WEEK 5: VOORRANG EN ZEKERHEIDSRECHTEN (II).......................................................................................... 2
HOORCOLLEGE ................................................................................................................................................... 2
LITERATUUR ....................................................................................................................................................... 8
COMPENDIUM............................................................................................................................................... 8
HOOFDSTUK 7: AFWIKKELING VAN DE BOEDEL ....................................................................................... 8
HOOFDSTUK 11: VERREKENING.............................................................................................................. 18
F.E.J. BEEKHOVEN VAN DEN BOEZEM & G.J.L. BERGERVOET: ONDERHANDSE VERKOOP, EXECUTIE EN
VERREKENING.............................................................................................................................................. 22
J.W.A. BIEMANS, L.S. OPRAUS & M.E. WITTING: DE STRIJD OM BODEMZAKEN EN VORDERINGEN IN
FAILLISSEMENT: TWEE RECHTSONTWIKKELINGEN IN PERSPECTIEF ........................................................... 25
A.J. TEKSTRA, ‘HET FISCAAL BODEM(VOOR)RECHT: TO BE OR NOT TO BE ................................................. 27
WEEK 6: FAILLISSEMENTSPAULIANA ............................................................................................................. 30
HOORCOLLEGE ................................................................................................................................................. 30
LITERATUUR ..................................................................................................................................................... 33
COMPENDIUM............................................................................................................................................. 33
HOOFDSTUK 10: PAULIANA .................................................................................................................... 33
R.J. VAN DER WEIJDEN: WETENSCHAP VAN BENADELING EN DE VOORZIENBAARHEID VAN HET
FAILLISSEMENT VAN DE SCHULDENAAR ..................................................................................................... 37
F.M.J. VERSTIJLEN: ONDERSTEUNENDE VOORZIENINGEN IN DE WHOA .................................................... 39
WEEK 7: AANSPRAKELIJKHEDEN ................................................................................................................... 42
HOORCOLLEGE ................................................................................................................................................. 42
LITERATUUR ..................................................................................................................................................... 50
COMPENDIUM............................................................................................................................................. 50
HOOFDSTUK 6: OVEREENKOMST EN FAILLISSEMENT ............................................................................ 50
HOOFDSTUK 9: (BESTUURDERS)AANSPRAKELIJKHEID............................................................................ 51
M.J.M. FRANKEN:DE PEETERS/GATZEN VORDERING EN DE GEZAMENLIJKE SCHULDEISERS...................... 55
C.E.J.M. HANEGRAAF: HET CIVIELRECHTELIJK BESTUURSVERBOD: EEN KORTE BESCHOUWING................ 59
1
, WEEK 5: VOORRANG EN ZEKERHEIDSRECHTEN (II)
HOORCOLLEGE
VESTIGING VAN PANDRECHT
• Art. 3:84 lid 1 jo 3:98 BW
• Openbaar pandrecht (vuistpandrecht)
o Afgifte van de roerende zaak (art. 3:90 jo 3:98/3:236 lid 2 BW)
• Stil pandrecht (bezitloos pandrecht)
o Geen afgifte van de roerende zaak
o Authentieke of geregistreerde onderhandse akte (art. 3:237 lid 1 BW)
• Vestiging bij voorbaat
o Onbeperkt mogelijk (art. 3:97 lid 1 jo 3:98 BW)
PARATE EXECUTIE: WIJZE VAN UITWINNING (1)
• Een pandrecht executeren doe je eigenlijk door de zaken openbaar te verkopen (= hoofdregel, zie art.
3:248 jo 3:250 BW)
• Bevoegdheid tot parate executie (art. 3:248 BW)
o Verzuim schuldenaar vereist
o Pandhouder verkoopt en is bevoegd om de spullen over te dragen
• Openbare verkoop (art. 3:250 BW)
o Bij openbare verkoop heb je meestal de hoogste opbrengst
o Pandhouder verkoopt ten overstaan van notaris/deurwaarder (art. 1 Wet ambtelijk toezicht
bij openbare verkopingen)
o Executieverkoop = koop ex titel 7.1 BW
§ NB: art. 7:19 lid 2 BW
§ Ook vermogensrechten (art. 7:47 BW)
PARATE EXECUTIE: WIJZE VAN UITWINNING (2)
• In afwijking van een openbare verkoop is dit ook mogelijk: onderhandse verkoop of verblijven (art.
