Samenvatting-Beginselen van economie

Tien basisprincipes van de economie

Tien basisprincipes

I.Hoe mensen keuzes maken
 Mensen worden geconfronteerd met trade-offs
 De kost van iets is wat je er voor moet opgeven
 Rationele mensen denken marginaal
 Mensen reageren op prikkels (incentives)

Principe #1: Mensen en keuzes
 Om iets te realiseren/krijgen moeten we gewoonlijk iets anders opgeven
 Voedsel v. kledij
 Vrije tijd v. Inkomen
 Defensie v. onderwijs

 Efficiëntie v. rechtvaardigheid
 Efficiëntie betekent dat de maatschappij het maximaal mogelijke uit haar schaarse
middelen haalt  taart zo groot mogelijk
o Vb.: verstandig om volle pot te laten betalen (studie)  gemoriveerde studenten + goed
nagedacht over studie, mensen k soms volle pot nt betalen  w benadeeld of
uitgesloten

 Rechtvaardigheid betekent dat de opbrengsten van deze middelen eerlijk (gelijk) verdeeld
worden onder de leden van de maatschappij  Verdeel de taart in zo gelijk mogelijke
stukken

 Het nemen van beslissingen vereist dat mensen opties tegen elkaar afwegen (en zich dus ook
bewust zijn van deze opties)

Principe #2: De kost van iets is wat je moet opgeven om het te krijgen
 Beslissingen vereisen een vergelijking tussen kosten en opbrengsten/baten van de
verschillende alternatieven
 Werken of studeren? – Studeren of uitgaan?
 opportuniteitskost (of alternatieve kost) = wat je moet opgeven om het product te krijgen

Principe #3: Rationele mensen denken in de marge
 Marginale veranderingen zijn kleine stapsgewijze veranderingen aan bestaand ‘plan’ of
bestaande ‘actie’
 Extra jaar studeren vs. niet-studeren-drie diploma’s
 Extra uur studeren of op tijd gaan slapen
 Principe van last-minute vliegtickets

 Mensen maken (betere) keuzes door marginale kosten en baten te vergelijken  marginale
voordelen met marginale kosten vergelijken



1

, Principe #4: Mensen reageren op prikkels (incentives)
 Marginale wijzigingen in kosten of baten brengen mensen er toe om hun gedrag aan te passen
 Prijs appels stijgt
o consument v. producent
 Benzineprijzen en autotypes
 Onbedoelde effecten!
o Wet op veiligheidsgordel in de auto  minder doden per ongeluk, meer ongelukken

II.Hoe mensen met elkaar interageren
 Iedereen kan beter worden van ruil
 Markten zijn meestal een goede manier om economische activiteit te organiseren
 Overheden kunnen soms marktuitkomsten verbeteren

Principe #5: Iedereen kan beter worden van ruil/handel
 Mensen zijn beter af wanneer ze kunnen ruilen/handelen met elkaar
 Ruil laat mensen toe om zich te specialiseren in wat ze best kunnen
 ‘Concurrentie’ is niet noodzakelijk winst-verlies situatie
 Internationale handel

Principe #6: Markten zijn meestal een goede manier om economische activiteit te
organiseren
 markteconomie = economie die middelen verdeeld door gedecentraliseerde beslissingen van
vele gezinnen en ondernemingen die interageren in markten voor goederen en diensten
 Gezinnen beslissen wat te kopen en voor wie ze werken
 Ondernemingen beslissen wie ze aanwerven en wat ze produceren

 Adam Smith: gezinnen en ondernemingen interageren alsof ze gestuurd worden door een
“onzichtbare hand”
o Correcte prijzen weerspiegelen waarde die samenleving hecht aan een goed én de kost
om dat goed te produceren
 gezinnen/ondernemingen kijken naar prijzen bij het beslissen wat te kopen/verkopen
 houden onbewust rekening met maatschappelijke kosten en baten van eigen
handelingen
 resultaat
 correcte prijzen zorgen dat marktuitkomsten welvaart van de samenleving als geheel
maximaliseren (efficiënte uitkomst)
 Markten zorgen voor efficiëntie, niet automatisch voor billijkheid




2