Summary
samenvatting algemene rechtsleer
- Course
- Institution
dit is een samenvatting van het boek aangevuld met mijn notities uit de les
[Show more]
Seller
Follow
rechten5689
Content preview
Notities+ samenvatting boekAlgemene
rechtsleer
Frederik Peeraer
, Les 1: 15/02
Wat is recht?
o er bestaat geen ultieme definitie die alles omvat
o al 200 jaar geleden werd al ingezien dat juristen geen volledige definitie konden geven
o definitie basisbegrippen geldt ook niet als definitie voor alle verschijnselen van recht die er
ooit zijn geweest op basis van tijd en ruimte
Hebben we wel een definitie nodig?
o Begrip van recht is noodzakelijk om onderzoeksresultaten te kunnen interpreteren we
moeten kijken vanuit welke invalshoek de onderzoeker het recht bekijkt om een goede visie
te hebben op de resultaten
o Essentialistische opvatting: recht kan onderscheiden worden van andere maatschappelijke
fenomenen en is essentieel
o Conventionalistische opvatting: recht heeft geen essentiële kenmerken en is dus niet nodig
o . De definitie is belangrijk voor 2 groepen mensen:
- Rechters, advocaten: rechters moeten recht toepassen op de feiten. Hierdoor moet hij
weten wat het recht is en wat het recht niet is. Als hij hierop geen antwoord weet, dan kan
hij niet verder.
- Onderzoekers: als je niet duidelijk bent als onderzoeker wat je verstaat onder recht dan
kan het verkeerd geïnterpreteerd worden en kunnen er verschillende resultaten zijn door
een verschillende interpretatie.
Vergelijking met families
o Vormen van recht zijn familie van elkaar
o Ze hebben niet altijd een gemeenschappelijke essentie
o Niet alle vormen van recht zijn ‘genetisch’ met elkaar verwant maar kunnen door
familiebanden wel deel uitmaken van dezelfde familie
o Ze hebben niet allemaal dezelfde gemeenschappelijke essentie maar hebben wel banden
met elkaar
Recht heeft geen essentiële kenmerken
o Recht kan eender wat zijn wanneer mensen een consensus bereiken over wat recht is dan
geldt dit recht
o Recht is een conventie, de maatschappij beslist wat dit inhoudt
Recht is maatschappij afhankelijk
o of iets geldt van recht hangt af van welk ‘familielid’ je voor ogen hebt
o abortus is toegestaan in het kerkelijk recht nee, dan heb je de essentie van de
maatschappij niet begrepen
o is abortus toegestaan in het Belgische recht ja in een aantal gevallen
, o vraag is abortus toegestaan in HET RECHT kan je niet op antwoorden want je moet het
specifiek op de families bekijken
o HET RECHT bestaat eigenlijk niet en wanneer je dit gebruikt moet je zelf omschrijven welk
recht je moet gebruiken
Gevolgen van de conventionalistische opvatting
o Wat men identificeert als recht in 2022 is niet hetzelfde als het recht op een ander tijdstip of
in een ander land
o Recht is een sociale constructie, mensen vormen dit zelf door hun handelingen
o Focus veranderen niet altijd zoeken naar de essentie van recht maar vanuit rechtsbegrip
andere vragen stellen
o Geheel van gedragsregels is niet de essentie van het recht
o Normatieve ordening binnen de maatschappij neen
o Regels moeten gehandhaafd worden
o Zijn ze gerechtvaardigd? Essentieel in onze samenleving of niet
o Antwoord op deze vragen vinden we de komende weken
Mensen zijn sociale wezens
o Onze handelingen zijn ingebed in ideeën en overtuigingen die ontstaan en worden
overgedragen binnen een cultuur
o De overdracht van ervaringen en inzichten van vroegere generaties vormt het grootste deel
van de kennis die we nodig hebben om met de hedendaagse realiteit om te gaan
o Wanneer we interageren met anderen komen er twee soorten noodzakelijke facetten van
ons bestaan naar boven:
1. Materiële facetten: zoals ecologische, technologische en economische grondstoffen
2. Ideële facetten: zoals kennis, overtuigingen, waarden, concepten en gewoonten, die
ons gedrag aansturen
3. Sociale instituten en praktijken: sociale instituten patronen van sociale orde die
maatschappelijke behoeften lenigen, sociale praktijken alledaagse handelingen en
de manier waarop die gebruikelijk worden verricht in een bepaalde maatschappij
Samenspel van deze twee facetten maakt sociale ontwikkeling binnen een gemeenschap
mogelijk
o Elke gemeenschap neemt basisbehoeften voor haar rekening: watervoorziening, huisvesting,
…
o In complexe gemeenschappen wordt dat soort taken aan instituten toebedeelt
o Maatschappelijke organisatie wordt gekenmerkt door twee vormen van specialisatie:
1. Horizontale specialisatie: houdt in dat de macht en de bevoegdheid verdeeld
worden onder functionele eenheden die elk op het zelfde niveau staan; planning,
inrichting en uitvoering verdeeld over hetzelfde niveau (vb. gezin: vader die naar de
winkel gaat, vrouw die kookt)
2. Verticale specialisatie: komt erop neer dat hiërarchisch verschillende niveaus de
planning, de inrichting en uitvoering van activiteiten waarnemen; verdeeld over
hiërarchische verschillende niveaus (vb. gezin: vader die veel meer macht heeft).
