OWK 4: AANVANKELIJK LEZEN
‘Aanvankelijk lezen’= de periode (fase) in het leesonderwijs, die leerlingen nodig hebben, om
zelfstandig korte zinnen te lezen, waarin nieuwe woorden van een eenvoudige structuur
voorkomen.
Lezen betekent letterlijk ‘bijeengaren’:
- Decoderen
- Begrijpen
Lezen start al ‘voor’ en ‘in’ de kleuterklas
Leerlijn:
1. Ontluikende geletterdheid
2. Voorbereidend lezen
3. Aanvankelijk lezen
4. Voortgezet lezen
A. Ontluikende geletterdheid en voorbereidend lezen
Ontluikende geletterdheid: spontane proces dat bij kleuters optreedt in verband met lezen
en schrijven
- Binnen niet-schoolse activiteiten
- Binnen schoolse activiteiten: in open leersituaties (ontdekken)
Voorbereidend lezen:
- Expliciete taalactiviteiten die voorbereiden op lezen
- Binnen schoolse activiteiten
- Eerder gesloten doelstellingen
B. 3 aspecten van taalverwerving bij kleuters
1. Communicatieve vaardigheden
a. Spreken, luisteren (natuurlijk leren)
b. Lezen, schrijven (culturele vaardigheden)
2. Woordenschat uitbreiden
a. Passief en actief
b. Thuismilieu en school
3. Inzicht in verhaalstructuren
ALGEMENE VAARDIGHEDEN:
- Woordenschat
- Concentratievermogen
- Zich aan de regels kunnen houden
- Beroep doen op het geheugen
- Niveau van visuele discriminatie
C. Leesvoorwaarden (Sixma)
( => Cursief en onderstreept)
1. Kennismakingsfase
Woorden, zinnen, … zijn dingen ‘om te lezen’: zingeving
2. Fase van het alfabetisch principe
Ons schriftsysteem= een klankschrift (G à F)
- Kennismaking met visuele aspecten
• Visuele discriminatie: onderscheid tussen letters en lettercombinaties
, • Visuele objectivatie1
- Kennismaking met auditieve aspecten
• Auditieve discriminatie: horen van klankovereenkomsten of -
verschillen
• Auditieve objectivatie: kunnen zich losmaken van het inhoudelijke
aspect van het woord
• Auditieve analyse en synthese
o Analyse: waar hoor ik de ‘z’ in zand?
o Synthese: welk woord klap ik? zand - bak à …
- Fonemisch bewustzijn
Fonologisch bewustzijn
Fonemisch bewustzijn
- Isoleren van klanken
- Analyse van klanken Letterkennis
- Manipuleren van klanken
- Synthese van klanken
Leren lezen in het eerste leerjaar
De elementaire leeshandeling
1. Leesrichting: van links naar rechts werken
2. Visuele 3. Koppelen van 4. F in volgorde 5. Auditieve
analyse F aan G onthouden synthese
6. Betekenis herkennen of geven
1
Objectivatie= taal los zien van betekenis (welk woord is langer reus of kabouter)
‘Aanvankelijk lezen’= de periode (fase) in het leesonderwijs, die leerlingen nodig hebben, om
zelfstandig korte zinnen te lezen, waarin nieuwe woorden van een eenvoudige structuur
voorkomen.
Lezen betekent letterlijk ‘bijeengaren’:
- Decoderen
- Begrijpen
Lezen start al ‘voor’ en ‘in’ de kleuterklas
Leerlijn:
1. Ontluikende geletterdheid
2. Voorbereidend lezen
3. Aanvankelijk lezen
4. Voortgezet lezen
A. Ontluikende geletterdheid en voorbereidend lezen
Ontluikende geletterdheid: spontane proces dat bij kleuters optreedt in verband met lezen
en schrijven
- Binnen niet-schoolse activiteiten
- Binnen schoolse activiteiten: in open leersituaties (ontdekken)
Voorbereidend lezen:
- Expliciete taalactiviteiten die voorbereiden op lezen
- Binnen schoolse activiteiten
- Eerder gesloten doelstellingen
B. 3 aspecten van taalverwerving bij kleuters
1. Communicatieve vaardigheden
a. Spreken, luisteren (natuurlijk leren)
b. Lezen, schrijven (culturele vaardigheden)
2. Woordenschat uitbreiden
a. Passief en actief
b. Thuismilieu en school
3. Inzicht in verhaalstructuren
ALGEMENE VAARDIGHEDEN:
- Woordenschat
- Concentratievermogen
- Zich aan de regels kunnen houden
- Beroep doen op het geheugen
- Niveau van visuele discriminatie
C. Leesvoorwaarden (Sixma)
( => Cursief en onderstreept)
1. Kennismakingsfase
Woorden, zinnen, … zijn dingen ‘om te lezen’: zingeving
2. Fase van het alfabetisch principe
Ons schriftsysteem= een klankschrift (G à F)
- Kennismaking met visuele aspecten
• Visuele discriminatie: onderscheid tussen letters en lettercombinaties
, • Visuele objectivatie1
- Kennismaking met auditieve aspecten
• Auditieve discriminatie: horen van klankovereenkomsten of -
verschillen
• Auditieve objectivatie: kunnen zich losmaken van het inhoudelijke
aspect van het woord
• Auditieve analyse en synthese
o Analyse: waar hoor ik de ‘z’ in zand?
o Synthese: welk woord klap ik? zand - bak à …
- Fonemisch bewustzijn
Fonologisch bewustzijn
Fonemisch bewustzijn
- Isoleren van klanken
- Analyse van klanken Letterkennis
- Manipuleren van klanken
- Synthese van klanken
Leren lezen in het eerste leerjaar
De elementaire leeshandeling
1. Leesrichting: van links naar rechts werken
2. Visuele 3. Koppelen van 4. F in volgorde 5. Auditieve
analyse F aan G onthouden synthese
6. Betekenis herkennen of geven
1
Objectivatie= taal los zien van betekenis (welk woord is langer reus of kabouter)
