Samenvatting Biologie
Hoofdstuk 2, Waarneming en gedrag
Paragraaf 1, Het zintuigstelsel
Interne en externe prikkels
Zintuigen ontvangen prikkels uit het externe milieu -> externe prikkels
Zintuigen ontvangen prikkels uit het inwendig milieu -> interne prikkels
Zintuigen die prikkels uit inwendig milieu ontvangen, worden gebruikt bij homeostatische
regelmechanismen
Proprioceptoren = zintuigen die verandering van spanning in spieren of verandering stand
lichaamsdeel registreren
Dieren en mensen reageren voortdurend op prikkels met acties van effectoren
Verschillende groepen receptoren:
- Mechanische receptoren = reageren op uiteenlopende vormen van mechanische
energie er ontstaat een impuls wanneer celmembraan buigt of uitrekt. (aanraking,
druk, beweging, geluid)
- Gehoorreceptoren en evenwichtsreceptoren = mechanische receptoren met
fijne haartjes, als de vloeistof waar ze in lichen beweegt buigen de haartjes
(celmembraan) en ontstaat een impuls
- Tastreceptoren en drukreceptoren = mechanische receptoren waarin impuls
ontstaat wanneer celmembraan vervormd door aanraking of druk.
Tastreceptoren vlak onder opperhuid drukreceptoren dieper
- Chemische receptoren = kunnen moleculen uit omgeving binden.
- Smaakreceptoren = binden opgeloste moleculen
- Reukreceptoren = binden moleculen uit lucht
- Temperatuurreceptoren = liggen in huid en reageren op warmte en kou, wanneer
temp boven of onder bepaalde normwaarde komt, ontstaat impuls
- Pijnreceptoren = bevinden in hele lichaam, zijn uiteinden bepaalde neuronen.
Impulsen bij extreme druk, extreme temperaturen, door stoffen bij beschadigingen of
ontsteking weefsel
- Lichtreceptoren (fotoreceptoren) = zintuigcellen waarin impulsen ontstaan door
zichtbaar licht
Het ontstaan van impulsen in zintuigcellen
Zintuigcellen zijn gespecialiseerde neuronen of uitlopers van neuronen
Net als in neuronen ontstaat impuls over prikkeldrempel
Prikkeldrempel lichtreceptoren voor lichtprikkels laag, daarom licht adequate prikkel
Prikkeldrempel voor niet-adequate prikkels hoger
Naarmate de prikkel sterker is, is de impulsfrequentie in aangesloten sensorisch neuron
hoger, wanneer prikkel lange tijd aanhoudt wordt prikkeldrempel hoger en impulsfrequentie
minder, deze aanpassing van gevoeligheid = adaptatie / gewenning
Ook verlaging van van prikkeldrempel = adaptatie -> voorkomt dat je centrale zenuwstelsel
overbelast raakt met onbelangrijke info, het zorgt wel voor voldoende info
, Paragraaf 2, Het oog
De bouw van de ogen
Witte gedeelte rond pupil = harde oogvlies -> beschermt binnenste van oog
Harde oogvlies gaat over in hoornvlies -> doorzichtig zodat licht oog in kan vallen
Gekleurde gedeelte = iris / regenboogvlies -> kleur veroorzaakt door pigmenten, iris regelt
hoeveelheid ligt via pupil oog binnenvalt, door pupil groter / kleiner te maken
Opening in iris = pupil
Onder huid boven ogen liggen = traanklieren, produceren traanvocht -> door oogleden over
oog verspreid, traanvocht beschermt oog tegen uitdroging, reinigt ogen
In ooghoeken kleine openingen, hierdoor traanvocht in traanbuizen, afgevoerd naar
neusholte
Oogspieren aan harde oogvlies bevestigd -> draaien ogen in gewenste richting
Het vaatvlies -> bevat veel bloedvaten, zorgt voor voeding groot deel oog, aan voorkant
overgaan in iris
Beide oogkamers zijn gevuld met vocht
Rondom de lens zit straalvormige lichaam
Hoornvlies, straalvormig lichaam en ooglens -> zorgen voor scherp beeld op netvlies
Lichtstralen gebroken -> ooglens en hoornvlies
Netvlies wordt door glasachtige lichaam op plaats gehouden, in netvlies lichen
lichtreceptoren -> ontstaan impulsen die via oogzenuw naar hersenen gaan
Met lichtreceptoren in gele vlek zie je het scherpst, laag neuronen verbindt deze met
oogzenuw -> plaats waar oogzenuw oog verlaat = blinde vlek (ook doorgang bloedvaten)
Beeldvorming
Beeld dat op netvlies valt is omgekeerd en verkleind -> lichtreceptoren in netvlies ontstaan
impulsen -> door sensorische neuronen naar gezichtscentra in hersenen -> verwerken
impulsen naar ware grootte en rechtop
Hoofdstuk 2, Waarneming en gedrag
Paragraaf 1, Het zintuigstelsel
Interne en externe prikkels
Zintuigen ontvangen prikkels uit het externe milieu -> externe prikkels
Zintuigen ontvangen prikkels uit het inwendig milieu -> interne prikkels
Zintuigen die prikkels uit inwendig milieu ontvangen, worden gebruikt bij homeostatische
regelmechanismen
Proprioceptoren = zintuigen die verandering van spanning in spieren of verandering stand
lichaamsdeel registreren
Dieren en mensen reageren voortdurend op prikkels met acties van effectoren
Verschillende groepen receptoren:
- Mechanische receptoren = reageren op uiteenlopende vormen van mechanische
energie er ontstaat een impuls wanneer celmembraan buigt of uitrekt. (aanraking,
druk, beweging, geluid)
- Gehoorreceptoren en evenwichtsreceptoren = mechanische receptoren met
fijne haartjes, als de vloeistof waar ze in lichen beweegt buigen de haartjes
(celmembraan) en ontstaat een impuls
- Tastreceptoren en drukreceptoren = mechanische receptoren waarin impuls
ontstaat wanneer celmembraan vervormd door aanraking of druk.
