Taaltoets Nederlands
Werkwoordspelling, spelling, formuleren, argumentatie, woordenschat
Persoonsvorm Onderwerp enkelvoud: ik of je=jij achter persoonsvorm à ik-vorm
tegenwoordige tijd anders à ik-vorm+t
Onderwerp meervoud: normale spelling
Persoonsvorm Onderwerp enkelvoud: zwak à ik-vorm+de/te
verleden tijd sterk à normale spelling
Onderwerp meervoud: zwak à ik-vorm+den/ten
sterk à normale spelling
Voltooid deelwoord Actie die voltooid is, hebben of zijn of worden staat in de zin:
Kijk naar stam: ’t kofschip x? à +d
niet in ‘t kofschip x? à +t
(Ik heb mijn huis goed bewaakt.)
Onvoltooid deelwoord Actie die gaande is:
à stam+d
(Huilend rende hij weg.)
Infinitief Hele werkwoord:
(Ik wil vanavond weer eens hardlopen.)
Bijvoeglijk gebruikt Het voltooid deelwoord wordt gebruikt als bijvoeglijk naamwoord:
voltooid deelwoord Het deeg wordt gekneed – het geknede deeg
Bijvoeglijk gebruikt Het voltooid deelwoord wordt gebruikt als bijvoeglijk naamwoord:
onvoltooid deelwoord De tak is aan het vallen – de vallende tak
Engelse werkwoorden Werkwoorden die geleend zijn uit het Engels worden over het
algemeen vervoegd volgens de Nederlandse regels:
© Faxen – faxte – gefaxt
© Lunchen – lunchte – geluncht
© Crashen – crashte – gecrasht
© Scoren – scoorde – gescoord
© Hockeyen – hockeyde – gehockeyd (ey à ie-klank)
© Shoppen – shopte – geshopt
© E-mailen – e-mailde – ge-e-maild
© Promoten – promootte – gepromoot
© Crashen – crashte – gecrasht
Uitzonderingen Zonder deze extra ‘e’ is het woord niet goed herkenbaar en wordt het
niet goed uitgesproken:
© Racen – racete – geracet (s-klank)
© Timen – timede – getimed
© Saven – savede – gesaved
Bij dit type hebben de werkwoorden meerdere eindklanken:
© Surfen à surfen/surven – surfte/surfde – gesurft/gesurfd
© Golfen à golfen/golven – golfte/golfde – gegolft/gegolfd
© Leasen à leasen/leazen – leasete/leasede –
geleaset/geleased
Werkwoorden met een dubbele medeklinker die belangrijk is voor de
uitspraak, volgens normale regels:
© Passen – passte – gepasst
Niet belangrijk voor de uitspraak:
© Stressen – streste – gestrest
, Hoofdletter © Begin van de zin, niet als het begint met een getal
© Eigennamen, bedrijfsnamen, instellingen etc.
© Merknamen
© Heiligen
© Feest- en gedenkdagen
© Aardrijkskundige namen
© Namen van boeken, films, programma’s, albums etc. (cursief)
Kleine letter © Woorden AFGELEID van feestdagen
© Namen van geloven en hun aanhangers
Koppelteken © Uitspraakproblemen
© Samenstellingen met letters, cijfers en afkortingen die je als
afkorting uitspreekt.
© Namen
© Voorvoegsels
© Voor hoofdletter
© Combinatie titel & beroep
© Aardrijkskundige namen of afleidingen daarvan
© Letters, cijfers, tekens en Sint (of St)
© Tussen meer dan twee woorden die samen een woord
vormen (samenkoppeling)
Weglatingen © Deel van een woord wordt weggelaten (voor- en nadelen)
Sommige of sommigen Bijvoeglijk gebruikt of met betrekking tot zaken en dieren à -e
Zelfstandig gebruikt of met betrekking tot personen à -en
Tussenletter Eerste deel geen meervoud à -e (tarwebrood)
Eerste deel alleen meervoud op -s à -e (modehuis)
Eerste deel alleen meervoud op –(e)n à -en (paddenstoel)
Eerste deel meervoud op –(e)n én -s à -e (secondelang)
enkelvoud niet eindigt op -e à -en (ambtenarenstatuut)
Hoor je tussen de delen een -s à -s (bestuursorgaan)
Tussenklanken in Twee of meer zelfstandige naamwoorden kunnen samen een nieuw
samenstellingen woord vormen, een samenstelling. Soms horen we echter nog een of
meer klanken tussen het eerste en het tweede zelfstandig
naamwoord: eiergerecht, parlementsgebouw, sigarettenaansteker
enzovoort. Het gaat om de volgende klanken en schrijfwijzen:
Merk op dat er voor de tussenklank [ə] een onderscheid is tussen de
klank die we horen en de schrijfwijze van die klank.
