Bestuurskunde
De actorbenadering
Bij een integrale aanpak van veiligheidsvraagstukken zijn in elk aandachtsgebied andere actoren
betrokken. Er zijn verschillende actoren die met elkaar dienen samen te werken om het probleem zo
goed mogelijk aan te pakken. (wederzijdse afhankelijkheid/interdependentie)
Actoren: Een persoon of organisatie die invloed kan uitoefenen op een besluit
De actorbenadering: Richt zich op de onderlinge patronen in een probleemsituatie en de relatie
tussen de betrokken actoren. Wanneer dergelijke actoren het uitgangspunt zijn voor een analyse
van een besluit- of beleidsproces.
Voordelen
- Bijdrage leveren aan kwaliteit van de besluitvorming door het mobiliseren van kennis en
informatie uit een breed bestand van actoren.
- Gemeenschappelijk beeld over probleemsituatie helpen creëren.
- Bijdragen aan draagvlak voor de uitvoering van beleid.
- De participatie van alle betrokkenen in de veiligheidsketen stimuleren, en daarmee de
legitimiteit van het beleid helpen versterken.
- Bijdragen aan het ontwikkelen van strategieën voor het oplossen of aanpakken van
problemen.
Actoren die de besluitvorming over beleid aantoonbaar kunnen beïnvloeden beschikken over
hulpbronnen zoals; geld, autoriteit, informatie die hen een belangrijke positie verschaffen in het
beleidsproces.
Organisatie en omgeving
Organisaties maken deel uit van een maatschappelijk context.
Maatschappelijk context: de omgeving waarin de organisatie opereren.
Omgeving: datgene wat niet tot de organisatie gerekend wordt.
Deze bestaan uit actoren en factoren
Actoren en factoren
Actor: Een betrokken partij die als belanghebbende kan optreden. Een actor vormt een knooppunt
in een netwerk.
(Is betrokken bij een probleem, heeft bepaalde belangen en onderhoudt relaties met anderen)
Factor: Indirect actie-element, zoals economische groei, technologische ontwikkelingen, sociale
ontwikkelingen enz.
(beïnvloedt indirect de relatie en het handelen tussen verschillende actoren)
PUBLIEKE SECTOR
• Het “algemeen belang” dienen.
• Naast doeltreffendheid (effectiviteit) en doelmatigheid (efficiency) is er ook aandacht voor:
• Legitimiteit (democratische waarden)
• Legaliteit (staatsrechtelijke waarden)
,PRIVATE SECTOR
• Winst primaire doel voor het voortbestaan van de organisatie.
• Vooral gericht op doeltreffendheid (effectiviteit) en doelmatigheid (efficiency).
De 4 vragen
1. Werkt het?
2. Past het?
3. Mag het?
4. Hoort het?
Vraag 1: werkt het?
Deze vraag houdt zich bezig met het succes of het falen van beleid.
Twee criteria:
1. Beleid moet zo doeltreffend en doelmatig mogelijk zijn.
2. Beleid is doeltreffend als de gekozen beleidsmaatregel leidt tot de realisering van de beoogde
doelen.
Belangrijke criteria: consistentie, effectiviteit en efficiency
Vraag 2: Past het?
De “Past het?” vraag gaat in op het maatschappelijk en politieke draagvlak voor beleidskeuze en de
uitvoerbaarheid van beleid. Het gaat hier dan ook vooral om de interactie van de betrokken partijen
(burgers kunnen ook een partij zijn)
Belangrijke criteria voor de “Past het?” vraag zijn:
1. Haalbaarheid
2. Uitvoerbaarheid
In hoeverre zijn politieke, ambtelijke maatschappelijke organisaties bereid om mee te werken aan de
vormgeving en de uitvoering van beleid
Vraag 3: Mag het?
Deze vraag heeft betrekking op de politieke en rechtsstatelijke ordening, burgerlijke grondrechten,
democratische procedures en bestuurlijke bevoegdheden.
Vraag 3: Mag het?
De derde vraag heeft betrekking op de rechtsstaat. Bijvoorbeeld:
• Macht en recht (bevoegdheden / legaliteit)
• Trias politica
• Inrichting van de staat
• Democratie
Vraag 4: Hoort het?
