Ziektebeeld: Dwarslaesie
Korte omschrijving
Bij een dwarslaesie onderbreekt door een ruggenmergbeschadiging de
verbinding tussen de hersenen, organen en spieren. Het ruggenmerg zorgt voor
het transporteren van signalen tussen hersenen en de rest van het lichaam. De
hersenen geven informatie aan de spieren en organen waardoor deze goed
kunnen functioneren. De organen en huid geven gevoelsinformatie door aan de
hersenen waardoor er gereageerd wordt. Bij een dwarslaesie is er dus sprake van
een ruggenmergbeschadiging waardoor er geen signalen worden doorgegeven.
(Dwarslaesie Organisatie Nederland, 2013) Hierdoor kunnen de hersenen geen
boodschappen meer sturen naar de spieren en kunnen er geen boodschappen
naar de hersenen worden gestuurd. Door deze beschadiging is het lichaam vanaf
de plaats van de beschadiging naar beneden toe geheel of gedeeltelijk verlamd.
(Stam, 2011) Er is dus sprake van beperkte bewegingen die afhankelijk zijn van
de hoogte van de dwarslaesie. Het laagste niveau van het ruggenmerg waarop
de zenuwwortels aan beide kanten nog volledig intact zijn, is het uitgangspunt bij
het bepalen van de hoogte van de dwarslaesie. Bij de meeste dwarslaesies zijn
de benen, blaas, darmen en geslachtsorganen betrokken. Als de laesie hoger zit,
kan daarnaast de romp verlamd en gevoelloos zijn. Bij een beschadiging ter
hoogte van de nek is er sprake van een hoge laesie. Hierbij zijn dan ook de arm-
en handfunctie verstoord. Er kunnen dan eveneens problemen zijn met de
ademhaling en bloeddruk. Al met al is bij een hoge laesie veel meer verzorging
nodig en zijn er veel meer handelingen die je niet of moeilijk kunt verrichten.
Bij het aanduiden van de hoogte van de dwarslaesie worden ook wel de termen
paraplegie, tetraplegie en quadriplegie gebruikt. Paraplegie betekent dat het
ruggenmerg beschadigd is onder de halswervels. Dat houdt in dat de betrokkene
nog de volledige beschikking heeft over zijn armen en handen. Meestal zijn
mensen met een paraplegie met behulp van hulpmiddelen in staat om met
revalidatie weer geheel zelfstandig te worden. De termen tetraplegie en
quadriplegie betekenen hetzelfde. Daarmee wordt aangeduid dat alle vier de
ledematen verlamd zijn, hieronder vallen armen en benen. De beschadiging
bevindt zich dan in het cervicale gebied. (Dwarslaesie Organisatie Nederland,
2013) Wanneer de laesie niet volledig oftewel incompleet is, dan blijft een deel
van de verbinding tussen de hersenen en het lichaam in stand. Dat wil zeggen
dat niet alle zenuwen in het ruggenmerg boven het niveau van de laesie
beschadigd zijn. Een dwarslaesie is nooit bij iedereen hetzelfde, het is altijd de
vraag welke spieren nog werken en in welke delen van de huid en organen er nog
gevoel is. Het is mogelijk dat mensen met een incomplete dwarslaesie nog
kunnen lopen met behulp van loophulpmiddelen of zelfs zonder hulpmiddelen.
(Dwarslaesie Organisatie Nederland, 2013)
De reden dat er geen herstel optreedt bij een dwarslaesie, is dat beschadiging
van het ruggenmerg vrij snel littekenweefsel oplevert. De cellen voorkomen dat
de afgebroken zenuwvezels opnieuw naar het lagere deel van het ruggenmerg
kunnen uitgroeien. Een dwarslaesie is dus niet meer te genezen. (Dwarslaesie
Organisatie Nederland, 2013)
Oorzaak
De oorzaak van een dwarslaesie is altijd anders bij elke persoon. Het kan
ontstaan door bijvoorbeeld een verkeersongeluk. Schade aan het ruggenmerg
kan ook geleidelijk ontstaan door een ziekte van de wervelkolom en/of het
ruggenmerg.
