1. Foundational ideas from antiquity
Aristoteles
- Empiris
Plato me: kennis afleiden uit de
- Nativisme: wat zich in je geest wereld d.m.v. waarneming
afspeelt is aangeboren. Kennis
krijg je door je aangeboren
ideeën over de wereld rationeel
te vertalen
- Kennisvergaring door inductie:
- Rationalisme: nadenken met afleiding door ervaring
rede ipv gevoel, waardoor je de
wereld begrijpt - Tabula rasa: je geest is een
blank doek wat ervaring
- Kennisvergaring door deductie: opneemt
dingen afleiden en logisch
deduceren - Taxonomie -> ordening in de
wereld
- Idealisme: In je hoofd bestaat
een ideale abstracte vorm en - Zielen hebben complexiteiten:
alles in de wereld is een o Vegetatief:
abstracte/vervormde voeden en reproduceren -
verschijningsvorm. Je zintuigen planten
zijn onbetrouwbaar o Sensitief:
o Allegorie van grot -> eigen bewegen (locomotion),
kennis is echt en wereld is reageren op stimuli in
imperfect omgeving (sensatie),
onthouden en leren van
- Psyche bestaat uit 3 ervaringen (geheugen),
componenten: toekomst anticiperen
o Lust: behoefte aan fysieke (imagination) – dieren
bevrediging en direct o Rationeel:
plezier logisch nadenken over
o Moed: moeilijkheden ervaringen/herinneringen
confronteren met actie, (redeneren) – mens
over interne gevoelens
heen denken aan je rol in - 6 ervaringscategorieën:
de gemeenschap o Substantie
o Rede: houdt lust en moed o Kwantiteit
in toom, ratio/verstand o Kwaliteit
o Plaats
Socrates o Tijd
- Nativisme o Relatie
o Geloofde in eeuwige ziel en o Activiteit
reïncarnatie -> kennis zit al
in ziel - Alle veroorzaakte
o Bewijs: vragen gebeurstenissen hebben 4
beantwoorden zonder componenten:
onderwijs en enkel logisch o Material cause: waar is het
redeneren van gemaakt
15
, 15
o Formal cause: doel of idee - Estimations en appetites:
erachter info van buiten naar binnen en
o Efficient cause: info van binnen naar buiten
(inter)acties die zorgen dat
het bestaat Overigen
o Final cause: doel waar iets
Hippocrates zegt dat er 4
voor is gemaakt
vloeistoffen, humors, in je lichaam
zitten waarvan deze bij gezonde
mensen in balans zijn. Gemiddelde
afwijkingen veroorzaken verschil in
karakter of temperament en grote
Alkindi
afwijkingen veroorzaken ziekte.
- Algebra -> indo-arabische
decimale getallensysteem, getal
“0”
Alhazen
- Zien: signalen/stralen afkomstig Democritus bedacht de
van objecten maken indruk op atoomtheorie: alles bestaat uit
de ogen kleine, ondeelbare atomen die
o Camera obscura -> gebeurt willekeurig bewegen en
ook in het menselijk oog -> onvoorspelbaar met elkaar
zien wordt iets mechanisch interacteren en zo materiele
lichamen te vormen.
Avicenna
- Zelfbewustzijn: je percipieert,
naast de buitenwereld, de
binnenwereld
o Floating men
gedachtenexperiment
- Verschil tussen externe
zintuigen en interne
zintuigen:
o Common sense:
combineert verschillende
ervaringen tot echte
waarneming
o Imagination: creëert
mentale kopieën van
waarnemingen
o Estimation: schat mogelijke
voordelen en gevaren in
o Memory/recollection:
maken mentale recreatie
mogelijk
15
, 2. Pioneering philosophers of mind
Elisabeth vroeg hoe de niet-
materiele ziel kan interacteren met
Descartes materieel lichaam.
