Samenvatting Verhoeven, N. (2013). Statistiek in stappen.

1. Onderzoek doen
Leerdoelen
 Bekend zijn met de fasen van praktijkonderzoek
 Bekend zijn met een aantal veelgebruikte begrippen
 Bekend zijn met de mogelijkheden van ontwerp, dataverzameling,
analyse en rapportage

1.1 Fase 1: De ontwerpfase van onderzoek
Je moet het onderwerp afbakenen, een voorstel uitwerken voor het verzamelen
van gegevens, een voorstel uitwerken voor de analyse en een tijdpad maken dat
ook haalbaar is.

De start van je onderzoek:
1. Er is een aanleiding.
2. Er ligt een vraag of probleem daaruit formuleer je de probleemstelling en
de doelstelling.
3. Je bakent je onderwerp goed af: wat valt er wel onder en wat niet? Welke
definities gebruik je, zijn er eerdere onderzoeksresultaten bekend, welke
theoretische modellen kun je gebruiken? Dat doe je met een
vooronderzoek.
4. Je stelt een plan op voor het uitvoeren van het onderzoek met daarin:
a. De aanleiding en de probleemstelling.
b. Een voorstel tot een dataverzamelingsmethode, periode en
populatie.
c. Een voorstel voor de analyse.
d. Een overzicht van te verwachten situaties die mogelijk de
betrouwbaarheid/validiteit aantasten.
e. Een tijdpad.

Logboek
Het is handig om een onderzoeklogboek bij te houden waarin je aantekeningen
maakt over je onderzoek. Je kunt keuzemomenten noteren, gespreksverslagen
opnemen, korte notities maken, een tijdpad bijhouden, enz.

1.2 Fase 2: Data verzamelen
 Kwalitatieve dataverzameling: verzamelen van niet-cijfermatige gegevens.
 Kwantitatieve dataverzameling: verzamelen van cijfermatige gegevens.

Operationaliseren
Dit is het meetbaar maken van de begrippen. Je maakt vragen voor de enquête,
een experimentele behandeling, een interviewvraag of een observatiecategorie.
Dit is belangrijk voor de begripsvaliditeit (meet je wat je wil meten?).

Data verzamelen
 Welke populatie heb ik voor ogen?
 Welke steekproef ga ik trekken? Trek ik wel een steekproef?
 Hoe ga ik mogelijke deelnemers benaderen?
 Hoe zorg ik ervoor dat ik een zo hoog mogelijke respons krijg?

Kwantitatieve gegevens verzamelen


1

, Als je gegevens wil verzamelen bij een grote groep mensen, de te verzamelen
gegevens oppervlakkig zijn en niet van gevoelige aard of als je metingen doet bij
mensen die een bepaalde behandeling ondergaan. Je hoeft niet ‘de diepte in’ met
je vragen en je kunt over veel cijfermatige gegevens beschikken in een korte tijd.
Methodes
Enquête, experiment (veld of zuiver), secundaire analyse.

Kwalitatieve gegevens verzamelen
Als je centrale vraag bijvoorbeeld gaat over achtergronden van bepaalde
gebeurtenissen of gedrag, vanuit het perspectief van de deelnemende personen.
Vooral als je naar verklaringen zoekt.

Methodes
Interview, observatie, inhouds- of tekstanalyse.

Betrouwbaarheid en validiteit
 Betrouwbaarheid: de maten waarin je onderzoek toevallige fouten bevat
en de herhaalbaarheid van het onderzoek.
 Validiteit: de mate waarin je onderzoek systematische fouten bevat.
o Interne validiteit: de mate waarin je de juiste conclusies kunt
trekken.
o Externe validiteit: de mate waarin je resultaten generaliseerbaar
zijn.
o Begripsvaliditeit: de mate waarin je meet wat je wilt meten.

Populatie en steekproef
De populatie is het domein van je onderzoek, dat zijn alle eenheden waarover je
uitspraken wil doen. Het is bijna nooit mogelijk om iedereen in je populatie te
bevragen. Daarom kan gebruik worden gemaakt van een steekproef, waarbij je
bij een deel van de populatie gegevens verzameld. Het is de bedoeling dat de
steekproef zo representatief mogelijk is.
 Aselect: je selecteert willekeurig, met behulp van een bepaalde methode.
Iedere persoon in je populatie heeft een berekenbare kans om in de
steekproef terecht te komen.
o Enkelvoudig aselect: een simpele steekproef uit alle eenheden in de
populatie.
o Stratificatie: de populatie bestaat uit ‘strata’, uit ieder stratum wordt
een aselecte steekproef getrokken.
o Systematisch met een aselect begin: uit de populatie wordt aselect
een begin getrokken, daarna volgt iedere vijfde of tiende persoon,
etc.
o Cluster: In de populatie zijn clusters aanwezig: er wordt een
steekproef van clusters getrokken en deze clusters worden in geheel
onderzocht (bijv. klassen op school).
o Getrapt: een combinatie van meerdere steekproefmethoden,
meestal met een cluster als basis.
 Select: je selecteert personen op basis van specifieke kwaliteiten of omdat
ze aan bepaalde voorwaarden voldoen.
o Praktisch bruikbaar: iedereen die wil, kan mee doen.
o Quota: je selecteert een aantal respondenten per kenmerk (bijv. 50
mannen en 50 vrouwen).
o Sneeuwbal: je begint in je eigen netwerk en vraagt mensen of zij
nog iemand kennen die wil meedoen aan je onderzoek.


2