Week 1
Introductie bestuursrecht
1.1 Hoorcollege
Instrumentele dimensie = welke instrumenten bezit de overheid
Waarborg dimensie = welke regels (normen) gelden voor de overheid
Instrumentele functie het bestuursrecht biedt de overheid middelen (instrumenten)
om de samenleving te sturen (milieu, economie, onderwijs, openbare orde en veiligheid,
sociale zekerheid bijzondere delen van het bestuursrecht)
Waarborgfunctie het bestuursrecht biedt bescherming tegen het overheidsoptreden
Geregeld in de Awb
Rechtsbescherming: klachtrecht, bestuurlijke voorprocedure, beroep
Overheid handeling burger
↓ ↓ ↓
Bestuursorgaan Besluit Belanghebbende
1:1 Awb 1:3 Awb 1:2 Awb
1.2 Werkgroep
- Als een overheidsorgaan een publiekrechtelijke bevoegdheid uitoefent, kan dat orgaan
eenzijdig rechten en plichten van burgers veranderen.
- Publiekrechtelijke bevoegdheden worden uitgeoefend ter behartiging van het algemeen
belang.
Regelgevende bevoegdheid gemeenteraad: gemeentelijke verordening, art. 127 Gw
Regelgevende bevoegdheid provinciale staten: provinciale verordening, art. 127 Gw
Verdragsbepalingen (EU bepalingen, EVRM) Statuut (overkoepelende regels 4
autonome staten) Grondwet Wet in formele zin AMvB provinciale
verordening gemeentelijke verordening (= normen hiërarchie)
Lex Superior: lagere wetgeving kan niet tegen hogere wetgeving ingaan
Lex specialis: bijzondere wetgeving gaat boven algemene wetgeving
Grondwet is minder eenvoudig aan te passen dan normale wetten.
Bij bijzondere wetten vaak begripsbepaling in het begin.
1.3 Boek
Het bestuur mag in beginsel niet handelen, tenzij de wetgever dit heeft toegestaan.
Legaliteitsbeginsel/beginsel van wetmatigheid van bestuur rechtszekerheid
Specialiteitsbeginsel = de wetgever bepaalt welke belangen mogen (en moeten) worden
behartigd door het bestuur
,Publiekrechtelijke bevoegdheden kunnen alleen door een overheidsorgaan worden
uitgeoefend.
Besluitvormingsrecht: h. 3, 4 en 5 Awb
Rechtsbeschermingsrecht: h. 6, 7 en 8 Awb
Discretionaire bevoegdheden = vrijheid om naar eigen inzicht een besluit te nemen
Zelfstandig bestuursorgaan (zbo): is niet ondergeschikt aan een bewindspersoon en
behoort dus niet tot de organisatie van een ministerie.
Vb. zbo a-orgaan: UWV
Gedeconcentreerd bestuursorgaan = aan een ambtenaar van een ministerie
bestuursbevoegdheid geattribueerd (of gedelegeerd)
,Week 2
De Algemene wet bestuursrecht
2.1 Hoorcollege
De wet stelt algemene regels van bestuursrecht vast (art. 107 lid 2 Gw):
codificatie van een algemeen deel t.o.v. de bestaande regelingen (bijzondere delen)
Startwerkgroep onder voorzitterschap van staatssecretaris M. Scheltema voorstel
‘’regeringscommissionaris voor de algemene regels van bestuursrecht’’ instelling van
de Commisie Warb (3 ambtenaren Justitie, 3 ambtenaren BiZa, 3 externen) – 1983
Eerste tranche: bepalingen van materieel recht (1-1-1994)
Tweede tranche: procesrecht (1-1-1994)
Derde tranche: subsidie, toezicht en sancties (1-1-1998)
Vierde tranche: bestuursrechtelijke geldschulden en boete (1-7-2009)
aanbouwwet
Doelstellingen van de Awb:
- Bevorderen van eenheid (bijv. uniformering van termijnen)
- Systematiseren en vereenvoudigen (bijv. samenbrengen en uniformeren van
handhavingsinstrumenten)
