ADMINISTRATIEF RECHT
DEEL 1: FUNDAMENTELE ELEMENTEN VAN HET ADMINISTRATIEF RECHT
HOOFDSTUK 1: AFBAKENING VAN HET ADMINISTRATIEF RECHT
1 SITUERING VAN HET ADMINISTRATIEF RECHT EN BEGRIPSOMSCHRIJVING
1.1 SITUERING VAN HET ADMINISTRATIEF RECHT
Nationaal recht Internationaal recht
Privaatrecht Publiekrecht
- Nationaal recht
Rechtsregels die het samenleven binnen een staat regelen
Bv: de grondwet, de verkeerswetgeving, de naturalisatiewet, het burgerlijk wetboek,
administratief recht
- Internationaal recht
Rechtsregels die het samenleven over de landsgrenzen heen regelen
Verdragen en supranationaal recht
Bv: het verdrag van Wenen, EVRM
- Privaatrecht
Regelt de verhouding tussen private personen (zowel natuurlijke personen als rechtspersonen)
Bv: burgerlijk recht
- Publiek recht
Regelt de organisatie en de werking van de overheid, maar ook de verhouding tussen de burger
en de overheid
Bv: de grondwet, administratief recht
,1.2 BEGRIP ADMINISTRATIEF RECHT
- Synoniem = bestuursrecht
- Behoort tot het publiekrecht
- Rechtsregels met betrekking tot:
Organisatie van het openbaar bestuur
Taakvervulling van het openbaar bestuur
Zijn het openbaar bestuur/ de overheid:
- De UM
Regering, ministers, staatssecretarissen, de Koning
- NIET: de WM en RM
- Provincie
Gouverneur, deputatie, provincieraad
- Gemeente
Burgemeester, burgemeester en schepencollege, gemeenteraad
Bv: OCMW, Kind en Gezin, Bpost, de NMBS
Zijn ook deel van het openbaar bestuur/ de overheid:
- De bestuurlijke diensten die de UM/ provincie/ gemeente heeft opgericht
Bv: autorijcentrum, federaal voedselagentschap, RVA, Sport Vlaanderen, een school van het GO,…
- De bestuurlijke diensten die de UM/ de provincie/ gemeente heeft erkend
Bv: UCLL, katholieke school,…
Taken van het openbaar bestuur:
- Instaan voor het algemeen belang of het algemeen welzijn
- Het algemeen belang is geen vaststaand gegeven
Invulling wordt namelijk bepaald door de veranderende beleidsopvattingen van de overheden en
van de veranderende verwachtingen van de bevolking
- Openbaar bestuur neemt:
Bestuurlijke beslissingen
o Bestuursorganen kunnen wetten uitvoeren door het nemen van individuele
toepassingsbeslissingen in concrete dossiers
Bv: het verlenen van een omgevingsvergunning, benoeming, onteigeningsbesluit
(individuele bestuursbeslissingen)
Beslissingen van wetgevende aard
o Bestuur kan een algemeen geldend reglement of verordening opmaken
Bv: een gemeentelijke politieverordening, een gewestelijke stedenbouwkundige
verordening (reglementaire bestuursbeslissingen)
Jurisdictionele beslissingen
o Bepaalde geschillen met of binnen het bestuur worden niet steeds opgelost door de
gewone rechtscolleges, maar door de rechtbanken die tot de uitvoerende macht
behoren. Deze administratieve rechtbanken doen uitspraak als rechtbank
, Bv: beslissingen in tuchtzaken of inzake erelonen met betrekking tot een erkend
boekhouder (fiscalist), uitgesproken door de Uitvoerende Kamers en Kamers van Beroep
van het Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten (BIBF)
Alle beslissingen die door het bestuur worden genomen, vallen onder het administratief
recht!!!
