HOOFDSTUK 1: WAT IS FILOSOFIE?
een antwoord zoeken op de vraag
Dit is een moeilijke vraag om te beantwoorden want het is zelf een filosofische vraag…
we willen een definitie:
● opsomming van kenmerken of eigenschappen die je vindt bij alle
filosofen/filosofieen en uitsluitend bij filosofen/filosofieën
● Wat is filosofie? = op grond waarvan noemen we iets filosofie?
mogelijke antwoorden
filosofie is een attitude…
1. filosofie is een houding, filosofie is een attitude
- socrates deed dit goed
- je herkende heel hard een filosofische houding: hij moest een gifbeker
drinken, al zijn leerlingen moesten wenen, hij vond dat belachelijk want zijn
hele filosofie draait eig rond vrede met alles en stoïcijns enzo
- houding: onverstoorbaarheid
- deze houding heeft idd iets filosofisch maar da's niet genoeg want
rechters ofzo kunnen ook onverstoord zijn
2. filosofie = verwondering
- das idd waar
- dan zijn kinderen ook filosofen want die blijven zich ook maar
verwonderen over vanalles
- het komt dus voor maar het is niet uitsluitend voor de filosofie
3. filosofie = kritisch denken en twijfel
- Descartes: gebruikte twijfel om dingen aan te tonen
- das dus sterk kritisch
- maar alweer: twijfel is niet beperkt tot enkel de filosoof → mensen die
leiden aan schizofrenie twijfelen ook of de wereld wel echt is
filosofie is een methode…
4. filosofie is een methode
in filosofie gebruiken we conceptuele analyse (het op zoek gaan naar een
definitie van iets door argumenten, maar dan ingewikkelder, zien we nog)
gedachte-experimenten en argumenten. Maar das allemaal idd typisch
voor filosofie, maar das niet UITSLUITEND voor de filosofie dus dat
hadden we nodig.
1
,filosofie is een domein…
5. filosofie is een domein met onoplosbare vragen
= de meeste filosofische vragen hebben geen definitief antwoord en zijn
dus onbeantwoordbaar. Bijvoorbeeld: bestaat God? Wat is ziekte? Maarja
in andere wetenschappen hebt ge dat ook. Dus onbeantwoorde vragen
zijn helemaal ook geen goei antwoord
deeldomeinen
oke we gaan de vraag makkelijker maken. We delen de filosofie in in 4 deeldomeinen en
dan moeten we eenvoudigweg bepalen waar die domeinen zich mee bezig houden, die
definities samenvoegen en dan hebt ge het ook… maar we gaan merken dat dat ok niet
goed is want ver verschuiven gewoon de last naar wat zijn al die deeldomeinen?
★ metafysica
- amper een definitie van te geven, gewoon te vaag ⇒ we proberen maar
ONVOLLEDIG
- de studie van wat er bestaat en aard van wat is
- vb: bestaat vrije wil? bestaan getallen? en als ze bestaan, hoe bestaan ze
dan?
- wetenschapsfilosofie
★ logica
- amper een definitie van te geven, gewoon te vaag ⇒ we proberen maar
ONVOLLEDIG
- wetenschapsfilosofie
- de studie van geldigheid van redeneringen en argumenten
- vb: niet geldige redeneringen/ drogredenen
➔ post hoc; ergo propter hoc (als iets komt na iets anders
veroorzaakt dat eerste dat tweede)
➔ affirming the consequent: als het regent dan wordt het nat en het
wordt nat dus het regent. Je mag niet zomaar het omgekeerde ook
aannemen.
★ epistemologie
- amper een definitie van te geven, gewoon te vaag ⇒ we
proberen maar ONVOLLEDIG
- wetenschapsfilosofie
- de studie van aard en mogelijkheid van kennis
- vb: wat is kennis? kan je iets begrijpen zonder het te weten?
Kunnen we ooit echte kennis hebben?