o Hiërarchie: een netwerk of organisatie met diverse lagen van gezag die uiteindelijk
verantwoording moeten afleggen aan 1 gezagsdrager
o Heterarchie: een netwerk of organisatie die niet hiërarchisch gestructureerd is en
waarbinnen meerdere nevengeschikte gezagsdragers naast elkaar bestaan
, Soorten samenlevingen
Samenleving van jager-voedselverzamelaars
Vanaf het ontstaan van de mensheid – landbouwsamenleving (12000 v.C)
Kenmerken van de clans:
1. Jager- voedselverzamelaars leven in groepen van ongeveer 25 mensen die op familiebanden
zijn gebaseerd
2. Deze clans maken deel uit van een groter netwerk van naburige clans die samen voedsel
verzamelen maar zich afzonderlijk bewegen doorheen het jaar
3. Die clans zijn, misschien met uitzondering van de verhouding man-vrouw, egalitair.
Hiërarchische verhouding zijn afwezig: leiderschap steekt enkel de kop op wanneer de clan
een bepaalde richting uit moet, om vervolgens weer te verdwijnen
4. Leiderschap, voor zover het voorkomt, wordt bepaald op basis van persoonlijke kwaliteiten
5. Goederendeling en wederkerigheid binnen de clan is erg gebruikelijk. Vergaard voedsel
wordt gedeeld, wie meer heeft, draagt ook meer bij aan de clan.
o Onmiddellijk wederkerige clans: proberen onmiddellijk opbrengst te hebben en doen verder
geen moeite of tijdsinvesteringen
o Roerende goederen zoals gereedschap, kookgerei,… behoren toe aan individuen
o Onmiddellijk wederkerige clans: verbruiken het vergaarde voedsel onmiddellijk. Gebruiken
relatief makkelijk, snel vergaarde gereedschappen. Zijn erg flexibele samenlevingen
o Uitgesteld wederkerige clans: vier kenmerken
1. Arbeidsintensieve artefacten: voor de voedselvoorziening gebruiken zij allerlei
technische en waardevolle instrumenten en hulpmiddelen, zoals boten, netten,
vallen die arbeidsintensief zijn om te vervaardigen en die pas na enkele tijd voedsel
opbrengen en niet onmiddellijk
2. Voedselverwerking en -bewaring: ze verwerken en bewaren voedsel
3. Onderhoud: ze onderhouden plekken waar voedsel in het wild voorkomt
4. Uithuwelijken: mannen beschikken over de bevoegdheid om hun vrouwelijke
nakomelingen uit te huwelijken
o Geen permanent leiderschap
o Uithuwelijken :Investering in de toekomst voor beide partijen
o De regels die we in deze samenleving vinden kunnen we ook als recht bekijken maar dan
o niet in de vorm van grondwettelijk recht. Deze samenleving heeft ook veel regels over
o zaken de wij ook met recht regelen:
o Regels over fysiek geweld, incest, diefstal, overspel
o Categorieën van moord: recidive moorden, toevallige doodslag en doodslag als
o gevolg van woede
o Straffen door familie maar gelegitimeerd door gemeenschap
o Regels en gebruiken over bezit en gebruik van goederen: 5 categorieën
1) Geschoten wild, geoogst voedsel en dergelijke
o Van wie is het, wie mag het gebruiken?
2) Mensen
o Wie mag gaan jagen, wie moet werken voor algemeen goed?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rechten5689. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.22. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73314 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now