2. ADMINISTRATIEF RECHT IS UITZONDERINGSRECHT
2.1 RECHTVAARDIGING
- Het bestuur heeft een taak van algemeen belang en moet geregeld beslissingen nemen die haak staan
op de private belangen
Bv: niemand wordt graag onteigend
- De gemeenrechtelijke regels en technieken (overleg, overeenkomsten) zijn vaak onvoldoende om
opdrachten van het algemeen belang goed te vervullen
Nood aan bijkomende publiekrechtelijke regels aangepast aan zijn specifieke taak van algemeen
belang
2.2 EIGEN RECHTSREGELS
- … die afwijken van het gemeenrecht
- … die de overheid in een aparte positie plaatsen in vergelijking met een private persoon
Positie wordt gekenmerkt door eigen (ruimere) rechten
o Eigen publiekrechtelijke middelen, zoals uitvoerbare beslissingen nemen
Positie wordt gekenmerkt door eigen (zwaardere) plichten
- … met vaak een eigen terminologie
- UM heeft toegewezen bevoegdheden
Meer rechten:
- Individuele beslissingen nemen
- Reglementaire beslissingen aannemen
Inbreuken strafbaar stellen met straf- en administratieve sancties
Belastingen heffen
Goed verkrijgen via gedwongen onteigening
De meeste overheidsgoederen: beschermd statuut
Zwaardere verplichtingen:
- Bestuur is gebonden door wettelijke procedures en regels voor het algemeen belang
- Bestuur moet zijn taak uitoefenen in volle openbaarheid voor de burger, zodat deze zinvol een
eventueel verhaal tegen de bestuursbeslissing kan uitoefenen
, - Het bestuur is ertoe verplicht om in zijn individuele beslissingen de onderliggende motieven op te
nemen
- Het bestuur dient zijn dienstverlening zonder onderbreking te verzekeren en deze voor iedereen op
gelijke wijze open te stellen
Eigen terminologie
- Het administratief recht kent de gebruikte begrippen een betekenis toe die afwijkt van het
privaatrechtelijke
Bv:
Publiekrechtelijk eigendomsrecht (domanialiteit) versus privaatrechtelijk eigendomsrecht
3. UITVOERBARE BESLISSINGEN
Voorbeeldsituatie: een studentenorganisatie (organisatoren van de betoging) vraagt de burgemeester toelating
om te betogen in de gemeente. De burgemeester weigert toelating te verlenen.
Criteria:
- Beslissing van openbaar bestuur
- Eenzijdig
- In algemeen belang
3.1 BEGRIP EN SITUERING
Uitvoerbare beslissingen of eenzijdige administratieve rechtshandelingen
- Een beslissing die eenzijdig (= gezagshalve) wordt genomen door het bestuur
- In het algemeen belang
- Verbindend, hetzij voor alle burgers, hetzij voor één bepaalde persoon of situatie
Rechtsgevolgen die het bestuur bewust heeft gewild
Materiële handeling zonder rechtsgevolgen
- Verwezenlijken de rechtsgevolgen van een administratieve rechtshandeling
Bv:
Administratieve rechtshandeling: een betogingsverbod
Materiële handeling van het bestuur: het uiteendrijven van de verboden betoging door de helpers
van de burgemeester, de administratieve politie
Meerzijdige administratieve rechtshandelingen of overeenkomsten
- Met het akkoord van de betrokkene tot stand gekomen
Eenzijdige administratieve rechtshandelingen (uitvoerbare beslissingen)
- Zonder het akkoord van de betrokkene tot stand gekomen
DEEL 1: FUNDAMENTELE ELEMENTEN VAN HET ADMINISTRATIEF RECHT
HOOFDSTUK 1: AFBAKENING VAN HET ADMINISTRATIEF RECHT
1 SITUERING VAN HET ADMINISTRATIEF RECHT EN BEGRIPSOMSCHRIJVING
1.1 SITUERING VAN HET ADMINISTRATIEF RECHT
Nationaal recht Internationaal recht
Privaatrecht Publiekrecht
- Nationaal recht
Rechtsregels die het samenleven binnen een staat regelen
Bv: de grondwet, de verkeerswetgeving, de naturalisatiewet, het burgerlijk wetboek,
administratief recht
- Internationaal recht
Rechtsregels die het samenleven over de landsgrenzen heen regelen
Verdragen en supranationaal recht
Bv: het verdrag van Wenen, EVRM
- Privaatrecht
Regelt de verhouding tussen private personen (zowel natuurlijke personen als rechtspersonen)
Bv: burgerlijk recht
- Publiek recht
Regelt de organisatie en de werking van de overheid, maar ook de verhouding tussen de burger
en de overheid
Bv: de grondwet, administratief recht
,1.2 BEGRIP ADMINISTRATIEF RECHT
- Synoniem = bestuursrecht
- Behoort tot het publiekrecht
- Rechtsregels met betrekking tot:
Organisatie van het openbaar bestuur
Taakvervulling van het openbaar bestuur
Zijn het openbaar bestuur/ de overheid:
- De UM
Regering, ministers, staatssecretarissen, de Koning
- NIET: de WM en RM
- Provincie
Gouverneur, deputatie, provincieraad
- Gemeente
Burgemeester, burgemeester en schepencollege, gemeenteraad
Bv: OCMW, Kind en Gezin, Bpost, de NMBS
Zijn ook deel van het openbaar bestuur/ de overheid:
- De bestuurlijke diensten die de UM/ provincie/ gemeente heeft opgericht
Bv: autorijcentrum, federaal voedselagentschap, RVA, Sport Vlaanderen, een school van het GO,…
- De bestuurlijke diensten die de UM/ de provincie/ gemeente heeft erkend
Bv: UCLL, katholieke school,…
Taken van het openbaar bestuur:
- Instaan voor het algemeen belang of het algemeen welzijn
- Het algemeen belang is geen vaststaand gegeven
Invulling wordt namelijk bepaald door de veranderende beleidsopvattingen van de overheden en
van de veranderende verwachtingen van de bevolking
- Openbaar bestuur neemt:
Bestuurlijke beslissingen
o Bestuursorganen kunnen wetten uitvoeren door het nemen van individuele
toepassingsbeslissingen in concrete dossiers
Bv: het verlenen van een omgevingsvergunning, benoeming, onteigeningsbesluit
(individuele bestuursbeslissingen)
Beslissingen van wetgevende aard
o Bestuur kan een algemeen geldend reglement of verordening opmaken
Bv: een gemeentelijke politieverordening, een gewestelijke stedenbouwkundige
verordening (reglementaire bestuursbeslissingen)
Jurisdictionele beslissingen
o Bepaalde geschillen met of binnen het bestuur worden niet steeds opgelost door de
gewone rechtscolleges, maar door de rechtbanken die tot de uitvoerende macht
behoren. Deze administratieve rechtbanken doen uitspraak als rechtbank
, Bv: beslissingen in tuchtzaken of inzake erelonen met betrekking tot een erkend
boekhouder (fiscalist), uitgesproken door de Uitvoerende Kamers en Kamers van Beroep
van het Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten (BIBF)
Alle beslissingen die door het bestuur worden genomen, vallen onder het administratief
recht!!!
