Maatschappijleer Pluriforme samenleving
Hoofdstuk 1
De langzame eenwording van Nederland:
Vrijheid en ordening komen voor bij beschrijvingen over Nederland. Nederland al een lange
tijd een pluriforme samenleving: Een samenleving waarin mensen van verschillende klassen,
godsdiensten en levensstijlen samenleven.
Zijn we tolerant?
Pragmatisch = het nuttigste
Tolerantie was in Nederland noodzakelijk
- Historicus Simon Schama spreek van morele geografie: het dicht op elkaar leven van
mensen op een klein grondgebied heeft invloed op de manier waarom mensen met
elkaar omgaan.
- Allereerst ook een pragmatische keuze.
- Ook was er een principiële kant. Tolerantie uit overtuiging. Velen waren ervan
overtuigd dat er sprake diende te zijn van vrijheid van denken.
Democratie van natte voeten:
Door grote pluriformiteit heeft Nederland in een lange geschiedenis een cultuur van
compromissen ontwikkeld. Compromis = middenweg.
Dit gegeven noemen we ook wel het poldermodel en de pacificatiedemocratie.
De vroegste vorm van democratie zijn de waterschappen die door samenwerking ‘natte
voeten’ moesten voorkomen.
Een cultuur van compromissen heeft sterk bijgedragen aan het beheersen van conflicten.
Deze zoektocht gaat hand in hand met de neiging naar het conformisme. Conformisme = het
verlangen om zich aan te passen aan de opvattingen en gedragingen van de meerderheid.
Een gepolariseerde tijd:
Sinds de eeuwwisseling neemt de gelijkgestemdheid en verdraagzaamheid snel af.
Polarisatie = verschillen benadrukt, bewegen van elkaar af.
De economische en culturele gevolgen van globalisering:
Het verval van de middenpartijen PvdA, CDA en de VVD en de groei van de
protestpartijen die minder tot compromis bereid zijn en richten zich tegen
immigratie.
Maatschappelijke (culturele) vraagstukken over bijvoorbeeld vluchtelingen,
discriminatie, en de positie van homoseksuelen in moslimkringen vragen om politieke
oplossingen.
Door de toegenomen onverdraagzaamheid is in de samenleving sterker gepolariseerd. Dit
kan gevolgen hebben voor de sociale cohesie in een land.
Hoofdstuk 2
Cultuur: Alle waarden, normen en andere aangeleerde kenmerken die de leden van een
groep of samenleving met elkaar gemeen hebben en dat dus als vanzelfsprekend
beschouwen.
Functie van cultuur:
- De cultuur van de groep waar je bij hoort bepaalt een deel van je persoonlijkheid.
, - Je hebt een gezamenlijk referentiekader met deels dezelfde normen, waarden en
gewoontes.
- Cultuur geeft richting aan het denken en doen van mensen en werk
gedragsregulerend.
Referentiekader = het geheel van jouw persoonlijke waarden, normen, kennis, ervaringen en
opvattingen.
Dominantie cultuur het geheel van waarden, normen en kenmerken dat door de meeste
mensen worden geaccepteerd.
Subculturen we spreken van een subcultuur wanneer binnen een groep bepaalde
waarden en normen en andere cultuurkenmerken afwijken van de dominante cultuur.
Tegencultuur dit zijn groepen die zich verzetten tegen (delen) van de dominante cultuur
of daar zelfs een bedreiging voor vormen.
Hoe wordt cultuur overgedragen? (Cyclus)
Cultuur
Waarden, normen en gewoonten
Socialiserende instituties
Sociale controle
Sancties
Internalisatie
Socialiserende instituties = groepen, organisaties en collectieve gedragspatronen die
specifieke waarden, normen en gewoonten overdragen.
Sociale controle = mensen dwingen aan normen te houden.
Internalisatie = waarden en normen eigen maken en weer overdragen.
Groepsidentificatie = door socialisatie voelen mensen zich verwant met dominante cultuur
als ook subcultuur.
De bekende socioloog Hofstede onderscheidt 5 dimensies waarop cultuur verschilt:
1. Machtsafstand
2. Individualisme vs. collectivisme
3. Masculiniteit vs. feminiteit
4. Onzekerheidsvermijding
5. Oriëntatie op lange vs. korte termijn
1 Machtsafstand
De omgang met gezag in een cultuur. De mate waarin mensen met minder macht
accepteren dat de macht ongelijk is.
2 Individualisme vs. collectivisme
In individualistische culturen krijgen mensen in grote mate de vrijheid om een persoonlijke
identiteit te ontwikkelen. De nadruk ligt op individuele ontplooiingen en persoonlijke
ontwikkeling. In collectivistische culturen ligt de nadruk op sociale identiteit. Het collectief
staat boven het individu, gastvrijheid en zorg van naasten zijn in deze cultuur belangrijk.
3 Masculiniteit vs. feminiteit
In de masculiene culturen zijn de werelden van vrouwen en mannen sterk gescheiden.
Mannen hebben een leidende rol en zijn gericht op carrière. In feminiene culturen lopen
rollen voor mannen en vrouwen meer in elkaar over en hebben seksen meer oog voor
elkaar.