Tastreceptoren vlak onder opperhuid drukreceptoren dieper
- Chemische receptoren = kunnen moleculen uit omgeving binden.
- Smaakreceptoren = binden opgeloste moleculen
- Reukreceptoren = binden moleculen uit lucht
- Temperatuurreceptoren = liggen in huid en reageren op warmte en kou, wanneer
temp boven of onder bepaalde normwaarde komt, ontstaat impuls
- Pijnreceptoren = bevinden in hele lichaam, zijn uiteinden bepaalde neuronen.
Impulsen bij extreme druk, extreme temperaturen, door stoffen bij beschadigingen of
ontsteking weefsel
- Lichtreceptoren (fotoreceptoren) = zintuigcellen waarin impulsen ontstaan door
zichtbaar licht
Het ontstaan van impulsen in zintuigcellen
Zintuigcellen zijn gespecialiseerde neuronen of uitlopers van neuronen
Net als in neuronen ontstaat impuls over prikkeldrempel
Prikkeldrempel lichtreceptoren voor lichtprikkels laag, daarom licht adequate prikkel
Prikkeldrempel voor niet-adequate prikkels hoger
Naarmate de prikkel sterker is, is de impulsfrequentie in aangesloten sensorisch neuron
hoger, wanneer prikkel lange tijd aanhoudt wordt prikkeldrempel hoger en impulsfrequentie
minder, deze aanpassing van gevoeligheid = adaptatie / gewenning
Ook verlaging van van prikkeldrempel = adaptatie -> voorkomt dat je centrale zenuwstelsel
overbelast raakt met onbelangrijke info, het zorgt wel voor voldoende info
, Paragraaf 2, Het oog
De bouw van de ogen
Witte gedeelte rond pupil = harde oogvlies -> beschermt binnenste van oog
Harde oogvlies gaat over in hoornvlies -> doorzichtig zodat licht oog in kan vallen
Gekleurde gedeelte = iris / regenboogvlies -> kleur veroorzaakt door pigmenten, iris regelt
hoeveelheid ligt via pupil oog binnenvalt, door pupil groter / kleiner te maken
Opening in iris = pupil
Onder huid boven ogen liggen = traanklieren, produceren traanvocht -> door oogleden over
oog verspreid, traanvocht beschermt oog tegen uitdroging, reinigt ogen
In ooghoeken kleine openingen, hierdoor traanvocht in traanbuizen, afgevoerd naar
neusholte
Oogspieren aan harde oogvlies bevestigd -> draaien ogen in gewenste richting
Het vaatvlies -> bevat veel bloedvaten, zorgt voor voeding groot deel oog, aan voorkant
overgaan in iris
Beide oogkamers zijn gevuld met vocht
Rondom de lens zit straalvormige lichaam
Hoornvlies, straalvormig lichaam en ooglens -> zorgen voor scherp beeld op netvlies
Lichtstralen gebroken -> ooglens en hoornvlies
Netvlies wordt door glasachtige lichaam op plaats gehouden, in netvlies lichen
lichtreceptoren -> ontstaan impulsen die via oogzenuw naar hersenen gaan
Met lichtreceptoren in gele vlek zie je het scherpst, laag neuronen verbindt deze met
oogzenuw -> plaats waar oogzenuw oog verlaat = blinde vlek (ook doorgang bloedvaten)
Beeldvorming
Beeld dat op netvlies valt is omgekeerd en verkleind -> lichtreceptoren in netvlies ontstaan
impulsen -> door sensorische neuronen naar gezichtscentra in hersenen -> verwerken
impulsen naar ware grootte en rechtop