3:251 BW)
o Lid 1: tenzij anders bedongen, afwijkende wijze van verkoop of verblijven aan pandhouder als
koper met toestemming voorzieningenrechter
§ Dit is dus een optie als de pandgever niet instemt met afwijkende wijze van verkoop
(lid 2)
§ Geen rechtsmiddel
o Lid 2: na verzuim, pandhouder en pandgever kunnen afwijkende wijze van verkoop
overeenkomen
§ Bij (andere) beperkt gerechtigde en/of beslaglegger is diens medewerking ook
vereist
• Onderhands = je hebt 1 koper op het oog en wil aan hem verkopen (niet iedereen kan meebieden
zoals bij openbare verkoop)
• Verblijven = pandhouder ‘koopt’ het goed zelf en wordt eigenaar
PARATE EXECUTIE VAN PANDRECHT OP AANDELEN IN BV
• Onderhands verkopen of laten verblijven van aandelen in een besloten vennootschap
o Blokkeringsregeling (art. 2:198 lid 6 jo 2:195 BW) van toepassing, tenzij art. 2:195 lid 7 BW
o Daarnaast: regeling van art. 3:250 e.v. BW van toepassing
o HR 22 juni 2018: overeenstemming bereiken met pandgever dat pandhouder onderhands
mag verkopen, bij ontbreken toestemming vragen aan de rechter
• NB: rechtsgevolgen van verblijven
o Koopsom is executieopbrengst
2
, o Bij aandelen: notariële levering is vereist
OMZETTING STIL PANDRECHT OP ZAKEN IN VUISTPAND OP ZAKEN
• Omzetting in vuistpand (art. 3:237 lid 3 BW)
o (Dreigend) verzuim
o Vgl. art. 3:239 lid 3 BW
• Omzetting t.b.v. executie
o Bescherming pandhouder ex art. 3:238 BW
o Afgifte verhindert ontstaan nieuwe rechten (bijv. art. 3:291 BW)
o Afgifte vóór beslag fiscus/faillissement en bodemrecht (art. 21 lid 2 IW)
o Praktisch/afgifte aan koper ex art. 7:9 jo 3:90 jo 3:114 BW
VESTIGING VAN HYPOTHEEKRECHT
• Art. 3:84 lid 1 jo 3:98 BW
• Vestiging hypotheekrecht (art. 3:260 BW)
o Notariële akte + registratie openbare registers
o Vermelding maximumbedrag
o Stil of openbaar?
§ Kenmerken van allebei: je kan het in openbare registers zien, maar het is stil in die
zin dat de bank niet het beheer heeft over het registergoed (heeft het niet onder
zich)
o Onderscheid bank-, krediet- en vaste hypotheek (art. 3:231 lid 1 BW)
§ Bankhypotheek: strekt tot zekerheid voor alle vorderingen van bank (idem
pandrecht)
HOOFDLIJNEN EXECUTIE HYPOTHEEKRECHT
• Bevoegdheid parate executie (art. 3:268 BW)
o Verzuim schuldenaar vereist
• Openbare verkoop (art. 3:268 lid 1 BW) = parate executie
o Art. 544 e.v. Rv
• Onderhandse verkoop: toestemming voorzieningenrechter (art. 3:268 lid 2 BW) = parate executie
o Rol notaris (art. 3:270 BW)
o Onderhandse verkoop zonder toestemming van de rechter is geen parate executie (dan ook
geen zuivering dus zie 3:273 BW)
• Huurbeding/ontruimingsprocedure (art. 3:264, 7:226 BW)
o Je kan in hypotheekvoorwaarden opnemen dat hypotheekgever het huis niet mag verhuren
zonder toestemming van de bank (relevant i.v.m. koop breekt geen huur) à bij huurbeding
kan bank de huurders er gewoon uitgooien als bank wil gaan verkopen
PAND- EN HYPOTHEEK IN FAILLISSEMENT
• Pand- en hypotheekhouders zijn separatist (art. 57 lid 1 Fw) – zelf uitwinnen:
o Vordering niet ter verificatie indienen (bij eventueel tekort, art. 59 Fw)
o Geen omslag algemene faillissementskosten (art. 182 Fw)
o Niet wachten op uitkering tot uitdelingslijst verbindend is (art. 183 e.v. Fw)
• Curator komt op voor belangen van hoger gerangschikte schuldeisers (art. 57 lid 3 Fw)
o Bijv. retentor die retentierecht kan tegenwerpen aan hypotheekhouder à bank nog steeds
bevoegd tot parate executie, maar taak van curator is om voor de belangen van in dit geval
de retentor op te komen en moet dan tegen de bank zeggen dat uit de opbrengst van de
parate executie eerst de retentor moet worden betaald (dit loopt over de boedel heen, dus
faillissementskosten) en wat overblijft is voor de bank
3
HOORCOLLEGE ................................................................................................................................................... 2
LITERATUUR ....................................................................................................................................................... 8
COMPENDIUM............................................................................................................................................... 8
