HOOFDSTUK 1 GLOBALISERING
SAMENVATTING VAN HET BOEK
PARAGRAAF 1 STEEDS MEER GRENSOVERSCHRIJDENDE INTERACTIE
Materialen die wij dagelijks gebruiken komen uit verschillende landen. Daarachter zit een complex wereldwijd
transportnetwerk. De lijnen van dit netwerk komen samen in transportknooppunten die afhangen van de
absolute en relatieve ligging van de locatie en omvang ervan. De absolute afstand verandert niet. De relatieve
afstand daarentegen kan veranderen door te investeren in de infrastructuur voor een betere bereikbaarheid.
De mate van afstandsverval verandert door transporttechnologie. Hierdoor daalden bijvoorbeeld de
transportkosten van containervervoer over zee met 70%. Zo kwamen er ook gekoeld containers en een track-
en trace systeem. Landen, bedrijven en individuen zijn tegenwoordig onderdeel van mondiale en
transnationale transportnetwerken. Daarvoor zijn ook de wereldwijde, fysieke en digitale infrastructuur nodig
om mensen, kapitaal en kennis met elkaar te verbinden. Dit zijn sociale netwerken zoals Instagram, maar ook
politieke samenwerkingsverbanden, zoals de NAVO, APEC en ECOWAS.
Vroeger duurde het een half jaar voordat belangrijk nieuws vanaf de andere kant van de wereld Europa
bereikte. Nu kan je telefoneren met mensen in Amerika. Daardoor is het besef van tijd en afstand heel anders
geworden. Dit komt vooral door de informatietechnologie, wat nog steeds verandert. De kosten ervan dalen,
omdat het aantal gebruikers stijgt.
Door de transport- en informatietechnologie doen tijd en ruimte er nauwelijks meer toe door de afname van
de relatieve afstand. Dit heet tijd-ruimtecompressie. De relatieve afstand, die verandert, is de afstand in tijd,
geld en moeite. De absolute afstand is in kilometers en verandert dus niet. Doordat de relatieve afstand
verandert, lijkt het soms alsof alle aardbewoners in een groot werelddorp wonen; een global village. Landen
oefenen voortdurend invloed uit door het contact. Dit proces van toenemende economische, politieke en
culturele samenhang op de wereld heet globalisering. Globalisering is internationalisering op wereldniveau met
samenhang en grensoverschrijdende interactie. Het leidt tot standaardisering en conflicten.
De interactietheorie van Ullman gaat ervan uit dat interactie tussen gebieden aan 3 voorwaarden moet
voldoen:
Complementariteit: het aanvullen van gebieden
Transporteerbaarheid: de relatieve afstand moet makkelijk te overbruggen zijn
Tussenliggende mogelijkheden: wanneer er een mogelijkheid is om goedkoper te handelen, is dat de enige!
PARAGRAAF 2 ONSTAAN VAN CENTRUM EN PERIFERIE
Op dit moment is de VS de grootste hegemoniale staat. Dit staat wel onder druk door globalisering. China komt
op, wat lang werd beschouwd als een ontwikkelingsland. Hierdoor verandert de wereldorde.
De wereldorde van nu is ontstaan door kolonialisme in de 15 e eeuw. De eeuwen daarna vond er een proces van
europeanisering plaats.
FASE 1: het handelskolonialisme. In de 16e tot 20e eeuw waren Spanje, Portugal, Nederland en Groot-Brittannië
de machtigste landen. West-Europa had dan ook koloniën in Amerika, Afrika en Azië, die inheemse producten
leverden.
FASE 2: het imperialisme (exploitatiekolonialisme). Nadat Engeland de stoommachine uitvond, veranderden de
mondiale verhoudingen, ook door de Industriële Revolutie. De welvaart groeide en daarmee de
bevolkingsgroei, waardoor de vraag naar grondstoffen en voedingsmiddelen. Daardoor kwamen er nog meer
koloniën, en ook concurrentie. Dit imperialisme paste Nederland toe in Indonesië voor de Molukken en
Sumatra. Door de vraag van producten van het moederland werd de handel minder. Hierdoor kwam er
ruitvoetverslechtering waarbij de verhouding tussen de prijs van geëxporteerde en geïmporteerde goederen
ongunstig was. toen Afrika waardevol bleek, kwam de focus daar te liggen en werden die landen verdeeld.
