Debatpaper: “Privatisering
van de politiek”
Politieke Communicatie
De la Ruelle
Jannes
S0212297
Schakelprogramma Internationale Betrekkingen en Diplomatie
, Discussie: Mogen politici ook hun persoonlijke kant laten zien of moeten ze uitsluitend
over politieke inhoud praten?
In de hedendaagse politiek heeft de individuele politicus aan belang gewonnen, en dit vooral
ten koste van politieke partijen. Deze tendens wordt ook wel ‘personalisering van de politiek’ genoemd
en verwijst naar “de focus van de (media-)berichtgeving die is verschoven van partijen en organisaties
naar kandidaten en leiders, en dat politici steeds meer als privépersonen worden geportreteerd” (Van
Aelst et al., 2012, p. 204). Omdat de media zich voortaan focussen op individuele politici, hechten deze
politici bijzonder veel belang aan het uitstralen van een aantrekkelijk imago: hoe politici – en in het
bijzonder partijvoorzitters – zich gedragen in hun privéleven kan immers belangrijke gevolgen hebben
voor de opvatting die van hen wordt gemaakt over hun rol in de maatschappij (de la Calle, 2017).
De opkomst van de media heeft zeer veel voorbeelden van deze evolutie met zich meegebracht. Het
optreden van N-VA-voorzitter Bart De Wever in ‘De Slimste Mens ter Wereld’ staat zonder twijfel in
het collectief geheugen gegrift. Deelnemen aan zulke entertainmentprogramma’s kan er namelijk voor
zorgen dat politici vaker in de belangstelling staan omwille van hun persoonlijkheid en gedrag in hun
private sfeer, en niet omwille van hun politieke bekwaamheden. Street (2004) noemt dit ook wel de
‘celebrity-politician’. Een recent voorbeeld van dit fenomeen is de deelname van Vooruit-voorzitter
Connor Rousseau aan het VTM-programma ‘The Masked Singer’, waar hij talloze kijkers met
verstomming slaat door in een konijnenpak te zingen. Ondanks de vele kritiek die Rousseau heeft
gekregen, stond hij volledig achter zijn deelname (Sokol, 2022). Deze paper gaat dieper in op de vraag
of politici uitsluitend over politieke inhoud moeten praten, of als zij ook hun persoonlijke kant mogen
etaleren?
Stelling 1: Politiek is een serieuze zaak, politici moeten niet te veel praten (bv. op Facebook)
over hun persoonlijk leven of hun emoties.
ARGUMENTEN VOOR
Burgers verkiezen vandaag de dag entertainment boven informatie, visuals (zoals grafieken) boven
rapporten, en krantenkoppen en bijschriften boven uitgebreide analyses. Deze trends in politieke
berichtgeving zijn alomtegenwoordig, maar doen onze democratie meer kwaad dan goed. Sommige
auteurs schreven bijvoorbeeld dat deze trends de opvoedende rol van de media ten aanzien van het volk
in hoge mate ondermijnen, in de zin dat burgers tegenwoordig niet langer beschikken over de
vaardigheden die nodig zijn om hun democratische plichten (zoals deelnemen aan politieke dialogen ter
bevordering van de democratie) te vervullen (Otto et al., 2016).
Personalisering van de politiek kan onze democratie ook op andere manieren bedreigen. Eerder
onderzoek heeft namelijk vastgesteld dat de toegenomen aandacht voor het privéleven van individuele
politici kan leiden tot een groter cynisme onder het volk, met als gevolg dat de betrokkenheid van het
volk bij politieke processen sterk vermindert (Jebril et al., 2013). Of anders gezegd: personalisering
reduceert de complexiteit van politieke processen tot louter individuele prestaties en standpunten. Dit
maakt het behoorlijk lastig voor burgers om aan heldere opinievorming omtrent het politieke systeem te
doen.
2
van de politiek”
Politieke Communicatie
De la Ruelle
Jannes
S0212297
Schakelprogramma Internationale Betrekkingen en Diplomatie
, Discussie: Mogen politici ook hun persoonlijke kant laten zien of moeten ze uitsluitend
over politieke inhoud praten?
In de hedendaagse politiek heeft de individuele politicus aan belang gewonnen, en dit vooral
ten koste van politieke partijen. Deze tendens wordt ook wel ‘personalisering van de politiek’ genoemd
en verwijst naar “de focus van de (media-)berichtgeving die is verschoven van partijen en organisaties
naar kandidaten en leiders, en dat politici steeds meer als privépersonen worden geportreteerd” (Van
Aelst et al., 2012, p. 204). Omdat de media zich voortaan focussen op individuele politici, hechten deze
politici bijzonder veel belang aan het uitstralen van een aantrekkelijk imago: hoe politici – en in het
bijzonder partijvoorzitters – zich gedragen in hun privéleven kan immers belangrijke gevolgen hebben
voor de opvatting die van hen wordt gemaakt over hun rol in de maatschappij (de la Calle, 2017).
De opkomst van de media heeft zeer veel voorbeelden van deze evolutie met zich meegebracht. Het
optreden van N-VA-voorzitter Bart De Wever in ‘De Slimste Mens ter Wereld’ staat zonder twijfel in
het collectief geheugen gegrift. Deelnemen aan zulke entertainmentprogramma’s kan er namelijk voor
zorgen dat politici vaker in de belangstelling staan omwille van hun persoonlijkheid en gedrag in hun
private sfeer, en niet omwille van hun politieke bekwaamheden. Street (2004) noemt dit ook wel de
‘celebrity-politician’. Een recent voorbeeld van dit fenomeen is de deelname van Vooruit-voorzitter
Connor Rousseau aan het VTM-programma ‘The Masked Singer’, waar hij talloze kijkers met
verstomming slaat door in een konijnenpak te zingen. Ondanks de vele kritiek die Rousseau heeft
gekregen, stond hij volledig achter zijn deelname (Sokol, 2022). Deze paper gaat dieper in op de vraag
of politici uitsluitend over politieke inhoud moeten praten, of als zij ook hun persoonlijke kant mogen
etaleren?
Stelling 1: Politiek is een serieuze zaak, politici moeten niet te veel praten (bv. op Facebook)
over hun persoonlijk leven of hun emoties.
ARGUMENTEN VOOR
Burgers verkiezen vandaag de dag entertainment boven informatie, visuals (zoals grafieken) boven
rapporten, en krantenkoppen en bijschriften boven uitgebreide analyses. Deze trends in politieke
berichtgeving zijn alomtegenwoordig, maar doen onze democratie meer kwaad dan goed. Sommige
auteurs schreven bijvoorbeeld dat deze trends de opvoedende rol van de media ten aanzien van het volk
in hoge mate ondermijnen, in de zin dat burgers tegenwoordig niet langer beschikken over de
vaardigheden die nodig zijn om hun democratische plichten (zoals deelnemen aan politieke dialogen ter
bevordering van de democratie) te vervullen (Otto et al., 2016).
Personalisering van de politiek kan onze democratie ook op andere manieren bedreigen. Eerder
onderzoek heeft namelijk vastgesteld dat de toegenomen aandacht voor het privéleven van individuele
politici kan leiden tot een groter cynisme onder het volk, met als gevolg dat de betrokkenheid van het
volk bij politieke processen sterk vermindert (Jebril et al., 2013). Of anders gezegd: personalisering
reduceert de complexiteit van politieke processen tot louter individuele prestaties en standpunten. Dit
maakt het behoorlijk lastig voor burgers om aan heldere opinievorming omtrent het politieke systeem te
doen.
2
