SAMENVATTING ANATOMIE/FYSIOLOGIE/PATHOLOGIE
Zwangerschap
Hormonen
Voor de ovulatie neemt eerst de
oestrogeenproductie toe, hiermee kan de
follikel gevormd worden. Dat gebeurd tijdens
de folliculaire fase. Dit gebeurd onder invloed
van het hormoon FSH (hypothalamus), dat
wordt aangestuurd door de hypofyse. De
oestrogeen productie is op het hoogst op
tijdens de ovulatie. Tijdens de luteale fase
wordt het gele lichaam (corpus luteum)
gevormd. Dit gebeurd onder invloed van
progesteron, dat voor het LH hormoon wordt
aangestuurd. Dat noem je ook wel de
secretiefase. tijdens de ovulatie is de
temperatuur van het lichaam het laagst (36.4)
en tijdens de secretiefase het hoogst (36.7).
Hypothalamus
Hypofyse
FSH LH
Follikel corpus luteum
Oestrogeen progesteron
3 trimesters van de zwangerschap
, SAMENVATTING ANATOMIE/FYSIOLOGIE/PATHOLOGIE
Eerste trimester
0-2 weken: het begint met de embryogenese (vorming van embryo). Hier worden de organen
aangelegd. Het B-HCG hormoon (zwangerschapshormoon) is nog beperkt aanwezig, maar
oestrogenen nemen toe. Dag 1 van de bevruchting vindt de eerste klevingsdeling plaatst. Vervolgens
een tweecellig stadium, viercellig stadium (allemaal noem je dit een zygote) en dag 3 heb je de
vroege morula. Daarna een ontwikkelde morule. Dat wordt gebeurd het afstoten van de zona
pellucida (beschermende glashuid) en de ontwikkeling van de blastocyste. Hierna vindt dan ook de
innesteling in baarmoeder slijmvlies plaats. Dit noem je nidatie. Op dag 9 begint de vorming van de
amnionholte. Dat is het vruchtvlies waarin het vruchtwater en het embryo zich bevinden. Op dag 12
begint de grastrulatie. Dit is de vorming van 3 kiemlagen, doordat blasocyst cellen migreren en
differentiëren. (endoderm: huid, haar – zenuwstelsel, Mesoderm: Spieren en boffen, Ectoderm:
organen)
Embryogenese / vorming van het embryo = kritieke periode!!
Zygote = bevruchte eicel corona radiata (dag 1)
- Morula = 16 à 32 kleine diploïde cellen (dag 3-5)
- Blastula = blastocyste met blastulaholte=blastocèle (dag 6-7)
Ontwikkeling zygote morula blastula
Nidatie = innesteling van blastula in baarmoederslijmvlies (dag 7-10)
- Vorming amionholte (dag 9)
- Gastrulatie = vorming van 3-lagig kiemblad (endo- meso- en ectoderm) uit 2-lagige structuur
en begin organogenese (Dag 12)
Nidatie / innesteling van blastula in endometrium / baarmoederslijmvlies
Ontwikkelingsstadia blastula
3-lagig kiemblad:
- Endoblast = embryoblast vormt de ongeborene huid, haar, zenuwstelsel
- Ectoblast = trofoblast
kinderlijk deel placenta
navelstreng
vruchtvliezen (amnion en chorion)
chorion produceert HCG (humaan ChorionGonadotropine)
- Blastocyste met blastulaholte = blastocèle
Gastrulatie = vorming van 3-lagig kiemblad (ento- meso- en ectoderm) uit 2-lagige structuur van
de embryoblast/trofoblast en begin organogenese
De embryoblast begint als twee lagen: een buitenste laag die tegen de amnionholte aan ligt en een
dieper gelegen laag die tegen de blastoceole aan ligt. Migratie van cellen rond de amnionholte is de
eerste stap van de vorming van het amnion. Migratie van cellen rond de randen van de blastoceole is
de eerste stap van de vorming van de dooierzak.
Door migratie van oppervlakkig gelegen cellen ontstaat een derde laag. Vanaf het moment waarop
dit proces (grastulatie) begint, wordt het oppervlak dat tegen de amnionholte aan ligt, ectoderm
, SAMENVATTING ANATOMIE/FYSIOLOGIE/PATHOLOGIE
genoemd. die laag die tegen de dooierzak aan het, het entoderm en de migrerende cellen vormen
het mesoderm.
Week 2: het chorion ontstaat door migratie van mesoderm rond het binnenste oppervlak van de
trofoblast. Het amnion ontstaat door migratie van mesoderm rond de buitenkant van de
amnionholte, tussen de ectodermcellen en de trofoblast. De dooierzak ontstaat door migratie van
mesoderm rond de entodermale blaas.
