Samenvatting Sociologie - Project Kennismaking Recht

Wat is sociologie?

Doelen
● Uitleggen hoe een referentiekader is opgebouwd;
● Hoe het referentiekader je waarneming beïnvloedt;
● Proces van socialisatie beschrijven;
● Interne en externe factoren zijn die van invloed zijn op samenlevingen;
● Verschil nature en nurture beschrijven en uitleggen hoe dit van invloed is op menselijk gedrag;
● Het verschil tussen waarden, normen en belangen.

Notes
Sociologie
- de wetenschap die het samenleven van mensen binnen grotere en kleinere verbanden
bestudeerd.
- “Een manier van denken die alle activiteiten en voortbrengselen van mensen in verband brengt
met de samenleving waartoe die mensen behoren. Die al die activiteiten en voortbrengselen
ziet in hun afhankelijkheid van de samenleving.
- Onder sociologischme worden aan het psychologischme tegenovergestelde eenzijdigheid
verstaan: Het eenzijdig en uitsluitend willen verklaren van (inter)menselijk gedrag uit externe
factoren

❏ Het ontstaan van de sociologie
1. Het verloren gaan van de vanzelfsprekendheden in het leven van de mensen waardoor
dat problematisch werd
2. Het ontstaan van het begrip maatschappij als een aparte levenssfeer los van de staat
3. De opkomst van restauratie mentaliteit in de samenleving weer boven het individu
ging stellen

Symbolen
- Omdat mensen verstand hebben kunnen zij over de wereld en zichzelf nadenken, waarbij zij
zich bedienen van symbolen.

Socialisatie
- Verwijst naar alles wat voorkomt of al eerder is voortgekomen uit de wisselwerking tussen
mensen (interactie)
- Socialisatie wordt opgevat als leerproces
- Focus op de duurzame aspecten, EG: vaste gedragspatronen, gedeelde opvattingen
- Primaire socialisatie (enculturatie)
a. Jongere jaren
b. Legt de basis van ons gedrag
c. EG: Gezin
- Secundaire (acculturatie) socialisatie
a. Oudere jaren
b. EG: Werk, Integratie in een nieuwe cultuur, Studentenvereniging

,Waarom zijn er samenlevingen?
1. Interne factoren:
- Datgene wat in de mens zit, wat aangeboren is: instinct
- Mensen voelen zich van nature tot elkaar aangetrokken
2. Externe factoren:
- Mensen voelen zich niet van nature tot elkaar aangetrokken maar worden door de
omstandigheden gedwongen samen te leven en samen te werken, om te overleven
- Belangrijk: aanpassingsgedrag

Nature: aanleg
Nurture: milieu

Referentiekader
- Het geheel van kennis, verklaringen en oordelen met betrekking tot onze sociale omgeving
- We kijken door onze sociale bril: “wat betekent dit voor mij en voor mijn omgeving?
- Aan iedere waarneming gaat een ‘definitie van situatie’ vooraf
- Zekere mate van stabiliteit, maar niet onveranderlijk
- Ontlenen we aan onze eigen ervaringen in onze sociale situatie en aan de ervaringen van onze
voorgangers in hun situatie
- Zodra mensen duurzaam samenleven en samenwerken ontstaan er waarden normen en
instituties.

❏ Hoe is een referentiekader opgebouwd?
- Wij ontlenen onze referentiekaders aan:
a. onze sociale situatie (die bestaat uit de omstandigheden waarin wij verkeren);
b. groeperingen en netwerken waartoe wij behoren;
c. het milieu waaruit wij afkomstig zijn;
d. het werk dat wij dagelijks verrichten;
e. gedeeltelijk door onze opvoeding;
f. ons onderwijs.
- Door middel van geleidelijke leerprocessen, verworven in hun omgang met anderen
en tijdens hun ervaringen met die andere

❏ Hoe beïnvloed je referentiekader je waarneming?
- Waarneming is selectief
- Mensen leren in de loop van hun leven om vooral te letten op dingen die op een of
andere manier verband houden met hun eigen leefwijze. Dit terwijl zij daarentegen
vaak de meest gewone en vertrouwde dingen over het hoofd zien, juist omdat hij zo
gewoon en vertrouwd zijn.
- Ieder die waarneemt, selecteert uit de veelheid van verschijnselen die hij om zich heen
aantreft: Hij ziet er slechts enkele van en wel vooral die welke min of meer passen in
het hem vertrouwde wereldbeeld of daarvan juist sterk afwijkt.
- Ons waarnemen is niet zomaar een passief registreren van wat zich aan ons voordoet,
het is een actief construeren van een bepaald beeld, in hoge mate afhankelijk van de
waarnemer, die beïnvloed is door sociale factoren ( The social Construction of
Reality).

, Selectiviteit
- De waarneming en waardering van mensen of groepen wordt beïnvloed door de positieve of
negatieve gevoelens van de waarnemer.
- Selectieproces berusten op:
a. de meer of minder beperkte en specifieke ervaringen van mensen;
b. emoties
c. persoonlijke maar vaak sociaal geconditioneerde voorkeuren;
d. antipathieën;
e. andere positieve of negatieve gevoelens

❏ Vormen van selectiviteit
1. Selective perception
wat we in het gebodene zien of horen
2. Selective exposure
hetgeen waarvoor bij ons openstellen of waaraan worden blootgesteld
3. Selective retention
wat we onthouden

Definitie van de situatie
De interpretatie van en tegelijkertijd oordeel over een situatie of gebeurtenis bewust uiteindelijk op
een vergelijking: men vergelijkt iets met wat vanuit de eigen situatie vertrouwd is en dat daarom als
juist of normaal wordt aanvaard.

Waarneming- en interpretatie
- waarnemen is;
1. voor waar aannemen zoals wij het beleven;
2. wat er te zien is wordt door het referentiekader als het ware gefilterd en gekleurd.
- van jongs af aan leren wij dat bepaalde interpretaties bij bepaalde verschijnselen horen.

❏ Waarneming- en interpretatiefactoren
1. ons al dan niet bekend zijn met de waargenomen verschijnselen;
2. ons morele oordeel daarover;
3. de mate waarin wij dingen in ons voor of nadeel achten.

❏ Zakelijke werkelijkheid (objectief)
1. individuele verschillen
2. sociaal culturele verschillen ( niet en alle groeperingen of samenlevingen hanteert
Men dezelfde maatstaven)

❏ Beleefde werkelijkheid
1. inzichtingen; opvattingen; en meningen.
2. vaak niet ‘waar’, maar in het sociale leven wel een realiteit in die zin, dat zij het
gedrag van mensen beïnvloeden.