Verkleinwoorden © Achtervoegsel (huisje)
© Lange klank (café à cafeetje)
© Eindigend op ‘u’ of ‘y’ (party à party’tje)
© Anderstalige woorden, gewoon normaal denken (cake à
cakeje)
Aan elkaar of streepje Aan elkaar: delen van een samenstelling of afleiding (duikbril)
samenstelling met eigennaam (de Nobelprijs)
Streepje: onduidelijk (popopera à pop-opera)
klinkerbotsing (naapen à na-apen)
gelijkwaardige delen in samenstelling (zwart-wit foto)
samenstelling eindigend op een naam (het plan-Delors)
anderstalig deel (ad-hoccomissie)
cijfer, aparte letter of symbool (80-jarige)
initiaalwoord (tv-kijken)
Werkwoordspelling, spelling, formuleren, argumentatie, woordenschat
Persoonsvorm Onderwerp enkelvoud: ik of je=jij achter persoonsvorm à ik-vorm
tegenwoordige tijd anders à ik-vorm+t
Onderwerp meervoud: normale spelling
Persoonsvorm Onderwerp enkelvoud: zwak à ik-vorm+de/te
verleden tijd sterk à normale spelling
Onderwerp meervoud: zwak à ik-vorm+den/ten
sterk à normale spelling
Voltooid deelwoord Actie die voltooid is, hebben of zijn of worden staat in de zin:
Kijk naar stam: ’t kofschip x? à +d
niet in ‘t kofschip x? à +t
(Ik heb mijn huis goed bewaakt.)
Onvoltooid deelwoord Actie die gaande is:
à stam+d
(Huilend rende hij weg.)
Infinitief Hele werkwoord:
(Ik wil vanavond weer eens hardlopen.)
Bijvoeglijk gebruikt Het voltooid deelwoord wordt gebruikt als bijvoeglijk naamwoord:
voltooid deelwoord Het deeg wordt gekneed – het geknede deeg
Bijvoeglijk gebruikt Het voltooid deelwoord wordt gebruikt als bijvoeglijk naamwoord:
onvoltooid deelwoord De tak is aan het vallen – de vallende tak
Engelse werkwoorden Werkwoorden die geleend zijn uit het Engels worden over het
algemeen vervoegd volgens de Nederlandse regels:
© Faxen – faxte – gefaxt
© Lunchen – lunchte – geluncht
© Crashen – crashte – gecrasht
© Scoren – scoorde – gescoord
© Hockeyen – hockeyde – gehockeyd (ey à ie-klank)
© Shoppen – shopte – geshopt
© E-mailen – e-mailde – ge-e-maild
© Promoten – promootte – gepromoot
© Crashen – crashte – gecrasht
Uitzonderingen Zonder deze extra ‘e’ is het woord niet goed herkenbaar en wordt het
niet goed uitgesproken:
© Racen – racete – geracet (s-klank)
© Timen – timede – getimed
© Saven – savede – gesaved
Bij dit type hebben de werkwoorden meerdere eindklanken:
© Surfen à surfen/surven – surfte/surfde – gesurft/gesurfd
© Golfen à golfen/golven – golfte/golfde – gegolft/gegolfd
© Leasen à leasen/leazen – leasete/leasede –
geleaset/geleased
Werkwoorden met een dubbele medeklinker die belangrijk is voor de
uitspraak, volgens normale regels:
© Passen – passte – gepasst
Niet belangrijk voor de uitspraak:
© Stressen – streste – gestrest
, Hoofdletter © Begin van de zin, niet als het begint met een getal
© Eigennamen, bedrijfsnamen, instellingen etc.
© Merknamen
© Heiligen
© Feest- en gedenkdagen
© Aardrijkskundige namen
© Namen van boeken, films, programma’s, albums etc. (cursief)
Kleine letter © Woorden AFGELEID van feestdagen
© Namen van geloven en hun aanhangers
Koppelteken © Uitspraakproblemen
© Samenstellingen met letters, cijfers en afkortingen die je als
afkorting uitspreekt.
© Namen
© Voorvoegsels
© Voor hoofdletter
© Combinatie titel & beroep
© Aardrijkskundige namen of afleidingen daarvan
© Letters, cijfers, tekens en Sint (of St)
© Tussen meer dan twee woorden die samen een woord
vormen (samenkoppeling)
Weglatingen © Deel van een woord wordt weggelaten (voor- en nadelen)
Sommige of sommigen Bijvoeglijk gebruikt of met betrekking tot zaken en dieren à -e
Zelfstandig gebruikt of met betrekking tot personen à -en
Tussenletter Eerste deel geen meervoud à -e (tarwebrood)
Eerste deel alleen meervoud op -s à -e (modehuis)
Eerste deel alleen meervoud op –(e)n à -en (paddenstoel)
Eerste deel meervoud op –(e)n én -s à -e (secondelang)
enkelvoud niet eindigt op -e à -en (ambtenarenstatuut)
Hoor je tussen de delen een -s à -s (bestuursorgaan)
Tussenklanken in Twee of meer zelfstandige naamwoorden kunnen samen een nieuw
samenstellingen woord vormen, een samenstelling. Soms horen we echter nog een of
meer klanken tussen het eerste en het tweede zelfstandig
naamwoord: eiergerecht, parlementsgebouw, sigarettenaansteker
enzovoort. Het gaat om de volgende klanken en schrijfwijzen:
Merk op dat er voor de tussenklank [ə] een onderscheid is tussen de
klank die we horen en de schrijfwijze van die klank.
Verkleinwoorden © Achtervoegsel (huisje)
© Lange klank (café à cafeetje)
© Eindigend op ‘u’ of ‘y’ (party à party’tje)
© Anderstalige woorden, gewoon normaal denken (cake à
cakeje)
Aan elkaar of streepje Aan elkaar: delen van een samenstelling of afleiding (duikbril)
samenstelling met eigennaam (de Nobelprijs)
Streepje: onduidelijk (popopera à pop-opera)
klinkerbotsing (naapen à na-apen)
gelijkwaardige delen in samenstelling (zwart-wit foto)
samenstelling eindigend op een naam (het plan-Delors)
anderstalig deel (ad-hoccomissie)
cijfer, aparte letter of symbool (80-jarige)
initiaalwoord (tv-kijken)
