Deel 1b: Cervicothoracale overgang (CTO) onderzoek & behandeling
1. Inleiding
1.1. CTO gebied
De cervicothoracale overgang is het gebied dat functioneel loopt van C7 tot T4 (anatomisch C7 - T1).
Dit gebied is belangrijk omdat:
- Overgang van meest mobiele (C1-7) naar meest stugge regio (Tx)
- Mm. scaleni hechten aan in de cervicale regio = hulp-AH-spier
- Een nekbeweging loopt door tot op T4
- Bij elevatie van de schouder draaien de wervels ook mee (mee opnemen in onderzoek = Stenvers-tests)
- Orthosympatische innervatie: de preganglionaire neuronen bevinden zich hoogthoracaal (kan hyperactiviteit veroorzaken, CRPS
= Südeck Dystrofie)
2. Screening CWK - CTO - GH
2.1. Een moeilijke zaak
Soms is het noodzakelijk om extra informatie te verkrijgen over de totale schoudergordel functie bij twijfel over de oorsprong van de
klachten (al dan dan niet referred pain nek – schoudergordel).
Differentiatie tussen CWK – CTO – GH:
- Door specifieke anamnestische vragen
- Inspectie
- AFO
- En obv enkele screeningstests (≠ diagnostische tests)
2.2. Screening CTO volgens Stenvers: CTO sneltest
CTO sneltest
Info:
- CTO Stenverstest is op zich niet voldoende, maar geeft wel al een aanwijzing
- In geval dat deze test positief is, dient de CTO verder onderzocht te worden
Beoordeling:
- Bij positief resultaat = verder onderzoek CTO-regio
- Bij negatief resultaat = geen verder onderzoek CTO-regio
Uitvoering:
De patiënt zit op een stoeltje. We palperen C7 (flexie-extensie nek & links-rechtsrotatie nek). We zetten
onze duim tussen C7 en T1 aan de heterolaterale zijde (duim moet beetje naar boven wijzen). Met de
andere hand brengen we de andere arm passief naar anteflexie (de test voeren we uit tussen 160° en 180°
anteflexie). Je voelt dat C7 eerst roteert tegen je vinger vooraleer T1 mee beweegt. Vervolgens palpeer je
verder tussen T1 en T2: opnieuw doen we een anteflexie waarbij T1 eerder beweegt dan T2. Dit voeren
we ook uit tussen T2 en T3 (T2 voor T3) en tussen T3 en T4 (T3 voor T4). Na elk niveau brengen we de arm
gewoon tot 160° terug (dus niet elke keer arm volledig laten zakken). Onderste figuur is een afbeelding uit
het filmpje. In het filmpje voeren de wervels een homolaterale rotatie uit naar rechts: corpus beweegt
naar rechts, spinosus naar links. De test is positief als de 2 wervels samen bewegen. Deze test zegt niet
dat er een probleem is op CTO- niveau, maar wel dat je moet verder onderzoeken.
, 3. Aanvullend lichamelijk onderzoek
3.1. Methodisch handelen
De CTO regio is de basis van de nek. Als de CTO niet goed staat, dan zijn de facetten meer gesloten etc. Bij houdingscorrectie ga je best
vanaf onderaan corrigeren. We hebben geen actief onderzoek voor het CTO gebied apart (want het beweegt mee met de nek).
3.2. Opmerking
Veel patiënten zullen bij het zitten een nekextensie, een hyperlordose cervicaal, een hyperkyfose thoracaal en schouders in protractie
vertonen, deze houding (wat ineengezakt) zal vaak leiden tot nekklachten. Probeer de houding te corrigeren van “onderuit” (dwz lumbaal
niveau, herstellen van de fysiologische lordose). CTO/thoracale mobilisaties interessant voor behandeling nekklachten (Hidalgo et al, 2017;
Gross et al, 2015)
3.3. Bewegingsonderzoek CTO
PBO: flexie CTO (1D) ~ fixatie naar ventraal caudaal
Regionaal:
De patiënt zit op het einde van de tafel met de voeten vlak op de grond. Je zorgt ervoor dat je de CTO
regio kan palperen. De patiënt plaatst de handen in de nek met de vingers gekruist. Hierdoor gaat ze zelf
de cervicale regio fixeren. De ellebogen van de patiënt worden tezamen gehouden door de therapeut met
zijn mobiliserende hand. De therapeut zet been achter de patiënt. De therapeut palpeert en fixeert T4
voor flexie naar ventraal caudaal (je zet je vinger dus boven T4). We gebruiken een techniek met een lange
hefboom: de fixerende en mobiliserende hand moeten naar elkaar toe bewegen, de druk gaat constant
naar elkaar blijven wijzen.