HOOFDSTUK 7: AFWIKKELING VAN DE BOEDEL ....................................................................................... 8
HOOFDSTUK 11: VERREKENING.............................................................................................................. 18
F.E.J. BEEKHOVEN VAN DEN BOEZEM & G.J.L. BERGERVOET: ONDERHANDSE VERKOOP, EXECUTIE EN
VERREKENING.............................................................................................................................................. 22
J.W.A. BIEMANS, L.S. OPRAUS & M.E. WITTING: DE STRIJD OM BODEMZAKEN EN VORDERINGEN IN
FAILLISSEMENT: TWEE RECHTSONTWIKKELINGEN IN PERSPECTIEF ........................................................... 25
A.J. TEKSTRA, ‘HET FISCAAL BODEM(VOOR)RECHT: TO BE OR NOT TO BE ................................................. 27
WEEK 6: FAILLISSEMENTSPAULIANA ............................................................................................................. 30
HOORCOLLEGE ................................................................................................................................................. 30
LITERATUUR ..................................................................................................................................................... 33
COMPENDIUM............................................................................................................................................. 33
HOOFDSTUK 10: PAULIANA .................................................................................................................... 33
R.J. VAN DER WEIJDEN: WETENSCHAP VAN BENADELING EN DE VOORZIENBAARHEID VAN HET
FAILLISSEMENT VAN DE SCHULDENAAR ..................................................................................................... 37
F.M.J. VERSTIJLEN: ONDERSTEUNENDE VOORZIENINGEN IN DE WHOA .................................................... 39
WEEK 7: AANSPRAKELIJKHEDEN ................................................................................................................... 42
HOORCOLLEGE ................................................................................................................................................. 42
LITERATUUR ..................................................................................................................................................... 50
COMPENDIUM............................................................................................................................................. 50
HOOFDSTUK 6: OVEREENKOMST EN FAILLISSEMENT ............................................................................ 50
HOOFDSTUK 9: (BESTUURDERS)AANSPRAKELIJKHEID............................................................................ 51
M.J.M. FRANKEN:DE PEETERS/GATZEN VORDERING EN DE GEZAMENLIJKE SCHULDEISERS...................... 55
C.E.J.M. HANEGRAAF: HET CIVIELRECHTELIJK BESTUURSVERBOD: EEN KORTE BESCHOUWING................ 59
1
, WEEK 5: VOORRANG EN ZEKERHEIDSRECHTEN (II)
HOORCOLLEGE
VESTIGING VAN PANDRECHT
• Art. 3:84 lid 1 jo 3:98 BW
• Openbaar pandrecht (vuistpandrecht)
o Afgifte van de roerende zaak (art. 3:90 jo 3:98/3:236 lid 2 BW)
• Stil pandrecht (bezitloos pandrecht)
o Geen afgifte van de roerende zaak
o Authentieke of geregistreerde onderhandse akte (art. 3:237 lid 1 BW)
• Vestiging bij voorbaat
o Onbeperkt mogelijk (art. 3:97 lid 1 jo 3:98 BW)
PARATE EXECUTIE: WIJZE VAN UITWINNING (1)
• Een pandrecht executeren doe je eigenlijk door de zaken openbaar te verkopen (= hoofdregel, zie art.
3:248 jo 3:250 BW)
• Bevoegdheid tot parate executie (art. 3:248 BW)
o Verzuim schuldenaar vereist
o Pandhouder verkoopt en is bevoegd om de spullen over te dragen
• Openbare verkoop (art. 3:250 BW)
o Bij openbare verkoop heb je meestal de hoogste opbrengst
o Pandhouder verkoopt ten overstaan van notaris/deurwaarder (art. 1 Wet ambtelijk toezicht
bij openbare verkopingen)
o Executieverkoop = koop ex titel 7.1 BW
§ NB: art. 7:19 lid 2 BW
§ Ook vermogensrechten (art. 7:47 BW)
PARATE EXECUTIE: WIJZE VAN UITWINNING (2)
• In afwijking van een openbare verkoop is dit ook mogelijk: onderhandse verkoop of verblijven (art.
