijvoorbeeld IE-rechten.
Je bent rechthebbende van een vermogensrecht niet eigenaar.
Art. 3:84
Eigendom en bezit worden overgedragen aan de verkoper en koper: koopovereenkomst.
Goederenrechtelijke deel hiervan staat in art. 3:84 lid 1: dit is een kernbepaling. Deze heb je bijna
altijd nodig. Het woord ‘titel’ staat niet uitgelegd, maar dat is een geldige rechtsgrond voor de
overdracht. Titel wordt ook wel een causa genoemd. Een rechtvaardigingsgrondzaak. Is meestal een
overeenkomt die ontstaat vanuit een verplichting.
Leveringshandeling: bezitsverschaffing. In algemeen geregeld in art. 3:90. Hoe wordt bezit verschaft?
Je geeft het zaak mee.
Beschikkingsbevoegdheid: hoofdregel: dat is de eigenaar. Eigenaar kan vervreemden, maar ook om
te bezwaren. Vervreemden: overdragen. Bezwaren: een beperkt recht vestigen. Niet bb als je onder
curatele staat.
Art. 3:84
1. Geldige titel
Titel moet tot overdracht strekken
Titel moet de levering dekken, overeenstemmen met de leveringshandeling (dezelfde hoeveelheid,
juiste goed)
,Titel moet geldig zijn (geen geldige titel in geval van nietigheid of na vernietiging)
2. Door een beschikkingsbevoegde
Bevoegdheid om te vervreemden (=overdragen) en te
bezwaren Bb hoort bij rechthebbende van het goed
In beginsel volledig BB tenzij goed bezwaard is met beperkt recht
BB wordt rechthebbende ontnomen bij zijn faillissement
BB wordt beïnvloed door beslag
Regels over BB zijn van dwingend recht; kunnen (in beginsel) niet bij contract uitgesloten worden
Complicatie: beschikken door/aan tussenpersoon
Feitelijke machtsverschaffing: art. 3:114
Cp: bezitter gaan houden voor de nieuwe bezitter 3:115 sub a
Bm: de houder wordt de bezitter (3:115 sub b)
Lm: de houder wordt de houder van een ander, mededeling of erkenning is nodig
3:84 ook toepassen bij vestiging, overdracht en afstand van beperkt recht
Schakelbepaling van art. 3:98. Voorbeeld: je bent eigenaar van een onroerende zaak, registergoed.
Zijn 3 vereisten voor nodig: art. 3:84 lid 1. Leveringshandeling is meestal in register. Vestiging van
een hypotheekrecht wordt beheerst door art. 3:84. Dan moet je ook aan die 3 vereisten voldoen.
3:84 + 3:94 = voor vervreemding (overdracht), bezwaring (vestiging van een beperkt recht) en
afstand van beperkt recht wordt vereist een levering of vestitigingshandeling krachtens geldige titel,
verricht door hem die bevoegd is over het goed te beschikken.
Art. 3:84 als verkrijging onder bijzondere titel
Art. 3:80. Verkrijging onder algemene titel: erfopvolging. Verkrijging onder bijzondere titel:
overdracht. Verkrijging is het overkoepelende begrip. Overdracht is daar een deel van. Overdracht is
ook een specius van verkrijging onder bijzondere titel.
Verkrijging onder algemene en bijzondere titel
- A is eigenaar van een auto. Hij geeft de zaak in bruikleen aan B. A overlijdt en C is zijn
enige erfgenaam. Kan C de auto opeisen van B of moet hij de bruikleen eerbiedigen en dus
nakomen?
C is opvolger onder algemene titel. Art. 4:182: de erfgenamen volgen van rechtswege op in de
voor overgang vatbare rechten van de erflaten. Zij worden van rechtswege schuldenaar van de
schulden van de erflater die niet met zijn dood tenietgaan.
- A is eigenaar van een auto. Hij geeft de zaak in bruikleen aan B. vervolgens verkoopt A de
auto aan C en draagt deze aan C over. Kan C de auto opeisen van B of moet hij de
bruikleen eerbiedigen en dus nakomen?
C is opvolger onder bijzondere titel (art. 3:80). 6:249: de rechtsgevolgen van een overeenkomst
gelden mede voor de rechtverkrijgenden onder algemene titel, tenzij uit de overeenkomst iets
anders voortvloeit.
Blaauboer/Berlips arrest
Is Berlips van zijn schuld bevrijd tegenover Blaauboer als hij perceel 2 verkoopt en overdraagt? Nee.
Blaauboer blijft aan zijn verplichtingen verbonden.
Is Marks nu gebonden tegenover Blaauboer? Nee. Overeenkomst zijn alleen van kracht tussen de
handelende partijen.
HR:
- Berlips blijft ondanks de overdracht aan de bestratingsbepaling gebonden
- Maks raakte niet door de enkele eigendomsovergang van perceel 2 gebonden aan
de bestratingsverbintenis
, Opvolging onder algemene titel vs. Opvolging onder bijzondere titel
- Verkrijger van oat volgt op in een geheel vermogen of een evenredig deel daarvan
- Een verkrijgen oat krijgt in beginsel alle verbintenisrechtelijke rechten en plichten van
zijn rechtsvoorganger met betrekking tot het deel vermogen dat verkregen is
- 6:249 en 4:182
Obt
- Verkrijger obt verkrijgt een specifiek goed
- Een verkrijger obt is in beginsel niet gebonden aan de verbintenissen van zijn voorganger
die zien op het verkregen goed
- Blaauboer/Berlips
- Verbintenissen hebben relatieve werking, alleen tussen debiteur en crediteur
- Maar er is wél ‘gebondenheid’, ook van de oobt als sprake is van een goederenrechtelijk
recht dat rust op het goed, zoals een beperkt recht.
Beperkt recht
Beperkt recht verbindt wel. Verbind elke opvolger van rechtswege.
Moederrecht en beperkt recht
Beperkte rechten kan je niet zelf verzinnen. Daar geldt het beginsel van numerus clausus: een
gesloten stelsel. Beperkt recht is een absoluut recht dat op het meeromvattende recht berust. Staat
in art. 3:8. Beperkt gerechtigde heeft een beperkt recht.
Genotsrechten:
- Erfdienstbaarheid (5:70)
- Opstal (5:101)
- Recht van erfpacht (5:85)
- Vruchtgebruik (3:201)
Zekerheidsrechten:
- Hypotheekrecht (3:227, 260)
- Pandrecht (3:227, 236)
Beperkte rechten blijven rusten op het goed ook als het moederrecht overgaat dat heet droit de
suite.
Nemo plus
Niemand kan meer overdragen dan hij zelf heeft. Of preciezer: je kunt niet meer krijgen dan je
rechtsvoorganger had. Dat ligt in art. 3:84 besloten. En dus:
- Als de rechtsvoorganger niet rechthebbende was, wordt jij het ook niet
- Als deze een goed had dat bezwaard was met een beperkt recht, krijg jij precies
dat Tenzij de wet een uitzondering maakt op de nemo plus regel.
Hoofdregel nemo plus:
A is rechthebbende van een auteursrecht. A verkoopt het goed aan B en korst daarna nog een keer
aan C. A levert het goed het eerst aan C. Daarna levert A nog een keer maar nu aan B. wie is
rechthebbende van het auteursrecht?
Ja, B heeft later geleverd gekregen, dus B vist achter het net.
Soms wordt goede trouw
beschermd Tip: bestudeer art. 3:86
en 3:88.
Prior tempore, potior iure: oudere goederenrechtelijke aanspraak gaat boven jongere.
