Arresten
Week 1 jurisprudentie:
- CBb 19 juli 2005 (ECLI:NL:CBB:2005:AU1268): Die Haghe; mandaat heroverweging
bezwaarschrift.
Feiten:
Een drukkerij was bij beschikking van de KvK ontbonden. Het besluit was in mandaat
genomen door de Directeur Wetsuitvoering en de beslissing op bezwaar is in mandaat
genomen door een Medewerker Wetsuitvoering. Hoewel deze situatie op zichzelf niet valt
onder het verbod van art. 10:3 lid 3 Awb, is het College van oordeel dat hier sprake is van
een geval waarin de aard van de bevoegdheid zich tegen mandaatverlening verzet. De in de
wet geregelde bezwaarprocedure strekt ertoe dat het besluit waartegen bezwaar is gericht
aan een heroverweging wordt onderworpen. Dat de wetgever met zoveel woorden heeft
beoogd uit te sluiten dat degene die dit besluit namens het bestuursorgaan heeft genomen
ook op het bezwaar beslist, is kennelijk vooral ingegeven door de opvatting dat in die situatie
de heroverweging onvoldoende vrij en onbevangen kan plaatsvinden en de interne
controlefunctie van de bezwaarprocedure onvoldoende tot haar recht komen. Hetzelfde geldt
als de heroverweging geschiedt door een ondergeschikte van degene die het primaire
besluit namens het bestuursorgaan heeft genomen. Het mandaat was ongeldig en het
bestreden besluit is daardoor onbevoegdelijk genomen.
Rechtsregel: Of de aard van de bevoegdheid zich tegen mandaatverlening verzet, moet in
concreto worden vastgesteld aan de hand van de omstandigheden van het geval. De
heroverweging van een besluit mag niet door een ondergeschikte worden gedaan, maar
moet door het BO zelf worden gedaan. De overweging moet voldoende vrij en onbevangen
worden genomen.
Bezwaar tegen besluit van mandaatverkrijger zorgt dat dit besluit heroverwogen moest
worden (art. 7:11 lid 1 Awb). Dit mag niet gebeuren door dezelfde mandaatverkrijger (10:3
lid 3 Awb). In casu was besluit genomen door directeur van degene die moest
heroverwegen. Er is dus niet meteen strijd met lid 3 maar ze zijn zo nauw verbonden, dus
krijg je strijd met art. 10:3 lid 3 Awb.
Rechtsvraag: Was de medewerker bevoegd om de beslissing op het bezwaar te nemen?
Overweging:
- Zie 10:3 lid 3 awb
- Het CBb is van mening dat hetzelfde geldt indien heroverweging geschiedt door een
ondergeschikte van degene die het primaire besluit heeft genomen
Rechtsregel:
Het enkele bestaan van een formele gezagsrelatie brengt een afhankelijkheid met zich mee
die niet strookt met de strekking van de bezwaarprocedure. De Medewerker Wetsuitvoering
had van de hem gemandateerde bevoegdheid geen gebruik mogen maken.
- ABRvS 19 dec. 2018, ECLI:NL:RVS:2018:4190 (Heffingsambtenaar)
Feiten:
1
,De belanghebbende was in 2017 eigenaar en gebruiker van een woning. Met de
gemeentelijke belastingen is voor het belastingjaar 2017 voor deze woning een aanslag
rioolheffing opgelegd. Hierna volgt standpunt belanghebbende. Belanghebbende heeft
aangegeven dat de rioolheffing in 2017 aanzienlijk is verhoogd, zonder voorafgaand
aangekondigd besluit. De verhoging van de rioolheffing is een bezuinigingsmaatregel van de
gemeente Goes. Dit blijkt uit het feit dat de inkomsten uit de rioolheffing voor andere zaken
worden uitgegeven, zoals straatreiniging, onkruidbestrijding en onderhoud groen. Dat maakt
de Verordening rioolheffing onverbindend. Belanghebbende wijst op het arrest van de Hoge
Raad van 17 februari 2017 (ECLI:NL:HR:2017:253). Een heffing op basis van de
WOZwaarde is volgens belanghebbende niet toegestaan. In strijd met art. 9 van de
Kaderrichtlijn Water (KRW) is gehandeld nu het principe dat de vervuiler betaalt, wordt
geschonden. Het heffen op basis van verbruik is eerlijker en past beter binnen de huidige
beleidsopvattingen.
Rechtsvraag:
Is de aanslag rioolheffing over het jaar 2017 terecht opgelegd?
Rechtsregel:
De rechtbank is van oordeel dat belanghebbende niet in is geslaagd, nadat de
heffingsambtenaar inzicht heeft verschaft in de baten en lasten, voldoende gemotiveerd te
stellen waarom naar zijn oordeel ten aanzien van een of meer bepaalde posten in de raming
redelijke twijfel bestaat of sprake is van een ‘last ter zake’. Van overschrijding van de
opbrengstlimiet is niet gebleken.