2
, ➔ brains in a vat: miss zijn wij wel gewoon hersenen in een vat op een
andere planeet die zo worden gestimuleerd dat wij denken dat wij
dit leven hebben ⇒ kunnen we eigenlijk wel zeker weten dat we
niet zo’n brain in a vat zijn?
★ moraalfilosofie
- amper een definitie van te geven,
gewoon te vaag ⇒ we proberen maar
ONVOLLEDIG
- de studie van principes die betrekking
hebben op goed en kwaad (aard,
bestaan, de morele kwesties dus)
- vb: trolley problems/ het wagonnetjes
probleem: een losgeslagen wagon
over 4 of over 1 mens laten rijden?
geschiedenis van de filosofie
= we zouden ook kunnen zeggen miss is filosofie wel te definiëren als we kijken naar de
geschiedenis. Maar in de geschiedenis zien we dat filosofie steeds verandert…
1. antieke oudheid: filosofie leunde aan bij mythologie
2. middeleeuwse: filosofie leunde aan bij de religie
3. moderne tijd: filosofie leunt aan bij de wetenschap
conclusies
- geen noodzakelijk een voldoende kenmerken bij iets, eerder dingen die echt
mogelijk zijn maar net iets tekort komen ( prototypes, randgevallen)
- attitude, methoden, deeldomeinen ⇒ allemaal nee jung
- het is waarschijnlijk zo moeilijk omdat de filosofie zich steeds moet aanpassen
aan de tijd = er is een historisch verklaring voor deel van variatie.
3
, HOOFDSTUK 2: MECHANISERING EN DOELGERICHTHEID
het gaat vandaag over de vraag of levenswetenschappen echt als wetenschappen
kunnen bezien worden. Lijkt een beetje een banale vraag maar daar zijn ze 100en jaren
mee bezig geweest. Dat debat is van belang omdat het ons iets zegt over waar de
levenswetenschappen zich mee bezig houden. ⇒ het maakt duidelijk wat de
biomedische wetenschappen onderscheid van fysica enzo
kinderen kregen deze afbeeldingen te zien en kregen een vraag:
waarom zijn deze rotsen puntig
- door de wind en het water
- om ervoor te zorgen dat dieren die jeuk hebben zich
kunnen komen krabben
- omdat die geen diertjes willen op deze rotsen
de meerderheid van de peuters antwoorden met b of c. Het
antwoord van de jonge kinderen is eigenlijk een teleologisch is. Terwijl a een
mechanistisch antwoord is.
aan de ene kant hebben we dus rotsen waarbij we de teleologische antwoorden
(waarom?) belachelijk vinden maar bij sommige kloppen ze ook echt wel. Bij die dingen
is het antwoord wel doelgericht. Bijvoorbeeld een sluipwesp heeft een puntige angel
omdat die willen prikken. In de dode cultuur willen we dat dus niet zo verklaren. Maar in
de levende natuur willen we dat wel.
Aristoteles’ en Descartes’ visie
Aristoteles = ontwikkelde een teleologische visie. Telos = doel en logis = leer. Dus de leer
van doelen. Als we kijken naar die dingen onderscheiden we 4 soorten oorzaken. 1
oorzaak daarvan is de doeloorzaak. Das dé oorzaak, de belangrijkste.
- een verandering of een beweging dat we doen is altijd een streven naar iets
- een sleutel dat valt naar beneden: aristoteles zegt van ahja als sleutels naar
beneden vallen dan willen die sleutels naar boven, das zijn doel
- als we die sleutels naar boven gooien dan gaan die eigenlijk tegen hun doel in.