3:251 BW)
o Lid 1: tenzij anders bedongen, afwijkende wijze van verkoop of verblijven aan pandhouder als
koper met toestemming voorzieningenrechter
§ Dit is dus een optie als de pandgever niet instemt met afwijkende wijze van verkoop
(lid 2)
§ Geen rechtsmiddel
o Lid 2: na verzuim, pandhouder en pandgever kunnen afwijkende wijze van verkoop
overeenkomen
§ Bij (andere) beperkt gerechtigde en/of beslaglegger is diens medewerking ook
vereist
• Onderhands = je hebt 1 koper op het oog en wil aan hem verkopen (niet iedereen kan meebieden
zoals bij openbare verkoop)
• Verblijven = pandhouder ‘koopt’ het goed zelf en wordt eigenaar
PARATE EXECUTIE VAN PANDRECHT OP AANDELEN IN BV
• Onderhands verkopen of laten verblijven van aandelen in een besloten vennootschap
o Blokkeringsregeling (art. 2:198 lid 6 jo 2:195 BW) van toepassing, tenzij art. 2:195 lid 7 BW
o Daarnaast: regeling van art. 3:250 e.v. BW van toepassing
o HR 22 juni 2018: overeenstemming bereiken met pandgever dat pandhouder onderhands
mag verkopen, bij ontbreken toestemming vragen aan de rechter
• NB: rechtsgevolgen van verblijven
o Koopsom is executieopbrengst
2
, o Bij aandelen: notariële levering is vereist
OMZETTING STIL PANDRECHT OP ZAKEN IN VUISTPAND OP ZAKEN
• Omzetting in vuistpand (art. 3:237 lid 3 BW)
o (Dreigend) verzuim
o Vgl. art. 3:239 lid 3 BW
• Omzetting t.b.v. executie
o Bescherming pandhouder ex art. 3:238 BW
o Afgifte verhindert ontstaan nieuwe rechten (bijv. art. 3:291 BW)
o Afgifte vóór beslag fiscus/faillissement en bodemrecht (art. 21 lid 2 IW)
o Praktisch/afgifte aan koper ex art. 7:9 jo 3:90 jo 3:114 BW
VESTIGING VAN HYPOTHEEKRECHT
• Art. 3:84 lid 1 jo 3:98 BW
• Vestiging hypotheekrecht (art. 3:260 BW)
o Notariële akte + registratie openbare registers
o Vermelding maximumbedrag
o Stil of openbaar?
§ Kenmerken van allebei: je kan het in openbare registers zien, maar het is stil in die
zin dat de bank niet het beheer heeft over het registergoed (heeft het niet onder
zich)
o Onderscheid bank-, krediet- en vaste hypotheek (art. 3:231 lid 1 BW)
§ Bankhypotheek: strekt tot zekerheid voor alle vorderingen van bank (idem
pandrecht)
HOOFDLIJNEN EXECUTIE HYPOTHEEKRECHT
• Bevoegdheid parate executie (art. 3:268 BW)
o Verzuim schuldenaar vereist
• Openbare verkoop (art. 3:268 lid 1 BW) = parate executie
o Art. 544 e.v. Rv
• Onderhandse verkoop: toestemming voorzieningenrechter (art. 3:268 lid 2 BW) = parate executie
o Rol notaris (art. 3:270 BW)
o Onderhandse verkoop zonder toestemming van de rechter is geen parate executie (dan ook
geen zuivering dus zie 3:273 BW)
• Huurbeding/ontruimingsprocedure (art. 3:264, 7:226 BW)
o Je kan in hypotheekvoorwaarden opnemen dat hypotheekgever het huis niet mag verhuren
zonder toestemming van de bank (relevant i.v.m. koop breekt geen huur) à bij huurbeding
kan bank de huurders er gewoon uitgooien als bank wil gaan verkopen
PAND- EN HYPOTHEEK IN FAILLISSEMENT
• Pand- en hypotheekhouders zijn separatist (art. 57 lid 1 Fw) – zelf uitwinnen:
o Vordering niet ter verificatie indienen (bij eventueel tekort, art. 59 Fw)
o Geen omslag algemene faillissementskosten (art. 182 Fw)
o Niet wachten op uitkering tot uitdelingslijst verbindend is (art. 183 e.v. Fw)
• Curator komt op voor belangen van hoger gerangschikte schuldeisers (art. 57 lid 3 Fw)
o Bijv. retentor die retentierecht kan tegenwerpen aan hypotheekhouder à bank nog steeds
bevoegd tot parate executie, maar taak van curator is om voor de belangen van in dit geval
de retentor op te komen en moet dan tegen de bank zeggen dat uit de opbrengst van de
parate executie eerst de retentor moet worden betaald (dit loopt over de boedel heen, dus
faillissementskosten) en wat overblijft is voor de bank
3