- Descartes’ methode: twijfel
aan alles o Geest en lichaam
o Beter alleen dan samen interacteren in epifyse in
o Deductie vanuit axioma’s het hersenvocht
(zekerheden)
o Axioma’s (= simple
natures) verheven boven
iedere twijfel extension,
movement Locke
- Kennisvergaring door inductie:
- Deductie -> zintuigen combinatie en associatie
bedriegen, maar met je geest o Door continguity of
kun je rationaliseren en similarity (volgens Hume)
analitisch abstracte principes
creëren om de wereld echt te - Geest als mechanisme
kunnen begrijpen
o Fictieve assen - Tabula rasa: enige in de geest
is aangeleerd door interactie
- Wereld bestaat uit bewegende met de buitenwereld
deeltjes lucht vuur of aarde: o Molyneux’s gedachten
alles staat met elkaar in experiment
verbinding
o Zien: druk van bwegende - 2 soorten ervaringen:
vuurdeeltjes tegen oog o Sensatie van objecten,
extern
- Mechanisch: zenuwen zijn holle o Reflecties van binnen de
buisjes met vocht. Duwen op geest
huid -> stroom ->
veranderingen in hersenvocht - Simpele ideeën -> complexe
(= animal spirits) ideeën (combinatie van
o Verklaring reflex elementen)
o Leren = veranderen van
hersenstructuur - 3 soorten kennis:
o Emoties = stuwingen van o Intuïtief: directe
hersenvocht waarneming
o Demonstratief: na
- Innate ideas: aangeboren redenatie
ideeën, onmogelijk o Sensitief: na observatie
weergegeven door één
zintuigelijke ervaring. - 2 soorten kwaliteiten:
o Primair: intrinsiek aan
- Interactief dualisme: mens is object (solidity, extension,
geest in machine, interactie figure mobility)
hiertussen o Secundair: zintuig
afhankelijk
15
, 15
- Empericisme: kennisvergaring
door systematische observaties,
Spinoza beïnvloedde Leibniz met het
samen
pantheisme: god is alles, heel de
wereld
Leibniz Leeuwenhoek ook via de microscoop:
- Monaden: doelgerichte, heel de wereld bestaat uit kleine
energetische, bewegende deeltjes
‘eenheden’ als bouwstenen van
de wereld
o Simpel: enkel waarnemen
o Sentient: sensatie en
perceptie en herinnering
o Rationeel: apperceptie =>
waarnemen en rationeel
analyseren, zelfbewustzijn
o Supreme: god
- Actieve geest -> aangeboren
neigingen, disposities,
tendensen, potentie (=
necessary truths)
o Geaderd blok marmer Grote thema’s
Psychologie bestaat uit:
o Onbewuste waarnemingen - Filosofie
=> minute perceptions - Fysiologie: lichaam beïnvloed
psyche
- Necessary truths zijn nodig voor - Evolutie: waarom zijn we zoals
apperceptie we zijn, de psyche heeft een
functie
- Statistiek: psychologische
Overigen wetten zijn af te leiden uit
observaties van groepen
Voor Galileo hing de fysieke realiteit mensen
af van de interacties van materiële Dualisme – Materialisme geest-lichaam
deeltjes met primaire eigenschappen
en secundaire eigenschappen. Dualisme: 2 onafhankelijke
entiteiten
Primaire eigenschappen: Sluit aan bij ervaring en
vorm, quantiteit en beweging lekentheorieën
Sluit aan bij relegies
Secundaire eigenschappen: Sluit aan bij notie van vrije
interactie tussen primaire wil
kwaliteiten van waargenomen Lichaam kun je onderzoeken
objecten als machine
Interactieprobleem
Onbewuste processen
bestaan
Hobbes dacht dat mensen vanuit Hersenschade beïnvloed
eigenbelang een social contract geest
vormden -> groepen met
gebundelde krachten Materialisme: lichaam = geest
Monisme: alleen fysieke
wereld
Ervaringen en emoties zijn te
herleiden tot fysieke
15 processen
Hoe ervaren we bewustzijn?