De vierde en laatste vraag gaat over de beleving van burgers en de mate waarin beleid in de
perceptie van burgers naar behoren aansluit bij hun verlangens, verwachtingen, noden, gevoelens,
waarden en normen.
Accepteren burgers het beleid dat volgens algemene vereiste procedures van democratische
besluitvorming, behoorlijk bestuur en openbare verantwoording is vormgegeven?
, Werkt het?
• Economische indicatoren: doeltreffendheid en doelmatigheid
2. Past het?
• Politiek en maatschappelijk draagvlak (interactie georiënteerd)
3. Mag het?
• Voldoet het aan de regels (juridisch georiënteerd)
4. Hoort het?
• Draagvlak onder de bevolking (democratisch georiënteerd)
Beleid
Actoren kunnen invloed uitoefenen op beleid.
Beleid: alle voornemens, keuzes en acties van min of meer bestuurlijke instanties gericht op e
sturing van een bepaalde maatschappelijke ontwikkeling.
Een poging tot het uitoefenen van invloed.
Totstandkoming van beleid
In het beleidsprocesmodel worden besluitengenomen in een reeks opeenvolgende stappen.
1. analyseren van een probleem of vraagstuk op de beleidsagenda
2. het ontwikkelen en vaststellen van beleid
3. invoering van concrete maatregelen om het probleem op te lossen
1. Agendavorming Waar moeten we het over hebben?
2. Beleidsvoorbereiding wat is haalbaar? Wat is het probleem? Welke oplossingen zijn er
eventueel?
3. Beleidsbepaling Wat gaan we doen?
4. Beleidsuitvoering/naleving en handhaving Afspraken uitvoeren, beleid uitvoeren
5. Beleidsevaluatie kijkt of probleem opgelost is, moeten we het aanpassen?
Fase 1; agendavorming
- Er komen signalen
richting de politiek
vanuit de
samenleving dat er
iets aan de hand is.
- Problemen onder
burgers noemen de
publieke agenda
- Problemen die de aandacht hebben van beleidsmakers, maar niet leven onder de bevolking
noemen we de bestuurlijke agenda
De actorbenadering
Bij een integrale aanpak van veiligheidsvraagstukken zijn in elk aandachtsgebied andere actoren
betrokken. Er zijn verschillende actoren die met elkaar dienen samen te werken om het probleem zo
goed mogelijk aan te pakken. (wederzijdse afhankelijkheid/interdependentie)
Actoren: Een persoon of organisatie die invloed kan uitoefenen op een besluit
De actorbenadering: Richt zich op de onderlinge patronen in een probleemsituatie en de relatie
tussen de betrokken actoren. Wanneer dergelijke actoren het uitgangspunt zijn voor een analyse
van een besluit- of beleidsproces.
Voordelen
- Bijdrage leveren aan kwaliteit van de besluitvorming door het mobiliseren van kennis en
informatie uit een breed bestand van actoren.
- Gemeenschappelijk beeld over probleemsituatie helpen creëren.
- Bijdragen aan draagvlak voor de uitvoering van beleid.
- De participatie van alle betrokkenen in de veiligheidsketen stimuleren, en daarmee de
legitimiteit van het beleid helpen versterken.
- Bijdragen aan het ontwikkelen van strategieën voor het oplossen of aanpakken van
problemen.
Actoren die de besluitvorming over beleid aantoonbaar kunnen beïnvloeden beschikken over
hulpbronnen zoals; geld, autoriteit, informatie die hen een belangrijke positie verschaffen in het
beleidsproces.
Organisatie en omgeving
Organisaties maken deel uit van een maatschappelijk context.
Maatschappelijk context: de omgeving waarin de organisatie opereren.
Omgeving: datgene wat niet tot de organisatie gerekend wordt.
Deze bestaan uit actoren en factoren
Actoren en factoren
Actor: Een betrokken partij die als belanghebbende kan optreden. Een actor vormt een knooppunt
in een netwerk.
(Is betrokken bij een probleem, heeft bepaalde belangen en onderhoudt relaties met anderen)
Factor: Indirect actie-element, zoals economische groei, technologische ontwikkelingen, sociale
ontwikkelingen enz.