Week 3: de kiemschijf puilt uit in de amnionholte bij de hoofdplooi. De allantoïs, een entodermaal
uitsteeksel dat door mesoderm is omgeven, loopt in de richting van de trofoblast.
Week 4: nu heeft het embryo een hoofdplooi en een staartplooi. Door vernauwing van de
verbindingen tussen het embryo en de omringende trofoblast worden de dooiersteel en hechtsteel
vernauwd.
Week 5: het groeiende embryo en de vruchtvliezen steken uit in de baarmoederholte. De trofoblast
die in de baarmoederholte uitsteekt blijft bedekt door het endometrium, maar heeft niet langer een
functie bij de opname van voedingstoffen en ondersteuning van het embryo. Het embryo verplaatst
zich weg van de placenta en de hechtsteel en dooiersteel vergroeien, zodat een navelstreng ontstaat.
Week 10: het amnion is sterk gegroeid, en vult de baarmoederholte op. de foetus is met de placenta
verbonden via de navelstreng die een gedeelte van de allantoïs, bloedvaten en overblijfselen van de
dooiersteel bevat.
Vruchtvliezen en vorming placenta
- Dooierzak : hier worden rode bloedcellen geproduceerd
Je hebt 3 vruchtvliezen:
- Amnion: omvat beschermende vloeistof
- Allantoïs : wordt deel van de urineblaas
- Chorion : bloedvaatjes van het jonge embryo
Placenta en bloedsomloop
Als zich bloedvaten rond de blastocyste vormen, ontwikkelt zich een placenta. Villi van het chorion
groeien in het endometrium (baarmoederslijmvlies) van de moeder en vormen een zich vertakkend
netwerk. De navelstreng ontstaat om de foetus met de placenta te verbinden.
- AA Umbilicales (2 slagaders voeren bloed van kind naar moeder O2 arm)
- V umbilicalis voert bloed van moeder naar kind O2 rijk
- Omgeven door gelei van wharton (navelstreng)
Hormonen
Oestrogenen : door placenta t.b.v. groei baarmoeder, ontwikkeling bloedvaten en moederlijke
melkklieren.
Progesteron : door corpus luteum en later door placenta voor in stand houden van endometrium en
voorkomt ook dat uterus samentrekt
Humaan placentair lactogeen (HPL): voorkomt dat lichaam zwangerschap uitstoot en rol bij
stofwisseling + rem op prolactine.
, SAMENVATTING ANATOMIE/FYSIOLOGIE/PATHOLOGIE
Prolactine: door hypofyse voor ontwikkeling van melkkliertjes in borsten aanmaak moedermelk.
Oxytocine: door hypothalamus voor samentrekkingen uterus (weeën) en naar buiten persen melk
Relaxine: door placenta voor het losser maken van de gewrichten rondom het bekken, het wijder
maken van de baarmoedermond en vertragen van het begin van de weeën.
Ontwikkeling tijdens tweede trimester
- Verdere organogenese > complexere orgaanstelsels
- Slikken vruchtwater
- Vorming hoofdhaar en wenkbrauwen
- Plassen al
- Horen en zien (licht/donker)
- Vernix caseosa / witte huidsmeer
Ontwikkeling tijdens derde trimester
- Volledig functionele orgaanstelsels
- 2 maanden te vroeg kan met redelijke kans overleven
- Ontwikkeling smaakpapillen en spijsverteringskanaal
- Zelfstandig ademen is mogelijk na 34 weken (gerijpte longen)
Zwangerschap (eerste dag van de laatste menstruatie 40/42 weken)
- Week 2 ovulatie/conceptie
- Week 5 1 week overtijd
- Week 6 hartactie tijdens echo
- Week 12 termijn echo/ bepalen uitgerekende datum
- Week 12-14 geslachtsbepaling
- Week 18 voelen van bewegingen
- Week 20 echo voor eventuele afwijkingen
- Week 22 levensvatbaar
- Week 24 wet
- Week 35 ligging
- Week 37-42 a term
Medische diagnostiek
- Echografie (o.a.nekplooimeting)
- Bloedonderzoek hb, suikergehalte,rhesusfactor, soa
- NIPT = niet invasieve prenatale test t.b.v. chromosoomafwijkingen (down, edwards of
patausyndroom. (Kansberekening)
- Vlokkentest : chorionvlokken verzamelen t.b.v. chromosoomafwijkingen
- Vruchtwaterpunctie via echoscopie > foetale huid- en slijmvliescellen kweken t.b.v.