SAMENVATTING VAN HET BOEK
PARAGRAAF 1 STEEDS MEER GRENSOVERSCHRIJDENDE INTERACTIE
Materialen die wij dagelijks gebruiken komen uit verschillende landen. Daarachter zit een complex wereldwijd
transportnetwerk. De lijnen van dit netwerk komen samen in transportknooppunten die afhangen van de
absolute en relatieve ligging van de locatie en omvang ervan. De absolute afstand verandert niet. De relatieve
afstand daarentegen kan veranderen door te investeren in de infrastructuur voor een betere bereikbaarheid.
De mate van afstandsverval verandert door transporttechnologie. Hierdoor daalden bijvoorbeeld de
transportkosten van containervervoer over zee met 70%. Zo kwamen er ook gekoeld containers en een track-
en trace systeem. Landen, bedrijven en individuen zijn tegenwoordig onderdeel van mondiale en
transnationale transportnetwerken. Daarvoor zijn ook de wereldwijde, fysieke en digitale infrastructuur nodig
om mensen, kapitaal en kennis met elkaar te verbinden. Dit zijn sociale netwerken zoals Instagram, maar ook
politieke samenwerkingsverbanden, zoals de NAVO, APEC en ECOWAS.
Vroeger duurde het een half jaar voordat belangrijk nieuws vanaf de andere kant van de wereld Europa
bereikte. Nu kan je telefoneren met mensen in Amerika. Daardoor is het besef van tijd en afstand heel anders
geworden. Dit komt vooral door de informatietechnologie, wat nog steeds verandert. De kosten ervan dalen,
omdat het aantal gebruikers stijgt.
Door de transport- en informatietechnologie doen tijd en ruimte er nauwelijks meer toe door de afname van
de relatieve afstand. Dit heet tijd-ruimtecompressie. De relatieve afstand, die verandert, is de afstand in tijd,
geld en moeite. De absolute afstand is in kilometers en verandert dus niet. Doordat de relatieve afstand
verandert, lijkt het soms alsof alle aardbewoners in een groot werelddorp wonen; een global village. Landen
oefenen voortdurend invloed uit door het contact. Dit proces van toenemende economische, politieke en
culturele samenhang op de wereld heet globalisering. Globalisering is internationalisering op wereldniveau met
samenhang en grensoverschrijdende interactie. Het leidt tot standaardisering en conflicten.
De interactietheorie van Ullman gaat ervan uit dat interactie tussen gebieden aan 3 voorwaarden moet
voldoen:
Complementariteit: het aanvullen van gebieden
Transporteerbaarheid: de relatieve afstand moet makkelijk te overbruggen zijn
Tussenliggende mogelijkheden: wanneer er een mogelijkheid is om goedkoper te handelen, is dat de enige!
PARAGRAAF 2 ONSTAAN VAN CENTRUM EN PERIFERIE
Op dit moment is de VS de grootste hegemoniale staat. Dit staat wel onder druk door globalisering. China komt
op, wat lang werd beschouwd als een ontwikkelingsland. Hierdoor verandert de wereldorde.
De wereldorde van nu is ontstaan door kolonialisme in de 15 e eeuw. De eeuwen daarna vond er een proces van
europeanisering plaats.
FASE 1: het handelskolonialisme. In de 16e tot 20e eeuw waren Spanje, Portugal, Nederland en Groot-Brittannië
de machtigste landen. West-Europa had dan ook koloniën in Amerika, Afrika en Azië, die inheemse producten
leverden.
FASE 2: het imperialisme (exploitatiekolonialisme). Nadat Engeland de stoommachine uitvond, veranderden de
mondiale verhoudingen, ook door de Industriële Revolutie. De welvaart groeide en daarmee de
bevolkingsgroei, waardoor de vraag naar grondstoffen en voedingsmiddelen. Daardoor kwamen er nog meer
koloniën, en ook concurrentie. Dit imperialisme paste Nederland toe in Indonesië voor de Molukken en
Sumatra. Door de vraag van producten van het moederland werd de handel minder. Hierdoor kwam er
ruitvoetverslechtering waarbij de verhouding tussen de prijs van geëxporteerde en geïmporteerde goederen
ongunstig was. toen Afrika waardevol bleek, kwam de focus daar te liggen en werden die landen verdeeld.