- zware voorwerpen streven van nature altijd om naar onder te gaan
- lichte voorwerpen ( dampen) streven er altijd voor om naar boven te gaan
- alles in natuur streeft naar zijn eigen perfectie ⇒ een steen streeft altijd naar de
perfecte steen te zijn
( Teleologie of finaliteit is in de filosofie de zoektocht naar het doeleinde achter dingen. De
gedachte dat alle dingen een doeleinde hebben was een kernpunt in de filosofie van Aristoteles)
4
een antwoord zoeken op de vraag
Dit is een moeilijke vraag om te beantwoorden want het is zelf een filosofische vraag…
we willen een definitie:
● opsomming van kenmerken of eigenschappen die je vindt bij alle
filosofen/filosofieen en uitsluitend bij filosofen/filosofieën
● Wat is filosofie? = op grond waarvan noemen we iets filosofie?
mogelijke antwoorden
filosofie is een attitude…
1. filosofie is een houding, filosofie is een attitude
- socrates deed dit goed
- je herkende heel hard een filosofische houding: hij moest een gifbeker
drinken, al zijn leerlingen moesten wenen, hij vond dat belachelijk want zijn
hele filosofie draait eig rond vrede met alles en stoïcijns enzo
- houding: onverstoorbaarheid
- deze houding heeft idd iets filosofisch maar da's niet genoeg want
rechters ofzo kunnen ook onverstoord zijn
2. filosofie = verwondering
- das idd waar
- dan zijn kinderen ook filosofen want die blijven zich ook maar
verwonderen over vanalles
- het komt dus voor maar het is niet uitsluitend voor de filosofie
3. filosofie = kritisch denken en twijfel
- Descartes: gebruikte twijfel om dingen aan te tonen
- das dus sterk kritisch
- maar alweer: twijfel is niet beperkt tot enkel de filosoof → mensen die
leiden aan schizofrenie twijfelen ook of de wereld wel echt is
filosofie is een methode…
4. filosofie is een methode
in filosofie gebruiken we conceptuele analyse (het op zoek gaan naar een
definitie van iets door argumenten, maar dan ingewikkelder, zien we nog)
gedachte-experimenten en argumenten. Maar das allemaal idd typisch
voor filosofie, maar das niet UITSLUITEND voor de filosofie dus dat
hadden we nodig.
1
,filosofie is een domein…
5. filosofie is een domein met onoplosbare vragen
= de meeste filosofische vragen hebben geen definitief antwoord en zijn
dus onbeantwoordbaar. Bijvoorbeeld: bestaat God? Wat is ziekte? Maarja
in andere wetenschappen hebt ge dat ook. Dus onbeantwoorde vragen
zijn helemaal ook geen goei antwoord
deeldomeinen
oke we gaan de vraag makkelijker maken. We delen de filosofie in in 4 deeldomeinen en
dan moeten we eenvoudigweg bepalen waar die domeinen zich mee bezig houden, die
definities samenvoegen en dan hebt ge het ook… maar we gaan merken dat dat ok niet
goed is want ver verschuiven gewoon de last naar wat zijn al die deeldomeinen?
★ metafysica
- amper een definitie van te geven, gewoon te vaag ⇒ we proberen maar
ONVOLLEDIG
- de studie van wat er bestaat en aard van wat is
- vb: bestaat vrije wil? bestaan getallen? en als ze bestaan, hoe bestaan ze
dan?
- wetenschapsfilosofie
★ logica
- amper een definitie van te geven, gewoon te vaag ⇒ we proberen maar
ONVOLLEDIG
- wetenschapsfilosofie
- de studie van geldigheid van redeneringen en argumenten
- vb: niet geldige redeneringen/ drogredenen
➔ post hoc; ergo propter hoc (als iets komt na iets anders
veroorzaakt dat eerste dat tweede)
➔ affirming the consequent: als het regent dan wordt het nat en het
wordt nat dus het regent. Je mag niet zomaar het omgekeerde ook
aannemen.
★ epistemologie
- amper een definitie van te geven, gewoon te vaag ⇒ we
proberen maar ONVOLLEDIG
- wetenschapsfilosofie
- de studie van aard en mogelijkheid van kennis
- vb: wat is kennis? kan je iets begrijpen zonder het te weten?
Kunnen we ooit echte kennis hebben?