chromosoomafwijkingen /DNA/stofwisselingsziekten
Uit onderzoek is gebleken dat bij 80% van de foetussen met het syndroom van Down er sprake is van
een verdikte nekplooi (>3,5mm)
Zwangerschap
Hormonen
Voor de ovulatie neemt eerst de
oestrogeenproductie toe, hiermee kan de
follikel gevormd worden. Dat gebeurd tijdens
de folliculaire fase. Dit gebeurd onder invloed
van het hormoon FSH (hypothalamus), dat
wordt aangestuurd door de hypofyse. De
oestrogeen productie is op het hoogst op
tijdens de ovulatie. Tijdens de luteale fase
wordt het gele lichaam (corpus luteum)
gevormd. Dit gebeurd onder invloed van
progesteron, dat voor het LH hormoon wordt
aangestuurd. Dat noem je ook wel de
secretiefase. tijdens de ovulatie is de
temperatuur van het lichaam het laagst (36.4)
en tijdens de secretiefase het hoogst (36.7).
Hypothalamus
Hypofyse
FSH LH
Follikel corpus luteum
Oestrogeen progesteron
3 trimesters van de zwangerschap
, SAMENVATTING ANATOMIE/FYSIOLOGIE/PATHOLOGIE
Eerste trimester
0-2 weken: het begint met de embryogenese (vorming van embryo). Hier worden de organen
aangelegd. Het B-HCG hormoon (zwangerschapshormoon) is nog beperkt aanwezig, maar
oestrogenen nemen toe. Dag 1 van de bevruchting vindt de eerste klevingsdeling plaatst. Vervolgens
een tweecellig stadium, viercellig stadium (allemaal noem je dit een zygote) en dag 3 heb je de
vroege morula. Daarna een ontwikkelde morule. Dat wordt gebeurd het afstoten van de zona
pellucida (beschermende glashuid) en de ontwikkeling van de blastocyste. Hierna vindt dan ook de
innesteling in baarmoeder slijmvlies plaats. Dit noem je nidatie. Op dag 9 begint de vorming van de
amnionholte. Dat is het vruchtvlies waarin het vruchtwater en het embryo zich bevinden. Op dag 12
begint de grastrulatie. Dit is de vorming van 3 kiemlagen, doordat blasocyst cellen migreren en
differentiëren. (endoderm: huid, haar – zenuwstelsel, Mesoderm: Spieren en boffen, Ectoderm:
organen)
Embryogenese / vorming van het embryo = kritieke periode!!
Zygote = bevruchte eicel corona radiata (dag 1)
- Morula = 16 à 32 kleine diploïde cellen (dag 3-5)
- Blastula = blastocyste met blastulaholte=blastocèle (dag 6-7)
Ontwikkeling zygote morula blastula
Nidatie = innesteling van blastula in baarmoederslijmvlies (dag 7-10)
- Vorming amionholte (dag 9)
- Gastrulatie = vorming van 3-lagig kiemblad (endo- meso- en ectoderm) uit 2-lagige structuur
en begin organogenese (Dag 12)
Nidatie / innesteling van blastula in endometrium / baarmoederslijmvlies
Ontwikkelingsstadia blastula
3-lagig kiemblad:
- Endoblast = embryoblast vormt de ongeborene huid, haar, zenuwstelsel
- Ectoblast = trofoblast
kinderlijk deel placenta
navelstreng
vruchtvliezen (amnion en chorion)
chorion produceert HCG (humaan ChorionGonadotropine)
- Blastocyste met blastulaholte = blastocèle
Gastrulatie = vorming van 3-lagig kiemblad (ento- meso- en ectoderm) uit 2-lagige structuur van
de embryoblast/trofoblast en begin organogenese
De embryoblast begint als twee lagen: een buitenste laag die tegen de amnionholte aan ligt en een
dieper gelegen laag die tegen de blastoceole aan ligt. Migratie van cellen rond de amnionholte is de
eerste stap van de vorming van het amnion. Migratie van cellen rond de randen van de blastoceole is
de eerste stap van de vorming van de dooierzak.
Door migratie van oppervlakkig gelegen cellen ontstaat een derde laag. Vanaf het moment waarop
dit proces (grastulatie) begint, wordt het oppervlak dat tegen de amnionholte aan ligt, ectoderm
, SAMENVATTING ANATOMIE/FYSIOLOGIE/PATHOLOGIE
genoemd. die laag die tegen de dooierzak aan het, het entoderm en de migrerende cellen vormen
het mesoderm.
Week 2: het chorion ontstaat door migratie van mesoderm rond het binnenste oppervlak van de
trofoblast. Het amnion ontstaat door migratie van mesoderm rond de buitenkant van de
amnionholte, tussen de ectodermcellen en de trofoblast. De dooierzak ontstaat door migratie van
mesoderm rond de entodermale blaas.