Korte omschrijving
Bij een dwarslaesie onderbreekt door een ruggenmergbeschadiging de
verbinding tussen de hersenen, organen en spieren. Het ruggenmerg zorgt voor
het transporteren van signalen tussen hersenen en de rest van het lichaam. De
hersenen geven informatie aan de spieren en organen waardoor deze goed
kunnen functioneren. De organen en huid geven gevoelsinformatie door aan de
hersenen waardoor er gereageerd wordt. Bij een dwarslaesie is er dus sprake van
een ruggenmergbeschadiging waardoor er geen signalen worden doorgegeven.
(Dwarslaesie Organisatie Nederland, 2013) Hierdoor kunnen de hersenen geen
boodschappen meer sturen naar de spieren en kunnen er geen boodschappen
naar de hersenen worden gestuurd. Door deze beschadiging is het lichaam vanaf
de plaats van de beschadiging naar beneden toe geheel of gedeeltelijk verlamd.
(Stam, 2011) Er is dus sprake van beperkte bewegingen die afhankelijk zijn van
de hoogte van de dwarslaesie. Het laagste niveau van het ruggenmerg waarop
de zenuwwortels aan beide kanten nog volledig intact zijn, is het uitgangspunt bij
het bepalen van de hoogte van de dwarslaesie. Bij de meeste dwarslaesies zijn
de benen, blaas, darmen en geslachtsorganen betrokken. Als de laesie hoger zit,
kan daarnaast de romp verlamd en gevoelloos zijn. Bij een beschadiging ter
hoogte van de nek is er sprake van een hoge laesie. Hierbij zijn dan ook de arm-
en handfunctie verstoord. Er kunnen dan eveneens problemen zijn met de
ademhaling en bloeddruk. Al met al is bij een hoge laesie veel meer verzorging
nodig en zijn er veel meer handelingen die je niet of moeilijk kunt verrichten.
Bij het aanduiden van de hoogte van de dwarslaesie worden ook wel de termen
paraplegie, tetraplegie en quadriplegie gebruikt. Paraplegie betekent dat het
ruggenmerg beschadigd is onder de halswervels. Dat houdt in dat de betrokkene
nog de volledige beschikking heeft over zijn armen en handen. Meestal zijn
mensen met een paraplegie met behulp van hulpmiddelen in staat om met
revalidatie weer geheel zelfstandig te worden. De termen tetraplegie en
quadriplegie betekenen hetzelfde. Daarmee wordt aangeduid dat alle vier de
ledematen verlamd zijn, hieronder vallen armen en benen. De beschadiging
bevindt zich dan in het cervicale gebied. (Dwarslaesie Organisatie Nederland,
2013) Wanneer de laesie niet volledig oftewel incompleet is, dan blijft een deel
van de verbinding tussen de hersenen en het lichaam in stand. Dat wil zeggen
dat niet alle zenuwen in het ruggenmerg boven het niveau van de laesie
beschadigd zijn. Een dwarslaesie is nooit bij iedereen hetzelfde, het is altijd de
vraag welke spieren nog werken en in welke delen van de huid en organen er nog
gevoel is. Het is mogelijk dat mensen met een incomplete dwarslaesie nog
kunnen lopen met behulp van loophulpmiddelen of zelfs zonder hulpmiddelen.
(Dwarslaesie Organisatie Nederland, 2013)
De reden dat er geen herstel optreedt bij een dwarslaesie, is dat beschadiging
van het ruggenmerg vrij snel littekenweefsel oplevert. De cellen voorkomen dat
de afgebroken zenuwvezels opnieuw naar het lagere deel van het ruggenmerg
kunnen uitgroeien. Een dwarslaesie is dus niet meer te genezen. (Dwarslaesie
Organisatie Nederland, 2013)
Oorzaak
De oorzaak van een dwarslaesie is altijd anders bij elke persoon. Het kan
ontstaan door bijvoorbeeld een verkeersongeluk. Schade aan het ruggenmerg
kan ook geleidelijk ontstaan door een ziekte van de wervelkolom en/of het
ruggenmerg.