Hoofdstuk 1
De langzame eenwording van Nederland:
Vrijheid en ordening komen voor bij beschrijvingen over Nederland. Nederland al een lange
tijd een pluriforme samenleving: Een samenleving waarin mensen van verschillende klassen,
godsdiensten en levensstijlen samenleven.
Zijn we tolerant?
Pragmatisch = het nuttigste
Tolerantie was in Nederland noodzakelijk
- Historicus Simon Schama spreek van morele geografie: het dicht op elkaar leven van
mensen op een klein grondgebied heeft invloed op de manier waarom mensen met
elkaar omgaan.
- Allereerst ook een pragmatische keuze.
- Ook was er een principiële kant. Tolerantie uit overtuiging. Velen waren ervan
overtuigd dat er sprake diende te zijn van vrijheid van denken.
Democratie van natte voeten:
Door grote pluriformiteit heeft Nederland in een lange geschiedenis een cultuur van
compromissen ontwikkeld. Compromis = middenweg.
Dit gegeven noemen we ook wel het poldermodel en de pacificatiedemocratie.
De vroegste vorm van democratie zijn de waterschappen die door samenwerking ‘natte
voeten’ moesten voorkomen.
Een cultuur van compromissen heeft sterk bijgedragen aan het beheersen van conflicten.
Deze zoektocht gaat hand in hand met de neiging naar het conformisme. Conformisme = het
verlangen om zich aan te passen aan de opvattingen en gedragingen van de meerderheid.
Een gepolariseerde tijd:
Sinds de eeuwwisseling neemt de gelijkgestemdheid en verdraagzaamheid snel af.
Polarisatie = verschillen benadrukt, bewegen van elkaar af.
De economische en culturele gevolgen van globalisering:
Het verval van de middenpartijen PvdA, CDA en de VVD en de groei van de
protestpartijen die minder tot compromis bereid zijn en richten zich tegen
immigratie.
Maatschappelijke (culturele) vraagstukken over bijvoorbeeld vluchtelingen,
discriminatie, en de positie van homoseksuelen in moslimkringen vragen om politieke
oplossingen.
Door de toegenomen onverdraagzaamheid is in de samenleving sterker gepolariseerd. Dit
kan gevolgen hebben voor de sociale cohesie in een land.
Hoofdstuk 2
Cultuur: Alle waarden, normen en andere aangeleerde kenmerken die de leden van een
groep of samenleving met elkaar gemeen hebben en dat dus als vanzelfsprekend
beschouwen.
Functie van cultuur:
- De cultuur van de groep waar je bij hoort bepaalt een deel van je persoonlijkheid.
, - Je hebt een gezamenlijk referentiekader met deels dezelfde normen, waarden en
gewoontes.
- Cultuur geeft richting aan het denken en doen van mensen en werk
gedragsregulerend.
Referentiekader = het geheel van jouw persoonlijke waarden, normen, kennis, ervaringen en
opvattingen.
Dominantie cultuur het geheel van waarden, normen en kenmerken dat door de meeste
mensen worden geaccepteerd.
Subculturen we spreken van een subcultuur wanneer binnen een groep bepaalde
waarden en normen en andere cultuurkenmerken afwijken van de dominante cultuur.
Tegencultuur dit zijn groepen die zich verzetten tegen (delen) van de dominante cultuur
of daar zelfs een bedreiging voor vormen.
Hoe wordt cultuur overgedragen? (Cyclus)
Cultuur
Waarden, normen en gewoonten
Socialiserende instituties
Sociale controle
Sancties
Internalisatie
Socialiserende instituties = groepen, organisaties en collectieve gedragspatronen die
specifieke waarden, normen en gewoonten overdragen.
Sociale controle = mensen dwingen aan normen te houden.
Internalisatie = waarden en normen eigen maken en weer overdragen.
Groepsidentificatie = door socialisatie voelen mensen zich verwant met dominante cultuur
als ook subcultuur.
De bekende socioloog Hofstede onderscheidt 5 dimensies waarop cultuur verschilt:
1. Machtsafstand
2. Individualisme vs. collectivisme
3. Masculiniteit vs. feminiteit
4. Onzekerheidsvermijding
5. Oriëntatie op lange vs. korte termijn
1 Machtsafstand
De omgang met gezag in een cultuur. De mate waarin mensen met minder macht
accepteren dat de macht ongelijk is.
2 Individualisme vs. collectivisme
In individualistische culturen krijgen mensen in grote mate de vrijheid om een persoonlijke
identiteit te ontwikkelen. De nadruk ligt op individuele ontplooiingen en persoonlijke
ontwikkeling. In collectivistische culturen ligt de nadruk op sociale identiteit. Het collectief
staat boven het individu, gastvrijheid en zorg van naasten zijn in deze cultuur belangrijk.
3 Masculiniteit vs. feminiteit
In de masculiene culturen zijn de werelden van vrouwen en mannen sterk gescheiden.
Mannen hebben een leidende rol en zijn gericht op carrière. In feminiene culturen lopen
rollen voor mannen en vrouwen meer in elkaar over en hebben seksen meer oog voor
elkaar.