2. ADMINISTRATIEF RECHT IS UITZONDERINGSRECHT
2.1 RECHTVAARDIGING
- Het bestuur heeft een taak van algemeen belang en moet geregeld beslissingen nemen die haak staan
op de private belangen
Bv: niemand wordt graag onteigend
- De gemeenrechtelijke regels en technieken (overleg, overeenkomsten) zijn vaak onvoldoende om
opdrachten van het algemeen belang goed te vervullen
Nood aan bijkomende publiekrechtelijke regels aangepast aan zijn specifieke taak van algemeen
belang
2.2 EIGEN RECHTSREGELS
- … die afwijken van het gemeenrecht
- … die de overheid in een aparte positie plaatsen in vergelijking met een private persoon
Positie wordt gekenmerkt door eigen (ruimere) rechten
o Eigen publiekrechtelijke middelen, zoals uitvoerbare beslissingen nemen
Positie wordt gekenmerkt door eigen (zwaardere) plichten
- … met vaak een eigen terminologie
- UM heeft toegewezen bevoegdheden
Meer rechten:
- Individuele beslissingen nemen
- Reglementaire beslissingen aannemen
Inbreuken strafbaar stellen met straf- en administratieve sancties
Belastingen heffen
Goed verkrijgen via gedwongen onteigening
De meeste overheidsgoederen: beschermd statuut
Zwaardere verplichtingen:
- Bestuur is gebonden door wettelijke procedures en regels voor het algemeen belang
- Bestuur moet zijn taak uitoefenen in volle openbaarheid voor de burger, zodat deze zinvol een
eventueel verhaal tegen de bestuursbeslissing kan uitoefenen
, - Het bestuur is ertoe verplicht om in zijn individuele beslissingen de onderliggende motieven op te
nemen
- Het bestuur dient zijn dienstverlening zonder onderbreking te verzekeren en deze voor iedereen op
gelijke wijze open te stellen
Eigen terminologie
- Het administratief recht kent de gebruikte begrippen een betekenis toe die afwijkt van het
privaatrechtelijke
Bv:
Publiekrechtelijk eigendomsrecht (domanialiteit) versus privaatrechtelijk eigendomsrecht
3. UITVOERBARE BESLISSINGEN
Voorbeeldsituatie: een studentenorganisatie (organisatoren van de betoging) vraagt de burgemeester toelating
om te betogen in de gemeente. De burgemeester weigert toelating te verlenen.
Criteria:
- Beslissing van openbaar bestuur
- Eenzijdig
- In algemeen belang
3.1 BEGRIP EN SITUERING
Uitvoerbare beslissingen of eenzijdige administratieve rechtshandelingen
- Een beslissing die eenzijdig (= gezagshalve) wordt genomen door het bestuur
- In het algemeen belang
- Verbindend, hetzij voor alle burgers, hetzij voor één bepaalde persoon of situatie
Rechtsgevolgen die het bestuur bewust heeft gewild
Materiële handeling zonder rechtsgevolgen
- Verwezenlijken de rechtsgevolgen van een administratieve rechtshandeling
Bv:
Administratieve rechtshandeling: een betogingsverbod
Materiële handeling van het bestuur: het uiteendrijven van de verboden betoging door de helpers
van de burgemeester, de administratieve politie
Meerzijdige administratieve rechtshandelingen of overeenkomsten
- Met het akkoord van de betrokkene tot stand gekomen
Eenzijdige administratieve rechtshandelingen (uitvoerbare beslissingen)
- Zonder het akkoord van de betrokkene tot stand gekomen