Essentie
Het WOB-verzoek is gedeeltelijk toegewezen en voor het overige terecht
ongegrond verklaard omdat het geen betrekking heeft op een bestuurlijke
aangelegenheid maar betrekking heeft op de wijze van afhandeling van een
WOZ-bezwaar. Bevoegdheid heffingsambtenaar in deze kwestie. →
Hieruit blijkt dat het in deze zaak in de kern draait om vragen van [appellant] over de wijze
waarop hij is bejegend in de WOZ-zaak en in de klachtenprocedure over het bezwaar in de
WOZ-zaak. Deze vragen staan naar hun aard los van de uitvoering van het beleid. Gelet op
deze omstandigheden is de Afdeling van oordeel dat de rechtbank terecht heeft geoordeeld
dat de heffingsambtenaar zich terecht op het standpunt heeft gesteld dat deze verzoeken
niet zien op informatie die een bestuurlijke aangelegenheid betreft.
- CBb 8 december 2020, ECLI:NL:CBB:2020:929, AB 2021/188, m.nt. J.E. van de
Brink (Dubbele bevoegdheidsgrondslag bij uitvoering EU-recht)
De minister is op grond van de Uitvoeringsregeling rechtstreekse betalingen GLB het
bevoegde orgaan voor zowel de uitbetaling als de terugvordering. Daarmee is gegeven dat
de minister de verrekening als bedoeld in de Unierechtelijke verordening moet toepassen.
Leer van de dubbele bevoegdheidsgrondslag.
HR Dubbele bevoegdheidsgrondslag: verhouding EU-recht en nationaal recht.
2
, -Materieel: grondslag neergelegd in EU-verordening. Niet in elke EU-
verordening staat welk orgaan bevoegd is.
- Institutioneel: vertaalslag in nationaal recht van wie bevoegdheid mag
uitoefenen. Dit is van belang voor legaliteit en rechtszekerheid.
Gebrek aan institutioneel: halve legaliteit. Je mag als nationaliteit wel aan materieel een
bevoegdheid ontlenen, want anders wordt er ook niet gehouden aan EU-recht.
- ABRvS 27 jan. 2021, ECLI:NL:RVS:2021:176 (Delegatie subsidiebevoegdheid?)
De de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (‘Afdeling’) oordeelt dat
gemeentelijke bestuursorganen de bevoegdheid tot subsidieverlening niet aan
privaatrechtelijke rechtspersonen kunnen delegeren.
Feiten:
De gemeente Eindhoven wilde de subsidieverlening voor culturele instellingen op afstand
zetten. Daarover waren afspraken gemaakt met de Stichting Cultuur Eindhoven (‘SCE’)
Rechtsvraag:
Kunnen gemeentelijke bestuursorganen de bevoegdheid tot subsidieverlening delegeren
aan privaatrechtelijke rechtspersonen?
Rechtsregel:
ABRvS oordeelt dat de bevoegdheid tot subsidieverlening niet kan worden gedelegeerd aan
privaatrechtelijke rechtspersonen. Maar formele vereisten zijn gekomen waaronder
subsidieverlening op afstand kan worden geregeld. Om privaatrechtelijke rechtspersonen de
subsidieverlening te kunnen laten uitvoeren, kan gedacht worden aan een
mandaatconstructie of zou de privaatrechtelijke rechtspersoon kunnen worden ingericht als
een bestuurscommissie. In onze praktijk heeft een aantal overheden al enkele jaren terug op
ons advies voor de eerste weg gekozen.
Week 2 jurisprudentie:
- ABRvS 12 dec. 2012, ECLI:NL:RVS:2012:BY5872 (Integrale Handhavingsnota)
- CBb 28 april 2015, ECLI:NL:CBB:2015:160 (Postwet)
Algemeen verbindend voorschrift
1. Algemene strekking
→ van zo’n open groep kan zelf sprake zijn als een norm weliswaar is gericht op ‘een
persoon’, maar in potentie ook op anderen is gericht. Bepalend is dus of ‘potentieel’ sprake
is van een onbeperkte groep rechtssubjecten. Zo had een besluit over posttarieven dat tot
POSTNL was gericht, een algemene strekking. Het was immers niet onmogelijk dat ook
andere organisaties dan POSTNL deze postdienst zouden kunnen uitvoeren. Het besluit
heeft wel algemene strekking. Het besluit tot wijziging van de Postregeling, waardoor de
tarieven in 2013 met 13% mogen stijgen, bevat een zelfstandige normstelling (in casu is
sprake van een verlof).
