Samenvatting Endocrien- en voortplantingsstelsel

ZSO 1: Histologie van endocriene klieren

 Celcommunicatie (kleine naar grote afstand):
o Gap junctions
o Celmembraan moleculen
o Autocriene:
cel secreert chemische boodschapper die op eigen receptoren inwerkt
o Paracriene:
cel secreert chemische boodschapper die op receptor van buurcellen werkt
o Endocriene:
cel secreert chemische boodschapper (hormonen) die via bloedstroom naar ver
gelegen cellen gaan
o Synaptisch:
- communicatie via targeting van 1 cel tot andere via synapsen
- enkel in ZS
 Chemische boodschappers:
o Aminozuurderivaten (epinephrine)
o Klein peptide
o Proteïnen
o Steroïden (testosteron)
 2 soorten Chemische boodschappers:
o Water oplosbare (hydrofiel):
diffunderen vrij door celmembraan en interageren met receptoren op membraan
o Hydrofobe:
door carrierproteïnen in membraan geleid en interageren met intercellulaire
receptoren
Endocriene cellen en weefselspecialisatie

 Endocriene cellen = cellen die primaire rol hebben boodschapperstoffen te secreren
 3 bepaald anatomische verdelingen:
o Samen zittend in 1 gespecialiseerde orgaan die endocriene klier vormt
o Vormen van discrete clusters in andere organen
o Verspreid per cel in epitheelweefsel, in darmen en respiratoir systeem
-> neuronendocrien systeem
 Neuronendocriene cellen hebben membraan gebonden vesikels met chemische
boodschappers in
-> secretie vesikels door exocytose = vesikels versmelten met membraan en gooien
inhoud uit cel
 Endocrien weefsel:
o Hoog vasculair -> snel en veel secreren in bloedstroom
o Pool aan wand capillair vat en nucleus aan andere pool
 Autocriene en paracriene boodschappers traag -> diffunderen en transport door bloed +
worden snel vernietigd na secretie
 Endocriene boodschappers ook traag -> transport door bloed naar doelwit cel en dan binnen
gaan in cel

, APUD cellen = neuronendocriene cellen die amines en peptides secreren en hebben
metabolische eigenschappen voor opname amines die dan decarboxyllatie ondergaan voor
hormonensynthese
Hypofyse

 Multifunctionele endocriene klier
 Secreert veel verschillende hormonen voor adrenale klier, thyroide, teelballen,
eierstokken
 Zit onder hersenen aan de hypofysestengel
 Verdeeld in 2 delen:
o Anterior hypofyse:
 epitheelweefsel uit 3 delen:
 distale kwab: grootste deel van klier
 intermediaire kwab: rudimentair deel
 tuberale kwab: laag cellen tegen stegel
o Posterior hypofyse:
 Neuronale armen en gliacellen
 3 delen:
 Neurale kwab
 Hypofysestengel: bevat axonen van de hersenen
 median eminence: extensie van hypothalamus
 Grote bloedvezels voor anterior komen door stengel
-> schade: dood anterior en geen endocriene functie meer
Anterior hypofyse

 Speciale bloednetwerken dragen hormonen van hypothalamus om hormoonsecretie
van anterior hypofyse te stimuleren of inhiberen
-> controleren neuronendocriene cellen
 5 soorten endocriene cellen:
o Somatotrophen:
secreren groeihormonen (GH)
o Lactotrophen:
secreren prolactine (PRL)
o Corticotrophen:
 addrenocorticotrophic hormoon
(ACTH)
 β-lipotropin (β-LPH)
 α-melanocyte stimulerend hormoon
(α-MSH)
 β-endorphine
o Thyrotrophen:
Secreren thyroid stimulerend hormoon (TSH)
o Gonadotrophen:
 Gonadotropisch hormoon
 Follikel stimulerend hormoon (FSH)

,  Luteinizing hormoon (LH)
Intermediaire kwab

 Intermediaire kwab zit tussen posterior hypofysen en distale kwab
 Minder goed ontwikkeld in mensen i.v.m. andere zoogdieren
 Klierachtige acini gelijnd met kubusepitheel
Tuberale kwab

 Dunne laag kubusepitheel
 Soms squameuze cellen die cysten of tumoren vormen
Posterior hypofyse

 Verlengd in hypofysestengel en sella turcica
 Secreert oxytocine en antidiuretische hormonen
 Bevat axonen va neuronale cellen liggend in supraoptische en paraventriculaire
nuclei van hypothalamus met gliacellen genaamd pituicyten
Hypothalamus

 Regelt endocrien- en zenuwstelsel
 Meerder cluster van neuronen die hormonen secreren
-> hormonen activeren of inhiberen hormoon vrijlating uit anterior hypofyse
 Hormonen hypothalamus naar hypofyse via 2 wegen:
o Speciaal systeem bloedvaten transporteren hormonen naar anterior hypofyse
o Axonen van hypothalamus naar hypofysestengel, die telt als posterior hypofyse
Pijnappelklier

 Secreert melatonine
 Ligt juist onder corpus callosum
 Bedekt in leptomininges
 bevat kwabben van gespecialiseerde cellen, gescheiden door septa van ongemyeliniseerde
axonen en bloedvaten
 2 soorten cellen:
o Pinealocyten:
 neuronachtige cellen die melatonine produceren
-> induceert ritmische veranderingen in secretie van hypothalamus, hypofyse
en geslachtsklieren en werkt als endocriene omzetter
 roos cytoplasma, donkere ronde kern
 geschikt in rozetten
 meerdere cellen rond fibrullair gebied
o Gliacellen:
 Bipolaire verlengde cellen die tussen nesten van Pinealocyten lopen
 Onverschillig tenzij speciaal gekleurd
 Sympatische en parasympatisch ZS geregeld
 Input van retina arriveert indirect
Schildklier

 Secreert 2 hormonen: