Week 1 Inleiding, legaliteit en invalshoeken straf(proces)recht
Samenvatting kennisclip ‘structuur wetboek strafvordering’
De voornaamste bron van het formeel strafrecht is het WvSv. Andere bronnen zijn
bijzondere wetten zoals de Opiumwet en de Wet Wapens en munitie.
In de wettenbundel staat achter ‘wetboek van strafvordering’ C.A., dit betekent cum
annexis= met bijbehoren.
Het wetboek van strafvordering bestaat uit zes boeken, die ieder weer titels,
afdelingen en paragrafen hebben. De boeken staan op chronologische volgorde, dus
van het opsporingsonderzoek tot de tenuitvoerlegging. In boek één zijn de algemene
bepalingen geregeld, die onder andere gaan over het opsporingsproces. In boek
twee wordt de strafvordering in eerste aanleg geregeld. Boek drie gaat over
rechtsmiddelen. Deze zijn onder te verdelen in twee categorieën, titel 2 tm 6 gaan
over de gewone rechtsmiddelen dus hoger beroep en cassatie. Titel 7 en 8 gaan
over de buitengewone rechtsmiddelen, denk bijvoorbeeld aan cassatie in het belang
der wet en herziening van de zaak. Boek 4 gaat over rechtsplegingen van bijzondere
aard. Dit gaat dus over speciale gevallen, denk aan strafzaken tegen jeugdigen.
Boek 5 gaat over internationale en Europese strafrechtelijke samenwerking. Een
groot deel van deze wetten zijn echter ook te vinden in aparte wetten achter het
WvSv. Boek zes gaat over de tenuitvoerlegging.
Samenvatting kennisclip ‘Invalshoeken strafrecht’
De definitie van strafrecht is: strafrecht is een reeks van wettelijke regels die gaan
over welk gedrag strafwaardig wordt geacht, welke straffen worden gestel op dit
gedrag, en volgens welke regels straf opgelegd kan worden.
In het strafrecht zijn veel vragen subjectief. Bij het beantwoorden van deze vragen is
dus een waardeafweging nodig. Hoe die waardeafweging uitpakt hangt heel erg af
van jouw persoon, sommige mensen zullen meer zien voor zware straffen en andere
mensen zullen juist meer zien in resocialisatie etc.. Het maakt dus nogal wat uit wat
jouw perspectief is om te bepalen hoe jij naar het strafrecht kijkt.
Invalshoeken
Er zijn drie verschillende invalshoeken op het strafrecht te onderscheiden, namelijk:
Nadruk op de wet en het wettelijke systeem
o Noemen we ook wel legisme/legistische invalshoek
o Het idee is dat de wet weerspiegelt wat de samenleving wilt ->
geldende wet is democratische gedachte
o Actoren die in deze invalshoek vallen zijn vaak mensen die werken bij
de overheid, denk aan OvJ
o Kan je echter wel zeggen dat de wet de wet is? Denk bijvoorbeeld aan
het verbod op gezichtsbedekende kleding: Heeft iedereen bijvoorbeeld
wel gestemd of is er misschien een verandering geweest van de
situatie sinds het tot stand komen van de wet, zoals het dragen van
mondkapjes?
Nadruk op de individuele rechtspositie van de burger
, o Noemen we ook wel liberalisme
o Het gaat primair over de rechtsbescherming
o Actoren die in deze invalshoek vallen zijn bijvoorbeeld de advocaat
o Vragen die je bij deze invalshoek kunt stellen (als we weer kijken naar
het verbod op gezichtsbedekende kleding) zijn: ‘Welke rechten van
welke burgers worden er nou beschermd?’, ‘Wat als er sprake is van
een inbreuk op iemands grondrechten?’ en ‘Wat gebeurt er als de
rechten van personen botsen?’.
Nadruk op het algemene en individuele welzijn
o Noemen we ook wel empirie
o Is gebaseerd op twee gedachte namelijk: ‘Is het strafrecht voldoende
effectief?’ (dit weten we niet zeker) en ‘De inzet van strafrecht kan
negatieve gevolgen hebben’ (dit weten we wel zeker)
o Actoren die in deze invalshoek vallen zijn vooral hulpverleners
o Vragen die je hier kunt stellen (als we weer kijken naar het verbod op
gezichtsbedekende kleding) zijn: ‘Doet deze wet of dit verbod wel wat
het belooft?’ en ‘Wat als dit verbod niet gehandhaafd wordt?’
De invalshoeken zijn niet strikt gescheiden. Er is overlap mogelijk en mensen kunnen
van invalshoek veranderen in verschillende situaties. De eerste invalshoek wordt
vaak als centraal neergezet en de andere twee zijn een soort tegenbewegingen. Dat
komt dus neer op het volgende, je gaat uit van de situatie dat de wet de wet is maar
daar binnen moet je altijd rekening blijven houden met de rechten en de
rechtsbescherming van de burgers en je moet het strafrecht altijd blijven benaderen
als ultum remedium, waarbij de welzijn van de mens zo min mogelijk wordt
geschaad.
Wat moet je weten?
1. Hoe je naar een strafrechtelijke situatie kijkt hangt af van de invalshoek
2. Dit heeft invloed op de uitkomst
3. De invalshoek zijn anders, maar niet beter of slechter
4. Voorkeuren kunnen wijzigen, afhankelijk van de situatie
Week 2 Politie en justitie: het opsporingsonderzoek en de verdenking
Samenvatting kennisclip ‘Verdenkingsbegrip’
Om tot aanhouding te mogen over gaan moet degene die wordt aan gehouden
kunnen worden aangemerkt als verdachte. De wet stelt in art. 27 lid 1 Sv dat voordat
de vervolging is aangevangen als verdachte wordt aangemerkt: ‘degene ten wiens
aanzien uit feiten en omstandigheden een redelijk vermoeden van schuld aan
een strafbaar feit voortvloeit.’ Het vermoeden dat de agenten tegen een verdachte
koesteren moet dus objectief gerechtvaardigd zijn. Pas dan mag de politie overgaan
tot het inzetten van bepaalde dwangmiddelen. De functie van het verdachtenbegrip is
dus:
Beperkende voorwaarde voor de inzet van overheidsoptreden.
Toekenning rechten
Samenvatting kennisclip ‘structuur wetboek strafvordering’
De voornaamste bron van het formeel strafrecht is het WvSv. Andere bronnen zijn
bijzondere wetten zoals de Opiumwet en de Wet Wapens en munitie.
In de wettenbundel staat achter ‘wetboek van strafvordering’ C.A., dit betekent cum
annexis= met bijbehoren.
Het wetboek van strafvordering bestaat uit zes boeken, die ieder weer titels,
afdelingen en paragrafen hebben. De boeken staan op chronologische volgorde, dus
van het opsporingsonderzoek tot de tenuitvoerlegging. In boek één zijn de algemene
bepalingen geregeld, die onder andere gaan over het opsporingsproces. In boek
twee wordt de strafvordering in eerste aanleg geregeld. Boek drie gaat over
rechtsmiddelen. Deze zijn onder te verdelen in twee categorieën, titel 2 tm 6 gaan
over de gewone rechtsmiddelen dus hoger beroep en cassatie. Titel 7 en 8 gaan
over de buitengewone rechtsmiddelen, denk bijvoorbeeld aan cassatie in het belang
der wet en herziening van de zaak. Boek 4 gaat over rechtsplegingen van bijzondere
aard. Dit gaat dus over speciale gevallen, denk aan strafzaken tegen jeugdigen.
Boek 5 gaat over internationale en Europese strafrechtelijke samenwerking. Een
groot deel van deze wetten zijn echter ook te vinden in aparte wetten achter het
WvSv. Boek zes gaat over de tenuitvoerlegging.
Samenvatting kennisclip ‘Invalshoeken strafrecht’
De definitie van strafrecht is: strafrecht is een reeks van wettelijke regels die gaan
over welk gedrag strafwaardig wordt geacht, welke straffen worden gestel op dit
gedrag, en volgens welke regels straf opgelegd kan worden.