- Codificeren van jurisprudentie en ongeschreven recht (bijv. vastleggen van abbb’s)
- Treffen van bijzondere voorzieningen (bijv. doorzendplicht)
Harmonisatie door de Awb, wetgevingstechniek:
- Dwingend recht (afwijking niet toegestaan)
- Regelend recht (hoofdregel Awb, maar afwijking toegestaan)
- Aanvullend recht (primaat bij bijzondere wet, anders regeling Awb)
- Facultatief recht (regeling op afroep beschikbaar)
Voor omvang en inhoud van de publiekrechtelijke bevoegdheid moet je altijd naar de
bijzondere wet (!), uitzondering art. 5:20 Awb
2.2 Werkgroep
Art. 4:13 – redelijke beslistermijn bestuursorgaan
Art. 2:4 Awb – onpartijdigheid
Art. 3:46 Awb – deugdelijke motivering
Art. 8:1 Awb – beroep instellen
Art. 7:1 Awb – bezwaar instellen
Hoofdstuk 1 Awb: bestuursorgaan, belanghebbende, besluit, beschikking
Besluit:
- schriftelijke beslissing
, - van een bestuursorgaan
- publiekrechtelijke rechtshandeling
Beschikking:
- besluit
- niet van algemene strekking
- afwijzing van een aanvraag daarvan
2.3 Boek
Aanpassingen Awb:
- procedures versnellen (doelmatigheid)
- doelmatige en definitieve beslechting van bestuursrechtelijke geschillen te bevorderen
(finaliteit)
Gelaagde structuur en schakelbepalingen
Vier soorten regels Awb:
1. Regels die zonder uitzondering voor het gehele bestuursrecht behoren te gelden.
2. Regels die moeten worden beschouwd als de beste regelingen voor normale gevallen.
3. Regels die restbepalingen zijn en die gelden wanneer de bijzondere regelgever heeft
nagelaten een regeling te treffen. (beslistermijnen, vangnetfunctie)
4. Regels die behoren tot een facultatieve standaardregeling. (Uov)
Introductie bestuursrecht
1.1 Hoorcollege
Instrumentele dimensie = welke instrumenten bezit de overheid
Waarborg dimensie = welke regels (normen) gelden voor de overheid
Instrumentele functie het bestuursrecht biedt de overheid middelen (instrumenten)
om de samenleving te sturen (milieu, economie, onderwijs, openbare orde en veiligheid,
sociale zekerheid bijzondere delen van het bestuursrecht)
Waarborgfunctie het bestuursrecht biedt bescherming tegen het overheidsoptreden
Geregeld in de Awb
Rechtsbescherming: klachtrecht, bestuurlijke voorprocedure, beroep
Overheid handeling burger
↓ ↓ ↓
Bestuursorgaan Besluit Belanghebbende
1:1 Awb 1:3 Awb 1:2 Awb
1.2 Werkgroep
- Als een overheidsorgaan een publiekrechtelijke bevoegdheid uitoefent, kan dat orgaan
eenzijdig rechten en plichten van burgers veranderen.
- Publiekrechtelijke bevoegdheden worden uitgeoefend ter behartiging van het algemeen
belang.
Regelgevende bevoegdheid gemeenteraad: gemeentelijke verordening, art. 127 Gw
Regelgevende bevoegdheid provinciale staten: provinciale verordening, art. 127 Gw
Verdragsbepalingen (EU bepalingen, EVRM) Statuut (overkoepelende regels 4
autonome staten) Grondwet Wet in formele zin AMvB provinciale
verordening gemeentelijke verordening (= normen hiërarchie)
Lex Superior: lagere wetgeving kan niet tegen hogere wetgeving ingaan
Lex specialis: bijzondere wetgeving gaat boven algemene wetgeving
Grondwet is minder eenvoudig aan te passen dan normale wetten.
Bij bijzondere wetten vaak begripsbepaling in het begin.
1.3 Boek
Het bestuur mag in beginsel niet handelen, tenzij de wetgever dit heeft toegestaan.