Feiten;
3
Week 1 jurisprudentie:
- CBb 19 juli 2005 (ECLI:NL:CBB:2005:AU1268): Die Haghe; mandaat heroverweging
bezwaarschrift.
Feiten:
Een drukkerij was bij beschikking van de KvK ontbonden. Het besluit was in mandaat
genomen door de Directeur Wetsuitvoering en de beslissing op bezwaar is in mandaat
genomen door een Medewerker Wetsuitvoering. Hoewel deze situatie op zichzelf niet valt
onder het verbod van art. 10:3 lid 3 Awb, is het College van oordeel dat hier sprake is van
een geval waarin de aard van de bevoegdheid zich tegen mandaatverlening verzet. De in de
wet geregelde bezwaarprocedure strekt ertoe dat het besluit waartegen bezwaar is gericht
aan een heroverweging wordt onderworpen. Dat de wetgever met zoveel woorden heeft
beoogd uit te sluiten dat degene die dit besluit namens het bestuursorgaan heeft genomen
ook op het bezwaar beslist, is kennelijk vooral ingegeven door de opvatting dat in die situatie
de heroverweging onvoldoende vrij en onbevangen kan plaatsvinden en de interne
controlefunctie van de bezwaarprocedure onvoldoende tot haar recht komen. Hetzelfde geldt
als de heroverweging geschiedt door een ondergeschikte van degene die het primaire
besluit namens het bestuursorgaan heeft genomen. Het mandaat was ongeldig en het
bestreden besluit is daardoor onbevoegdelijk genomen.
Rechtsregel: Of de aard van de bevoegdheid zich tegen mandaatverlening verzet, moet in
concreto worden vastgesteld aan de hand van de omstandigheden van het geval. De
heroverweging van een besluit mag niet door een ondergeschikte worden gedaan, maar
moet door het BO zelf worden gedaan. De overweging moet voldoende vrij en onbevangen
worden genomen.
Bezwaar tegen besluit van mandaatverkrijger zorgt dat dit besluit heroverwogen moest
worden (art. 7:11 lid 1 Awb). Dit mag niet gebeuren door dezelfde mandaatverkrijger (10:3
lid 3 Awb). In casu was besluit genomen door directeur van degene die moest
heroverwegen. Er is dus niet meteen strijd met lid 3 maar ze zijn zo nauw verbonden, dus
krijg je strijd met art. 10:3 lid 3 Awb.
Rechtsvraag: Was de medewerker bevoegd om de beslissing op het bezwaar te nemen?
Overweging:
- Zie 10:3 lid 3 awb
- Het CBb is van mening dat hetzelfde geldt indien heroverweging geschiedt door een
ondergeschikte van degene die het primaire besluit heeft genomen
Rechtsregel:
Het enkele bestaan van een formele gezagsrelatie brengt een afhankelijkheid met zich mee
die niet strookt met de strekking van de bezwaarprocedure. De Medewerker Wetsuitvoering
had van de hem gemandateerde bevoegdheid geen gebruik mogen maken.
- ABRvS 19 dec. 2018, ECLI:NL:RVS:2018:4190 (Heffingsambtenaar)
Feiten:
1
,De belanghebbende was in 2017 eigenaar en gebruiker van een woning. Met de
gemeentelijke belastingen is voor het belastingjaar 2017 voor deze woning een aanslag
rioolheffing opgelegd. Hierna volgt standpunt belanghebbende. Belanghebbende heeft
aangegeven dat de rioolheffing in 2017 aanzienlijk is verhoogd, zonder voorafgaand
aangekondigd besluit. De verhoging van de rioolheffing is een bezuinigingsmaatregel van de
gemeente Goes. Dit blijkt uit het feit dat de inkomsten uit de rioolheffing voor andere zaken
worden uitgegeven, zoals straatreiniging, onkruidbestrijding en onderhoud groen. Dat maakt
de Verordening rioolheffing onverbindend. Belanghebbende wijst op het arrest van de Hoge
Raad van 17 februari 2017 (ECLI:NL:HR:2017:253). Een heffing op basis van de
WOZwaarde is volgens belanghebbende niet toegestaan. In strijd met art. 9 van de
Kaderrichtlijn Water (KRW) is gehandeld nu het principe dat de vervuiler betaalt, wordt
geschonden. Het heffen op basis van verbruik is eerlijker en past beter binnen de huidige
beleidsopvattingen.
Rechtsvraag:
Is de aanslag rioolheffing over het jaar 2017 terecht opgelegd?
Rechtsregel:
De rechtbank is van oordeel dat belanghebbende niet in is geslaagd, nadat de
heffingsambtenaar inzicht heeft verschaft in de baten en lasten, voldoende gemotiveerd te
stellen waarom naar zijn oordeel ten aanzien van een of meer bepaalde posten in de raming
redelijke twijfel bestaat of sprake is van een ‘last ter zake’. Van overschrijding van de
opbrengstlimiet is niet gebleken.
