Hoorcollege 3 – Notariële wetgeving
Recapitulatie vorig college:
We hebben het toen gehad over de rol van de notaris, wat hij moet doen in het kader van het
bieden van rechtsbescherming (Groningse huwelijkse voorwaarden), hij moet partijen
beschermen tegen zichzelf en tegen feitelijk overwicht van partij adviseurs. We hebben Credit
Lyonnais besproken, de notaris moet altijd alles doen wat mogelijk is om de rechtsgevolgen
die de partijen beogen ook daadwerkelijk in werking te laten treden. We hebben Dicky
Trading 1 besproken, dat als je feitelijk overwicht hebt voor moet uitkijken. We hebben ook
de volmacht regeling gezien en de gevaren die daaraan kleven.
Onderwerpen deze week:
1. Ministerieplicht en dienstweigering ex. art. 21 Wna
2. De notariële zorgplicht jegens derden
3. Het Novitaris-arrest uit 2015
Ad. 1 Ministerieplicht en dienstweigering
Art. 21 Wet op het notarisambt
Lid 1: Ministerieplicht: hoofdregel
o De wet: De hoofdregel is dat als de wet de notaris iets opdraagt, bijvoorbeeld
als een notaris een andere notaris opvolgt, dan moet je een akte van
overname protocol opmaken; of
o Partij: Als een partij iets verlangt is de hoofdregel dat je het moet doen.
Bijvoorbeeld als iemand een testament wil opmaken bij jou als notaris, dan
moet je dit doen.
- Domeinmonopolie: De ministerieplicht moet je eigenlijk zien in het licht van de
domeinmonopolie van de notaris. De notaris is op veel punten als enige bevoegd om
iets te doen (zoals het opmaken van een notariele akte) en omdat de wet dat in
bepaalde gevallen vereist, is het daarom logisch dat de notaris daaraan moet
meewerken. Anders kunnen de rechtshandelingen van de partijen niet tot stand
komen, dat is natuurlijk niet de bedoeling en daarom is er de ministerieplicht.
o Let op: De ministerieplicht telt niet alleen maar voor de situaties dat de
notariele akte volgens de wet vereist is.
Leveringsakte: Voor de leveringsakte van een woning is een
leveringsakte vereist.
Samenlevingscontract: Als partijen komen voor een
samenlevingscontract, welke niet verplicht notarieel moet, dan nemen
we aan dat OOK dan de ministerieplicht geldt.
- Ministerieplicht geldt NIET altijd: Behoudens lid 2, 3 en 4.
Lid 2: Plicht tot dienstweigering
Hieruit blijkt een ruime mogelijkheid om dienst te weigeren, want er worden hier
allerlei alternatieven opgesomd.
- Wanneer? 3 redenen:
, o 1. Werkzaamheden in strijd met het recht
Dwingend recht!
Dit zijn gevallen als de wet bepaalde rechtshandelingen nietig of
vernietigbaar acht.
Wilsgebrek: Je weet dat er sprake is van een wilsgebrek, zoals
dwaling of bedrog, dan is er strijd met het dwingende recht en
mag je als notaris niet meewerken aan het opmaken van een
akte waar een dergelijke rechtshandeling in staat.
Art. 3:32 lid 2: Denk ook aan iemand die
handelingsonbekwaam is, zoals bijvoorbeeld een minderjarige.
Je mag ook niet meewerken aan een dergelijke
rechtshandeling, want die kan vernietigd worden door de
ouders.
o Uitzondering: Testamenten, dit mag vanaf 16 jaar
Toestemmingsvereiste 1:88: Als jij getrouwd bent met iemand
en je wilt een borgtocht aangaan (vriendendienst), dan heb je
toestemming nodig van de echtgenoot en als die niet wordt
gegeven dan mag je jouw diensten niet verlenen.
Rechtszekerheid: Dit dient de rechtszekerheid, want je hebt zo geen
akten met vernietigbare of nietige dingen erin, want dat ondermijnt
dat de akte zekerheid biedt.
o 2. Werkzaamheden in strijd met de openbare orde of met een kennelijk
ongeoorloofd doel of gevolg
Art. 3:40 BW: In de rechtspraak wordt aangesloten bij de formulering
van dit artikel.
Bijvoorbeeld: Een contract tot huurmoord
Bijvoorbeeld: A heeft in zijn testament een legaat opgenomen
onder de last dat een pistool (het gelegateerde goed) gebruikt
moest worden om mee te jagen en dieren mee te moorden. De
notaris mocht dit weigeren, want dit kon in strijd zijn met de
openbare orde.
Vermoedens van fraude: Ook in strijd met de openbare orde. Denk
aan onzuivere A-B-C-transacties en witwassen.
Schijnhandelingen: Als partijen doen alsof ze civielrechtelijk iets
willen, terwijl hier uitsluitend fiscaalrechtelijke motieven voor zijn, dan
mag je hiervoor dienstweigeren.
o 3. Andere gegronde redenen voor weigering
Dit kan van alles zijn, en dat hangt af van de omstandigheden van het geval.
Ontbreken maatschappelijk belang: Met name wordt in de MvT
genoemd als de notaris wordt gevraagd om mee te werken aan het
opmaken van een akte waarbij elk maatschappelijk belang ontbreekt.
Denk hierbij aan het geval dat de notaris door de partijen wordt
gevraagd om een PV akte op te maken van de uitslag van een
verjaardagsbingo. Hierbij ontbreekt een maatschappelijk belang.