Probleem van
Aristoteles
- Empiris
Plato me: kennis afleiden uit de
- Nativisme: wat zich in je geest wereld d.m.v. waarneming
afspeelt is aangeboren. Kennis
krijg je door je aangeboren
ideeën over de wereld rationeel
te vertalen
- Kennisvergaring door inductie:
- Rationalisme: nadenken met afleiding door ervaring
rede ipv gevoel, waardoor je de
wereld begrijpt - Tabula rasa: je geest is een
blank doek wat ervaring
- Kennisvergaring door deductie: opneemt
dingen afleiden en logisch
deduceren - Taxonomie -> ordening in de
wereld
- Idealisme: In je hoofd bestaat
een ideale abstracte vorm en - Zielen hebben complexiteiten:
alles in de wereld is een o Vegetatief:
abstracte/vervormde voeden en reproduceren -
verschijningsvorm. Je zintuigen planten
zijn onbetrouwbaar o Sensitief:
o Allegorie van grot -> eigen bewegen (locomotion),
kennis is echt en wereld is reageren op stimuli in
imperfect omgeving (sensatie),
onthouden en leren van
- Psyche bestaat uit 3 ervaringen (geheugen),
componenten: toekomst anticiperen
o Lust: behoefte aan fysieke (imagination) – dieren
bevrediging en direct o Rationeel:
plezier logisch nadenken over
o Moed: moeilijkheden ervaringen/herinneringen
confronteren met actie, (redeneren) – mens
over interne gevoelens
heen denken aan je rol in - 6 ervaringscategorieën:
de gemeenschap o Substantie
o Rede: houdt lust en moed o Kwantiteit
in toom, ratio/verstand o Kwaliteit
o Plaats
Socrates o Tijd
- Nativisme o Relatie
o Geloofde in eeuwige ziel en o Activiteit
reïncarnatie -> kennis zit al
in ziel - Alle veroorzaakte
o Bewijs: vragen gebeurstenissen hebben 4
beantwoorden zonder componenten:
onderwijs en enkel logisch o Material cause: waar is het
redeneren van gemaakt
15
, 15
o Formal cause: doel of idee - Estimations en appetites:
erachter info van buiten naar binnen en
o Efficient cause: info van binnen naar buiten
(inter)acties die zorgen dat
het bestaat Overigen
o Final cause: doel waar iets
Hippocrates zegt dat er 4
voor is gemaakt
vloeistoffen, humors, in je lichaam
zitten waarvan deze bij gezonde
mensen in balans zijn. Gemiddelde
afwijkingen veroorzaken verschil in
karakter of temperament en grote
Alkindi
afwijkingen veroorzaken ziekte.
- Algebra -> indo-arabische
decimale getallensysteem, getal
“0”
Alhazen
- Zien: signalen/stralen afkomstig Democritus bedacht de
van objecten maken indruk op atoomtheorie: alles bestaat uit
de ogen kleine, ondeelbare atomen die
o Camera obscura -> gebeurt willekeurig bewegen en
ook in het menselijk oog -> onvoorspelbaar met elkaar
zien wordt iets mechanisch interacteren en zo materiele
lichamen te vormen.
Avicenna
- Zelfbewustzijn: je percipieert,
naast de buitenwereld, de
binnenwereld
o Floating men
gedachtenexperiment
- Verschil tussen externe
zintuigen en interne
zintuigen:
o Common sense:
combineert verschillende
ervaringen tot echte
waarneming
o Imagination: creëert
mentale kopieën van
waarnemingen
o Estimation: schat mogelijke
voordelen en gevaren in
o Memory/recollection:
maken mentale recreatie
mogelijk
15
, 2. Pioneering philosophers of mind
Elisabeth vroeg hoe de niet-
materiele ziel kan interacteren met
Descartes materieel lichaam.