Je duwt de ellebogen naar beneden tot de beweging stopt (de mobiliserende hand staat bovenaan de
elleboog). Je zorgt ervoor dat de fixatie stevig is zodat ze met CTO beweegt en niet met de andere
niveaus. Goed de handen naar elkaar toe fixeren zodat ze niet rompflexie gaat doen.
Segmentaal: via inclusie de verschillende niveaus afgaan
Segmentaal gaan we het onderzoek uitvoeren via inclusie. We starten de inclusie op T1. Fixatie is voor
flexie opnieuw naar ventraal-caudaal bovenop T1. Je houdt de handen weer bovenop de ellebogen vast.
Het been van de therapeut staat ook mee op de tafel zodat als je over de patiënt hangt, dat je stabiel staat
(is ergonomisch!). Je neemt de slek op door de ellebogen naar omlaag te bewegen (patiënt moet de nek
stevig vasthouden) en je beweegt naar flexie toe. Als je voelt dat de wervel tegen je vinger duwt, ga je naar
T2, vervolgens naar T3 en tot slot naar T4. Let op: je komt dus niet terug naar de neutrale stand, want je
wil includeren! Je moet op het einde dezelfde range bekomen als bij het regionaal onderzoek. Dus
inclusie: starten bovenaan en telkens stap voor stap verder gaan en opbouwen tot je aan T4 zit.
1. Inleiding
1.1. CTO gebied
De cervicothoracale overgang is het gebied dat functioneel loopt van C7 tot T4 (anatomisch C7 - T1).
Dit gebied is belangrijk omdat:
- Overgang van meest mobiele (C1-7) naar meest stugge regio (Tx)
- Mm. scaleni hechten aan in de cervicale regio = hulp-AH-spier
- Een nekbeweging loopt door tot op T4
- Bij elevatie van de schouder draaien de wervels ook mee (mee opnemen in onderzoek = Stenvers-tests)
- Orthosympatische innervatie: de preganglionaire neuronen bevinden zich hoogthoracaal (kan hyperactiviteit veroorzaken, CRPS
= Südeck Dystrofie)
2. Screening CWK - CTO - GH
2.1. Een moeilijke zaak
Soms is het noodzakelijk om extra informatie te verkrijgen over de totale schoudergordel functie bij twijfel over de oorsprong van de
klachten (al dan dan niet referred pain nek – schoudergordel).
Differentiatie tussen CWK – CTO – GH:
- Door specifieke anamnestische vragen
- Inspectie
- AFO
- En obv enkele screeningstests (≠ diagnostische tests)
2.2. Screening CTO volgens Stenvers: CTO sneltest
CTO sneltest
Info:
- CTO Stenverstest is op zich niet voldoende, maar geeft wel al een aanwijzing
- In geval dat deze test positief is, dient de CTO verder onderzocht te worden
Beoordeling:
- Bij positief resultaat = verder onderzoek CTO-regio
- Bij negatief resultaat = geen verder onderzoek CTO-regio
Uitvoering:
De patiënt zit op een stoeltje. We palperen C7 (flexie-extensie nek & links-rechtsrotatie nek). We zetten
onze duim tussen C7 en T1 aan de heterolaterale zijde (duim moet beetje naar boven wijzen). Met de
andere hand brengen we de andere arm passief naar anteflexie (de test voeren we uit tussen 160° en 180°
anteflexie). Je voelt dat C7 eerst roteert tegen je vinger vooraleer T1 mee beweegt. Vervolgens palpeer je
verder tussen T1 en T2: opnieuw doen we een anteflexie waarbij T1 eerder beweegt dan T2. Dit voeren
we ook uit tussen T2 en T3 (T2 voor T3) en tussen T3 en T4 (T3 voor T4). Na elk niveau brengen we de arm
gewoon tot 160° terug (dus niet elke keer arm volledig laten zakken). Onderste figuur is een afbeelding uit
het filmpje. In het filmpje voeren de wervels een homolaterale rotatie uit naar rechts: corpus beweegt
naar rechts, spinosus naar links. De test is positief als de 2 wervels samen bewegen. Deze test zegt niet
dat er een probleem is op CTO- niveau, maar wel dat je moet verder onderzoeken.