2
, ➔ brains in a vat: miss zijn wij wel gewoon hersenen in een vat op een
andere planeet die zo worden gestimuleerd dat wij denken dat wij
dit leven hebben ⇒ kunnen we eigenlijk wel zeker weten dat we
niet zo’n brain in a vat zijn?
★ moraalfilosofie
- amper een definitie van te geven,
gewoon te vaag ⇒ we proberen maar
ONVOLLEDIG
- de studie van principes die betrekking
hebben op goed en kwaad (aard,
bestaan, de morele kwesties dus)
- vb: trolley problems/ het wagonnetjes
probleem: een losgeslagen wagon
over 4 of over 1 mens laten rijden?
geschiedenis van de filosofie
= we zouden ook kunnen zeggen miss is filosofie wel te definiëren als we kijken naar de
geschiedenis. Maar in de geschiedenis zien we dat filosofie steeds verandert…
1. antieke oudheid: filosofie leunde aan bij mythologie
2. middeleeuwse: filosofie leunde aan bij de religie
3. moderne tijd: filosofie leunt aan bij de wetenschap
conclusies
- geen noodzakelijk een voldoende kenmerken bij iets, eerder dingen die echt
mogelijk zijn maar net iets tekort komen ( prototypes, randgevallen)
- attitude, methoden, deeldomeinen ⇒ allemaal nee jung
- het is waarschijnlijk zo moeilijk omdat de filosofie zich steeds moet aanpassen
aan de tijd = er is een historisch verklaring voor deel van variatie.
3
, HOOFDSTUK 2: MECHANISERING EN DOELGERICHTHEID
het gaat vandaag over de vraag of levenswetenschappen echt als wetenschappen
kunnen bezien worden. Lijkt een beetje een banale vraag maar daar zijn ze 100en jaren
mee bezig geweest. Dat debat is van belang omdat het ons iets zegt over waar de
levenswetenschappen zich mee bezig houden. ⇒ het maakt duidelijk wat de
biomedische wetenschappen onderscheid van fysica enzo
kinderen kregen deze afbeeldingen te zien en kregen een vraag:
waarom zijn deze rotsen puntig
- door de wind en het water
- om ervoor te zorgen dat dieren die jeuk hebben zich
kunnen komen krabben
- omdat die geen diertjes willen op deze rotsen
de meerderheid van de peuters antwoorden met b of c. Het
antwoord van de jonge kinderen is eigenlijk een teleologisch is. Terwijl a een
mechanistisch antwoord is.
aan de ene kant hebben we dus rotsen waarbij we de teleologische antwoorden
(waarom?) belachelijk vinden maar bij sommige kloppen ze ook echt wel. Bij die dingen
is het antwoord wel doelgericht. Bijvoorbeeld een sluipwesp heeft een puntige angel
omdat die willen prikken. In de dode cultuur willen we dat dus niet zo verklaren. Maar in
de levende natuur willen we dat wel.
Aristoteles’ en Descartes’ visie
Aristoteles = ontwikkelde een teleologische visie. Telos = doel en logis = leer. Dus de leer
van doelen. Als we kijken naar die dingen onderscheiden we 4 soorten oorzaken. 1
oorzaak daarvan is de doeloorzaak. Das dé oorzaak, de belangrijkste.
- een verandering of een beweging dat we doen is altijd een streven naar iets
- een sleutel dat valt naar beneden: aristoteles zegt van ahja als sleutels naar
beneden vallen dan willen die sleutels naar boven, das zijn doel
- als we die sleutels naar boven gooien dan gaan die eigenlijk tegen hun doel in.
- zware voorwerpen streven van nature altijd om naar onder te gaan
- lichte voorwerpen ( dampen) streven er altijd voor om naar boven te gaan
- alles in natuur streeft naar zijn eigen perfectie ⇒ een steen streeft altijd naar de
perfecte steen te zijn
( Teleologie of finaliteit is in de filosofie de zoektocht naar het doeleinde achter dingen. De
gedachte dat alle dingen een doeleinde hebben was een kernpunt in de filosofie van Aristoteles)
4