- Descartes’ methode: twijfel
aan alles o Geest en lichaam
o Beter alleen dan samen interacteren in epifyse in
o Deductie vanuit axioma’s het hersenvocht
(zekerheden)
o Axioma’s (= simple
natures) verheven boven
iedere twijfel extension,
movement Locke
- Kennisvergaring door inductie:
- Deductie -> zintuigen combinatie en associatie
bedriegen, maar met je geest o Door continguity of
kun je rationaliseren en similarity (volgens Hume)
analitisch abstracte principes
creëren om de wereld echt te - Geest als mechanisme
kunnen begrijpen
o Fictieve assen - Tabula rasa: enige in de geest
is aangeleerd door interactie
- Wereld bestaat uit bewegende met de buitenwereld
deeltjes lucht vuur of aarde: o Molyneux’s gedachten
alles staat met elkaar in experiment
verbinding
o Zien: druk van bwegende - 2 soorten ervaringen:
vuurdeeltjes tegen oog o Sensatie van objecten,
extern
- Mechanisch: zenuwen zijn holle o Reflecties van binnen de
buisjes met vocht. Duwen op geest
huid -> stroom ->
veranderingen in hersenvocht - Simpele ideeën -> complexe
(= animal spirits) ideeën (combinatie van
o Verklaring reflex elementen)
o Leren = veranderen van
hersenstructuur - 3 soorten kennis:
o Emoties = stuwingen van o Intuïtief: directe
hersenvocht waarneming
o Demonstratief: na
- Innate ideas: aangeboren redenatie
ideeën, onmogelijk o Sensitief: na observatie
weergegeven door één
zintuigelijke ervaring. - 2 soorten kwaliteiten:
o Primair: intrinsiek aan
- Interactief dualisme: mens is object (solidity, extension,
geest in machine, interactie figure mobility)
hiertussen o Secundair: zintuig
afhankelijk
15
, 15
- Empericisme: kennisvergaring
door systematische observaties,
Spinoza beïnvloedde Leibniz met het
samen
pantheisme: god is alles, heel de
wereld
Leibniz Leeuwenhoek ook via de microscoop:
- Monaden: doelgerichte, heel de wereld bestaat uit kleine
energetische, bewegende deeltjes
‘eenheden’ als bouwstenen van
de wereld
o Simpel: enkel waarnemen
o Sentient: sensatie en
perceptie en herinnering
o Rationeel: apperceptie =>
waarnemen en rationeel
analyseren, zelfbewustzijn
o Supreme: god
- Actieve geest -> aangeboren
neigingen, disposities,
tendensen, potentie (=
necessary truths)
o Geaderd blok marmer Grote thema’s
Psychologie bestaat uit:
o Onbewuste waarnemingen - Filosofie
=> minute perceptions - Fysiologie: lichaam beïnvloed
psyche
- Necessary truths zijn nodig voor - Evolutie: waarom zijn we zoals
apperceptie we zijn, de psyche heeft een
functie
- Statistiek: psychologische
Overigen wetten zijn af te leiden uit
observaties van groepen
Voor Galileo hing de fysieke realiteit mensen
af van de interacties van materiële Dualisme – Materialisme geest-lichaam
deeltjes met primaire eigenschappen
en secundaire eigenschappen. Dualisme: 2 onafhankelijke
entiteiten
Primaire eigenschappen: Sluit aan bij ervaring en
vorm, quantiteit en beweging lekentheorieën
Sluit aan bij relegies
Secundaire eigenschappen: Sluit aan bij notie van vrije
interactie tussen primaire wil
kwaliteiten van waargenomen Lichaam kun je onderzoeken
objecten als machine
Interactieprobleem
Onbewuste processen
bestaan
Hobbes dacht dat mensen vanuit Hersenschade beïnvloed
eigenbelang een social contract geest
vormden -> groepen met
gebundelde krachten Materialisme: lichaam = geest
Monisme: alleen fysieke
wereld
Ervaringen en emoties zijn te
herleiden tot fysieke
15 processen
Hoe ervaren we bewustzijn?
Probleem van