(beïnvloedt indirect de relatie en het handelen tussen verschillende actoren)
PUBLIEKE SECTOR
• Het “algemeen belang” dienen.
• Naast doeltreffendheid (effectiviteit) en doelmatigheid (efficiency) is er ook aandacht voor:
• Legitimiteit (democratische waarden)
• Legaliteit (staatsrechtelijke waarden)
,PRIVATE SECTOR
• Winst primaire doel voor het voortbestaan van de organisatie.
• Vooral gericht op doeltreffendheid (effectiviteit) en doelmatigheid (efficiency).
De 4 vragen
1. Werkt het?
2. Past het?
3. Mag het?
4. Hoort het?
Vraag 1: werkt het?
Deze vraag houdt zich bezig met het succes of het falen van beleid.
Twee criteria:
1. Beleid moet zo doeltreffend en doelmatig mogelijk zijn.
2. Beleid is doeltreffend als de gekozen beleidsmaatregel leidt tot de realisering van de beoogde
doelen.
Belangrijke criteria: consistentie, effectiviteit en efficiency
Vraag 2: Past het?
De “Past het?” vraag gaat in op het maatschappelijk en politieke draagvlak voor beleidskeuze en de
uitvoerbaarheid van beleid. Het gaat hier dan ook vooral om de interactie van de betrokken partijen
(burgers kunnen ook een partij zijn)
Belangrijke criteria voor de “Past het?” vraag zijn:
1. Haalbaarheid
2. Uitvoerbaarheid
In hoeverre zijn politieke, ambtelijke maatschappelijke organisaties bereid om mee te werken aan de
vormgeving en de uitvoering van beleid
Vraag 3: Mag het?
Deze vraag heeft betrekking op de politieke en rechtsstatelijke ordening, burgerlijke grondrechten,
democratische procedures en bestuurlijke bevoegdheden.
Vraag 3: Mag het?
De derde vraag heeft betrekking op de rechtsstaat. Bijvoorbeeld:
• Macht en recht (bevoegdheden / legaliteit)
• Trias politica
• Inrichting van de staat
• Democratie
Vraag 4: Hoort het?
De vierde en laatste vraag gaat over de beleving van burgers en de mate waarin beleid in de
perceptie van burgers naar behoren aansluit bij hun verlangens, verwachtingen, noden, gevoelens,
waarden en normen.
Accepteren burgers het beleid dat volgens algemene vereiste procedures van democratische
besluitvorming, behoorlijk bestuur en openbare verantwoording is vormgegeven?
, Werkt het?
• Economische indicatoren: doeltreffendheid en doelmatigheid
2. Past het?
• Politiek en maatschappelijk draagvlak (interactie georiënteerd)
3. Mag het?
• Voldoet het aan de regels (juridisch georiënteerd)
4. Hoort het?
• Draagvlak onder de bevolking (democratisch georiënteerd)
Beleid
Actoren kunnen invloed uitoefenen op beleid.
Beleid: alle voornemens, keuzes en acties van min of meer bestuurlijke instanties gericht op e
sturing van een bepaalde maatschappelijke ontwikkeling.
Een poging tot het uitoefenen van invloed.
Totstandkoming van beleid
In het beleidsprocesmodel worden besluitengenomen in een reeks opeenvolgende stappen.
1. analyseren van een probleem of vraagstuk op de beleidsagenda
2. het ontwikkelen en vaststellen van beleid
3. invoering van concrete maatregelen om het probleem op te lossen
1. Agendavorming Waar moeten we het over hebben?
2. Beleidsvoorbereiding wat is haalbaar? Wat is het probleem? Welke oplossingen zijn er
eventueel?
3. Beleidsbepaling Wat gaan we doen?
4. Beleidsuitvoering/naleving en handhaving Afspraken uitvoeren, beleid uitvoeren
5. Beleidsevaluatie kijkt of probleem opgelost is, moeten we het aanpassen?
Fase 1; agendavorming
- Er komen signalen
richting de politiek
vanuit de
samenleving dat er
iets aan de hand is.
- Problemen onder
burgers noemen de
publieke agenda
- Problemen die de aandacht hebben van beleidsmakers, maar niet leven onder de bevolking
noemen we de bestuurlijke agenda