, 3. Aanvullend lichamelijk onderzoek
3.1. Methodisch handelen
De CTO regio is de basis van de nek. Als de CTO niet goed staat, dan zijn de facetten meer gesloten etc. Bij houdingscorrectie ga je best
vanaf onderaan corrigeren. We hebben geen actief onderzoek voor het CTO gebied apart (want het beweegt mee met de nek).
3.2. Opmerking
Veel patiënten zullen bij het zitten een nekextensie, een hyperlordose cervicaal, een hyperkyfose thoracaal en schouders in protractie
vertonen, deze houding (wat ineengezakt) zal vaak leiden tot nekklachten. Probeer de houding te corrigeren van “onderuit” (dwz lumbaal
niveau, herstellen van de fysiologische lordose). CTO/thoracale mobilisaties interessant voor behandeling nekklachten (Hidalgo et al, 2017;
Gross et al, 2015)
3.3. Bewegingsonderzoek CTO
PBO: flexie CTO (1D) ~ fixatie naar ventraal caudaal
Regionaal:
De patiënt zit op het einde van de tafel met de voeten vlak op de grond. Je zorgt ervoor dat je de CTO
regio kan palperen. De patiënt plaatst de handen in de nek met de vingers gekruist. Hierdoor gaat ze zelf
de cervicale regio fixeren. De ellebogen van de patiënt worden tezamen gehouden door de therapeut met
zijn mobiliserende hand. De therapeut zet been achter de patiënt. De therapeut palpeert en fixeert T4
voor flexie naar ventraal caudaal (je zet je vinger dus boven T4). We gebruiken een techniek met een lange
hefboom: de fixerende en mobiliserende hand moeten naar elkaar toe bewegen, de druk gaat constant
naar elkaar blijven wijzen.
Je duwt de ellebogen naar beneden tot de beweging stopt (de mobiliserende hand staat bovenaan de
elleboog). Je zorgt ervoor dat de fixatie stevig is zodat ze met CTO beweegt en niet met de andere
niveaus. Goed de handen naar elkaar toe fixeren zodat ze niet rompflexie gaat doen.
Segmentaal: via inclusie de verschillende niveaus afgaan
Segmentaal gaan we het onderzoek uitvoeren via inclusie. We starten de inclusie op T1. Fixatie is voor
flexie opnieuw naar ventraal-caudaal bovenop T1. Je houdt de handen weer bovenop de ellebogen vast.
Het been van de therapeut staat ook mee op de tafel zodat als je over de patiënt hangt, dat je stabiel staat
(is ergonomisch!). Je neemt de slek op door de ellebogen naar omlaag te bewegen (patiënt moet de nek
stevig vasthouden) en je beweegt naar flexie toe. Als je voelt dat de wervel tegen je vinger duwt, ga je naar
T2, vervolgens naar T3 en tot slot naar T4. Let op: je komt dus niet terug naar de neutrale stand, want je
wil includeren! Je moet op het einde dezelfde range bekomen als bij het regionaal onderzoek. Dus
inclusie: starten bovenaan en telkens stap voor stap verder gaan en opbouwen tot je aan T4 zit.