In het strafrecht zijn veel vragen subjectief. Bij het beantwoorden van deze vragen is
dus een waardeafweging nodig. Hoe die waardeafweging uitpakt hangt heel erg af
van jouw persoon, sommige mensen zullen meer zien voor zware straffen en andere
mensen zullen juist meer zien in resocialisatie etc.. Het maakt dus nogal wat uit wat
jouw perspectief is om te bepalen hoe jij naar het strafrecht kijkt.
Invalshoeken
Er zijn drie verschillende invalshoeken op het strafrecht te onderscheiden, namelijk:
Nadruk op de wet en het wettelijke systeem
o Noemen we ook wel legisme/legistische invalshoek
o Het idee is dat de wet weerspiegelt wat de samenleving wilt ->
geldende wet is democratische gedachte
o Actoren die in deze invalshoek vallen zijn vaak mensen die werken bij
de overheid, denk aan OvJ
o Kan je echter wel zeggen dat de wet de wet is? Denk bijvoorbeeld aan
het verbod op gezichtsbedekende kleding: Heeft iedereen bijvoorbeeld
wel gestemd of is er misschien een verandering geweest van de
situatie sinds het tot stand komen van de wet, zoals het dragen van
mondkapjes?
Nadruk op de individuele rechtspositie van de burger
, o Noemen we ook wel liberalisme
o Het gaat primair over de rechtsbescherming
o Actoren die in deze invalshoek vallen zijn bijvoorbeeld de advocaat
o Vragen die je bij deze invalshoek kunt stellen (als we weer kijken naar
het verbod op gezichtsbedekende kleding) zijn: ‘Welke rechten van
welke burgers worden er nou beschermd?’, ‘Wat als er sprake is van
een inbreuk op iemands grondrechten?’ en ‘Wat gebeurt er als de
rechten van personen botsen?’.
Nadruk op het algemene en individuele welzijn
o Noemen we ook wel empirie
o Is gebaseerd op twee gedachte namelijk: ‘Is het strafrecht voldoende
effectief?’ (dit weten we niet zeker) en ‘De inzet van strafrecht kan
negatieve gevolgen hebben’ (dit weten we wel zeker)
o Actoren die in deze invalshoek vallen zijn vooral hulpverleners
o Vragen die je hier kunt stellen (als we weer kijken naar het verbod op
gezichtsbedekende kleding) zijn: ‘Doet deze wet of dit verbod wel wat
het belooft?’ en ‘Wat als dit verbod niet gehandhaafd wordt?’
De invalshoeken zijn niet strikt gescheiden. Er is overlap mogelijk en mensen kunnen
van invalshoek veranderen in verschillende situaties. De eerste invalshoek wordt
vaak als centraal neergezet en de andere twee zijn een soort tegenbewegingen. Dat
komt dus neer op het volgende, je gaat uit van de situatie dat de wet de wet is maar
daar binnen moet je altijd rekening blijven houden met de rechten en de
rechtsbescherming van de burgers en je moet het strafrecht altijd blijven benaderen
als ultum remedium, waarbij de welzijn van de mens zo min mogelijk wordt
geschaad.
Wat moet je weten?
1. Hoe je naar een strafrechtelijke situatie kijkt hangt af van de invalshoek
2. Dit heeft invloed op de uitkomst
3. De invalshoek zijn anders, maar niet beter of slechter
4. Voorkeuren kunnen wijzigen, afhankelijk van de situatie
Week 2 Politie en justitie: het opsporingsonderzoek en de verdenking
Samenvatting kennisclip ‘Verdenkingsbegrip’
Om tot aanhouding te mogen over gaan moet degene die wordt aan gehouden
kunnen worden aangemerkt als verdachte. De wet stelt in art. 27 lid 1 Sv dat voordat
de vervolging is aangevangen als verdachte wordt aangemerkt: ‘degene ten wiens
aanzien uit feiten en omstandigheden een redelijk vermoeden van schuld aan
een strafbaar feit voortvloeit.’ Het vermoeden dat de agenten tegen een verdachte
koesteren moet dus objectief gerechtvaardigd zijn. Pas dan mag de politie overgaan
tot het inzetten van bepaalde dwangmiddelen. De functie van het verdachtenbegrip is
dus:
Beperkende voorwaarde voor de inzet van overheidsoptreden.
Toekenning rechten