Recapitulatie vorig college:
We hebben het toen gehad over de rol van de notaris, wat hij moet doen in het kader van het
bieden van rechtsbescherming (Groningse huwelijkse voorwaarden), hij moet partijen
beschermen tegen zichzelf en tegen feitelijk overwicht van partij adviseurs. We hebben Credit
Lyonnais besproken, de notaris moet altijd alles doen wat mogelijk is om de rechtsgevolgen
die de partijen beogen ook daadwerkelijk in werking te laten treden. We hebben Dicky
Trading 1 besproken, dat als je feitelijk overwicht hebt voor moet uitkijken. We hebben ook
de volmacht regeling gezien en de gevaren die daaraan kleven.
Onderwerpen deze week:
1. Ministerieplicht en dienstweigering ex. art. 21 Wna
2. De notariële zorgplicht jegens derden
3. Het Novitaris-arrest uit 2015
Ad. 1 Ministerieplicht en dienstweigering
Art. 21 Wet op het notarisambt
Lid 1: Ministerieplicht: hoofdregel
o De wet: De hoofdregel is dat als de wet de notaris iets opdraagt, bijvoorbeeld
als een notaris een andere notaris opvolgt, dan moet je een akte van
overname protocol opmaken; of
o Partij: Als een partij iets verlangt is de hoofdregel dat je het moet doen.
Bijvoorbeeld als iemand een testament wil opmaken bij jou als notaris, dan
moet je dit doen.
- Domeinmonopolie: De ministerieplicht moet je eigenlijk zien in het licht van de
domeinmonopolie van de notaris. De notaris is op veel punten als enige bevoegd om
iets te doen (zoals het opmaken van een notariele akte) en omdat de wet dat in
bepaalde gevallen vereist, is het daarom logisch dat de notaris daaraan moet
meewerken. Anders kunnen de rechtshandelingen van de partijen niet tot stand
komen, dat is natuurlijk niet de bedoeling en daarom is er de ministerieplicht.
o Let op: De ministerieplicht telt niet alleen maar voor de situaties dat de
notariele akte volgens de wet vereist is.
Leveringsakte: Voor de leveringsakte van een woning is een
leveringsakte vereist.
Samenlevingscontract: Als partijen komen voor een
samenlevingscontract, welke niet verplicht notarieel moet, dan nemen
we aan dat OOK dan de ministerieplicht geldt.
- Ministerieplicht geldt NIET altijd: Behoudens lid 2, 3 en 4.
Lid 2: Plicht tot dienstweigering
Hieruit blijkt een ruime mogelijkheid om dienst te weigeren, want er worden hier
allerlei alternatieven opgesomd.
- Wanneer? 3 redenen:
, o 1. Werkzaamheden in strijd met het recht
Dwingend recht!
Dit zijn gevallen als de wet bepaalde rechtshandelingen nietig of
vernietigbaar acht.
Wilsgebrek: Je weet dat er sprake is van een wilsgebrek, zoals
dwaling of bedrog, dan is er strijd met het dwingende recht en
mag je als notaris niet meewerken aan het opmaken van een
akte waar een dergelijke rechtshandeling in staat.
Art. 3:32 lid 2: Denk ook aan iemand die
handelingsonbekwaam is, zoals bijvoorbeeld een minderjarige.
Je mag ook niet meewerken aan een dergelijke
rechtshandeling, want die kan vernietigd worden door de
ouders.
o Uitzondering: Testamenten, dit mag vanaf 16 jaar
Toestemmingsvereiste 1:88: Als jij getrouwd bent met iemand
en je wilt een borgtocht aangaan (vriendendienst), dan heb je
toestemming nodig van de echtgenoot en als die niet wordt
gegeven dan mag je jouw diensten niet verlenen.
Rechtszekerheid: Dit dient de rechtszekerheid, want je hebt zo geen
akten met vernietigbare of nietige dingen erin, want dat ondermijnt
dat de akte zekerheid biedt.
o 2. Werkzaamheden in strijd met de openbare orde of met een kennelijk
ongeoorloofd doel of gevolg
Art. 3:40 BW: In de rechtspraak wordt aangesloten bij de formulering
van dit artikel.
Bijvoorbeeld: Een contract tot huurmoord
Bijvoorbeeld: A heeft in zijn testament een legaat opgenomen
onder de last dat een pistool (het gelegateerde goed) gebruikt
moest worden om mee te jagen en dieren mee te moorden. De
notaris mocht dit weigeren, want dit kon in strijd zijn met de
openbare orde.
Vermoedens van fraude: Ook in strijd met de openbare orde. Denk
aan onzuivere A-B-C-transacties en witwassen.
Schijnhandelingen: Als partijen doen alsof ze civielrechtelijk iets
willen, terwijl hier uitsluitend fiscaalrechtelijke motieven voor zijn, dan
mag je hiervoor dienstweigeren.
o 3. Andere gegronde redenen voor weigering
Dit kan van alles zijn, en dat hangt af van de omstandigheden van het geval.
Ontbreken maatschappelijk belang: Met name wordt in de MvT
genoemd als de notaris wordt gevraagd om mee te werken aan het
opmaken van een akte waarbij elk maatschappelijk belang ontbreekt.
Denk hierbij aan het geval dat de notaris door de partijen wordt
gevraagd om een PV akte op te maken van de uitslag van een
verjaardagsbingo. Hierbij ontbreekt een maatschappelijk belang.