Legaliteitsbeginsel/beginsel van wetmatigheid van bestuur rechtszekerheid
Specialiteitsbeginsel = de wetgever bepaalt welke belangen mogen (en moeten) worden
behartigd door het bestuur
,Publiekrechtelijke bevoegdheden kunnen alleen door een overheidsorgaan worden
uitgeoefend.
Besluitvormingsrecht: h. 3, 4 en 5 Awb
Rechtsbeschermingsrecht: h. 6, 7 en 8 Awb
Discretionaire bevoegdheden = vrijheid om naar eigen inzicht een besluit te nemen
Zelfstandig bestuursorgaan (zbo): is niet ondergeschikt aan een bewindspersoon en
behoort dus niet tot de organisatie van een ministerie.
Vb. zbo a-orgaan: UWV
Gedeconcentreerd bestuursorgaan = aan een ambtenaar van een ministerie
bestuursbevoegdheid geattribueerd (of gedelegeerd)
,Week 2
De Algemene wet bestuursrecht
2.1 Hoorcollege
De wet stelt algemene regels van bestuursrecht vast (art. 107 lid 2 Gw):
codificatie van een algemeen deel t.o.v. de bestaande regelingen (bijzondere delen)
Startwerkgroep onder voorzitterschap van staatssecretaris M. Scheltema voorstel
‘’regeringscommissionaris voor de algemene regels van bestuursrecht’’ instelling van
de Commisie Warb (3 ambtenaren Justitie, 3 ambtenaren BiZa, 3 externen) – 1983
Eerste tranche: bepalingen van materieel recht (1-1-1994)
Tweede tranche: procesrecht (1-1-1994)
Derde tranche: subsidie, toezicht en sancties (1-1-1998)
Vierde tranche: bestuursrechtelijke geldschulden en boete (1-7-2009)
aanbouwwet
Doelstellingen van de Awb:
- Bevorderen van eenheid (bijv. uniformering van termijnen)
- Systematiseren en vereenvoudigen (bijv. samenbrengen en uniformeren van
handhavingsinstrumenten)
- Codificeren van jurisprudentie en ongeschreven recht (bijv. vastleggen van abbb’s)
- Treffen van bijzondere voorzieningen (bijv. doorzendplicht)
Harmonisatie door de Awb, wetgevingstechniek:
- Dwingend recht (afwijking niet toegestaan)
- Regelend recht (hoofdregel Awb, maar afwijking toegestaan)
- Aanvullend recht (primaat bij bijzondere wet, anders regeling Awb)
- Facultatief recht (regeling op afroep beschikbaar)
Voor omvang en inhoud van de publiekrechtelijke bevoegdheid moet je altijd naar de
bijzondere wet (!), uitzondering art. 5:20 Awb
2.2 Werkgroep
Art. 4:13 – redelijke beslistermijn bestuursorgaan
Art. 2:4 Awb – onpartijdigheid
Art. 3:46 Awb – deugdelijke motivering
Art. 8:1 Awb – beroep instellen
Art. 7:1 Awb – bezwaar instellen
Hoofdstuk 1 Awb: bestuursorgaan, belanghebbende, besluit, beschikking
Besluit:
- schriftelijke beslissing
, - van een bestuursorgaan
- publiekrechtelijke rechtshandeling
Beschikking:
- besluit
- niet van algemene strekking
- afwijzing van een aanvraag daarvan
2.3 Boek
Aanpassingen Awb:
- procedures versnellen (doelmatigheid)
- doelmatige en definitieve beslechting van bestuursrechtelijke geschillen te bevorderen
(finaliteit)
Gelaagde structuur en schakelbepalingen
Vier soorten regels Awb:
1. Regels die zonder uitzondering voor het gehele bestuursrecht behoren te gelden.
2. Regels die moeten worden beschouwd als de beste regelingen voor normale gevallen.
3. Regels die restbepalingen zijn en die gelden wanneer de bijzondere regelgever heeft
nagelaten een regeling te treffen. (beslistermijnen, vangnetfunctie)
4. Regels die behoren tot een facultatieve standaardregeling. (Uov)