Week 3: de kiemschijf puilt uit in de amnionholte bij de hoofdplooi. De allantoïs, een entodermaal
uitsteeksel dat door mesoderm is omgeven, loopt in de richting van de trofoblast.
Week 4: nu heeft het embryo een hoofdplooi en een staartplooi. Door vernauwing van de
verbindingen tussen het embryo en de omringende trofoblast worden de dooiersteel en hechtsteel
vernauwd.
Week 5: het groeiende embryo en de vruchtvliezen steken uit in de baarmoederholte. De trofoblast
die in de baarmoederholte uitsteekt blijft bedekt door het endometrium, maar heeft niet langer een
functie bij de opname van voedingstoffen en ondersteuning van het embryo. Het embryo verplaatst
zich weg van de placenta en de hechtsteel en dooiersteel vergroeien, zodat een navelstreng ontstaat.
Week 10: het amnion is sterk gegroeid, en vult de baarmoederholte op. de foetus is met de placenta
verbonden via de navelstreng die een gedeelte van de allantoïs, bloedvaten en overblijfselen van de
dooiersteel bevat.
Vruchtvliezen en vorming placenta
- Dooierzak : hier worden rode bloedcellen geproduceerd
Je hebt 3 vruchtvliezen:
- Amnion: omvat beschermende vloeistof
- Allantoïs : wordt deel van de urineblaas
- Chorion : bloedvaatjes van het jonge embryo
Placenta en bloedsomloop
Als zich bloedvaten rond de blastocyste vormen, ontwikkelt zich een placenta. Villi van het chorion
groeien in het endometrium (baarmoederslijmvlies) van de moeder en vormen een zich vertakkend
netwerk. De navelstreng ontstaat om de foetus met de placenta te verbinden.
- AA Umbilicales (2 slagaders voeren bloed van kind naar moeder O2 arm)
- V umbilicalis voert bloed van moeder naar kind O2 rijk
- Omgeven door gelei van wharton (navelstreng)
Hormonen
Oestrogenen : door placenta t.b.v. groei baarmoeder, ontwikkeling bloedvaten en moederlijke
melkklieren.
Progesteron : door corpus luteum en later door placenta voor in stand houden van endometrium en
voorkomt ook dat uterus samentrekt
Humaan placentair lactogeen (HPL): voorkomt dat lichaam zwangerschap uitstoot en rol bij
stofwisseling + rem op prolactine.
, SAMENVATTING ANATOMIE/FYSIOLOGIE/PATHOLOGIE
Prolactine: door hypofyse voor ontwikkeling van melkkliertjes in borsten aanmaak moedermelk.
Oxytocine: door hypothalamus voor samentrekkingen uterus (weeën) en naar buiten persen melk
Relaxine: door placenta voor het losser maken van de gewrichten rondom het bekken, het wijder
maken van de baarmoedermond en vertragen van het begin van de weeën.
Ontwikkeling tijdens tweede trimester
- Verdere organogenese > complexere orgaanstelsels
- Slikken vruchtwater
- Vorming hoofdhaar en wenkbrauwen
- Plassen al
- Horen en zien (licht/donker)
- Vernix caseosa / witte huidsmeer
Ontwikkeling tijdens derde trimester
- Volledig functionele orgaanstelsels
- 2 maanden te vroeg kan met redelijke kans overleven
- Ontwikkeling smaakpapillen en spijsverteringskanaal
- Zelfstandig ademen is mogelijk na 34 weken (gerijpte longen)
Zwangerschap (eerste dag van de laatste menstruatie 40/42 weken)
- Week 2 ovulatie/conceptie
- Week 5 1 week overtijd
- Week 6 hartactie tijdens echo
- Week 12 termijn echo/ bepalen uitgerekende datum
- Week 12-14 geslachtsbepaling
- Week 18 voelen van bewegingen
- Week 20 echo voor eventuele afwijkingen
- Week 22 levensvatbaar
- Week 24 wet
- Week 35 ligging
- Week 37-42 a term
Medische diagnostiek
- Echografie (o.a.nekplooimeting)
- Bloedonderzoek hb, suikergehalte,rhesusfactor, soa
- NIPT = niet invasieve prenatale test t.b.v. chromosoomafwijkingen (down, edwards of
patausyndroom. (Kansberekening)
- Vlokkentest : chorionvlokken verzamelen t.b.v. chromosoomafwijkingen
- Vruchtwaterpunctie via echoscopie > foetale huid- en slijmvliescellen kweken t.b.v.
chromosoomafwijkingen /DNA/stofwisselingsziekten
Uit onderzoek is gebleken dat bij 80% van de foetussen met het syndroom van Down er sprake is van
een verdikte nekplooi (>3,5mm)