Essentie
Het WOB-verzoek is gedeeltelijk toegewezen en voor het overige terecht
ongegrond verklaard omdat het geen betrekking heeft op een bestuurlijke
aangelegenheid maar betrekking heeft op de wijze van afhandeling van een
WOZ-bezwaar. Bevoegdheid heffingsambtenaar in deze kwestie. →
Hieruit blijkt dat het in deze zaak in de kern draait om vragen van [appellant] over de wijze
waarop hij is bejegend in de WOZ-zaak en in de klachtenprocedure over het bezwaar in de
WOZ-zaak. Deze vragen staan naar hun aard los van de uitvoering van het beleid. Gelet op
deze omstandigheden is de Afdeling van oordeel dat de rechtbank terecht heeft geoordeeld
dat de heffingsambtenaar zich terecht op het standpunt heeft gesteld dat deze verzoeken
niet zien op informatie die een bestuurlijke aangelegenheid betreft.
- CBb 8 december 2020, ECLI:NL:CBB:2020:929, AB 2021/188, m.nt. J.E. van de
Brink (Dubbele bevoegdheidsgrondslag bij uitvoering EU-recht)
De minister is op grond van de Uitvoeringsregeling rechtstreekse betalingen GLB het
bevoegde orgaan voor zowel de uitbetaling als de terugvordering. Daarmee is gegeven dat
de minister de verrekening als bedoeld in de Unierechtelijke verordening moet toepassen.
Leer van de dubbele bevoegdheidsgrondslag.
HR Dubbele bevoegdheidsgrondslag: verhouding EU-recht en nationaal recht.
2
, -Materieel: grondslag neergelegd in EU-verordening. Niet in elke EU-
verordening staat welk orgaan bevoegd is.
- Institutioneel: vertaalslag in nationaal recht van wie bevoegdheid mag
uitoefenen. Dit is van belang voor legaliteit en rechtszekerheid.
Gebrek aan institutioneel: halve legaliteit. Je mag als nationaliteit wel aan materieel een
bevoegdheid ontlenen, want anders wordt er ook niet gehouden aan EU-recht.
- ABRvS 27 jan. 2021, ECLI:NL:RVS:2021:176 (Delegatie subsidiebevoegdheid?)
De de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (‘Afdeling’) oordeelt dat
gemeentelijke bestuursorganen de bevoegdheid tot subsidieverlening niet aan
privaatrechtelijke rechtspersonen kunnen delegeren.
Feiten:
De gemeente Eindhoven wilde de subsidieverlening voor culturele instellingen op afstand
zetten. Daarover waren afspraken gemaakt met de Stichting Cultuur Eindhoven (‘SCE’)
Rechtsvraag:
Kunnen gemeentelijke bestuursorganen de bevoegdheid tot subsidieverlening delegeren
aan privaatrechtelijke rechtspersonen?
Rechtsregel:
ABRvS oordeelt dat de bevoegdheid tot subsidieverlening niet kan worden gedelegeerd aan
privaatrechtelijke rechtspersonen. Maar formele vereisten zijn gekomen waaronder
subsidieverlening op afstand kan worden geregeld. Om privaatrechtelijke rechtspersonen de
subsidieverlening te kunnen laten uitvoeren, kan gedacht worden aan een
mandaatconstructie of zou de privaatrechtelijke rechtspersoon kunnen worden ingericht als
een bestuurscommissie. In onze praktijk heeft een aantal overheden al enkele jaren terug op
ons advies voor de eerste weg gekozen.
Week 2 jurisprudentie:
- ABRvS 12 dec. 2012, ECLI:NL:RVS:2012:BY5872 (Integrale Handhavingsnota)
- CBb 28 april 2015, ECLI:NL:CBB:2015:160 (Postwet)
Algemeen verbindend voorschrift
1. Algemene strekking
→ van zo’n open groep kan zelf sprake zijn als een norm weliswaar is gericht op ‘een
persoon’, maar in potentie ook op anderen is gericht. Bepalend is dus of ‘potentieel’ sprake
is van een onbeperkte groep rechtssubjecten. Zo had een besluit over posttarieven dat tot
POSTNL was gericht, een algemene strekking. Het was immers niet onmogelijk dat ook
andere organisaties dan POSTNL deze postdienst zouden kunnen uitvoeren. Het besluit
heeft wel algemene strekking. Het besluit tot wijziging van de Postregeling, waardoor de
tarieven in 2013 met 13% mogen stijgen, bevat een zelfstandige normstelling (in casu is
sprake van een verlof).
Feiten;
3
