Module parasitologie
Taxonomische indeling op basis van verwantschap: trematoden, cestoden, nematoden en protozoen
Indeling op basis waar de parasiet leeft: ectoparasieten en endoparasieten
Endoparasieten Ectoparasieten
Soorten levenscycli van endoparasieten:
- Indirecte levenscyclus: parasiet maakt deel van
levenscyclus door bij tussengastheer waar de
parasiet zich ontwikkelt. Hij wordt pas volwassen
bij de gastheer
- Directe levenscyclus: geen tussengastheer. Wel
andere gastheren kunnen aanwezig zijn maar die zijn niet nodig voor de levenscyclus.
Cestoden en trematoden hebben meestal een indirecte levenscyclus.
Verticale verspreiding: van moeder op nakomeling via placenta of melk
Horizontale verspreiding: al het andere
Patente periode: periode waarin eieren, larven of (öo)cysten kunnen worden gevonden in feces of bloed
van gastheer
Prepatente periode: de tijd tussen geïnfecteerd raken als gastheer en het eerste moment dat eieren,
larven of (öo)cysten kunnen worden gevonden in het bloed of feces van de gastheer
Vector: een insect, teek of een ander organisme dat actief een ziekte-veroorzakend organisme draagt en
verspreidt van de ene naar de andere gastheer
Tussengastheer: een noodzakelijke gastheer in de levenscyclus van de parasiet, waarin alleen
onvolwassen stadia ontwikkelen. In deze gastheer kan wel ongeslachtelijke vermeerdering voorkomen
Infectieus stadium: het stadium waarin de parasiet de gastheer kan infecteren
Incubatie periode: Periode tussen geinfecteerd worden van de gastheer en het verschijnen van de eerste
symptomen van ziekte
Paratentische gastheer: een toevallige gastheer die niet noodzakelijk is voor de levenscyclus van de
parasiet, waarin onvolwassen stadia voorkomen die niet ontwikkelen tot een volwassen parasiet. Zulke
gastheren zijn vaak prooidieren
Eindgastheer: natuurlijke gastheer waarin de parasiet zich ontwikkelt tot het volwassen stadium en
sexueel reproduceert
Transportgastheer: een niet-essentiele gastheer die het infectieuze stadium van de parasiet verspreidt,
zonder verdere ontwikkeling van die parasiet
,Koninkrijk Animalia
Meercellige Eukaryoten
Helminthen bestaat uit cestoda, trematoda en nematoda
Trematoda + cestoda = platyhelminthes
Nematoden = nemathelminthes
Phylum Platyhelminthes Nemathelminthes
(stam) Platwormen
Klasse Trematoden Cestoden Nematoden
Zuigwormen Lintwormen Rondwormen
Genus en Fasciola hepatica Taenia saginata Met bursa Zonder bursa
species Dicrocoelicum dendriticum Taenia Solium
Opisthorchis felineus Taenia multiceps
Taenia taeniaeformis Cyathostominae Toxocara cati
Echinococcus granulosus Strongylus vulgaris Toxocara canis
Echinococcus Toxascaris leonina
multilocularis Parascaris equorum
Anoplecephala perfoliata Ascaris suum
Moniezia expansa Ascaridia galli
Dipylidium caninum Heterakis gallinarum
Anisakis simplex
Subkoninkrij Protozoa
k Eencellige Eukaryoten
Phylum Apicomplexa
(stam)
Piroplasma’s Coccidiën Ciliaten Flagellaten Amoeben
Genus en
species
, Trematoden (zuigwormen)
De klasse trematoden behoort tot platyhelminthen.
De doorsnede van een volwassene worm is plat.
2 klassen: monogenea en digenea
- Digenea: belangrijkste voor diergeneeskunde
Eieren van trematoden zijn een niet-infectieus
stadium voor eindgastheren
Basissyclus
- Vermeerderen aseksueel, want ze zijn hermafrodiet
- 1 eitje kunnen honderden wormen geven (parthenogonie)
- In het ei ontwikkelt het wormpje zich tot een miracidium die onder bepaalde invloeden uit het ei
kan springen
- Miracidium zwemt door het water en ontwikkelt zich in de gastheer tot een sporocyst (bevat een
aantal germinale cellen)
- Germinale cellen ontwikkelen zich tot cercariae (eindstadium)
Fasciola hepatica (leverbot):
- Tussengastheer: poelslak en leeft in drassige gebieden
- Eindgastheer: Mens en schaap
- Mens kan niet geinfecteerd raken door poelslakken te eten
- Stekels in volwassen vorm en agressief door de lever naar de
gangen wat voor verkalking van galgangen zorgt
- Levenscyclus:
o Volwassen parasiet maakt eitjes in de galgangen
(geslachtelijke voortplanting in eindgastheer) in
eindgastheer en deze poept ze uit
o Miracidum (L1) naar slak en vermenigvuldigen L2
(sporocyst) ontstaaten cercariae (L4) af
o Cercariae gaan op het gras
o Cysten worden door eindgastheer gegeten en gaan naar de
lever om ziekte te veroorzaken en wordt volwassen
Lente: volwassene wormen maken eitjes
Zomer: slakken worden geinfecteerd
Herfst: dieren nemen cyste op
Winter: dieren worden ziek
- Symtomen: vermagering, minder melk produceren en reproduceren
- Testen op leverbot: bloed of melk testen op antilichamen, faeces
testen (is adulte leverbot aanwezig).
- Goede medicijn voor het goede stadium in de goede tijd van infectie
toepassen
o Heeft het gewerkt? faeces na 3 weken testen
- Schapen ontwikkelen nauwelijks immuniteit hele lever gaat kapot
- Runderen houden infectie onder controle driehoekslever ontstaat
- Niet gastheerspecifiek + zoönotisch
- Overleeft in de winter door cyste te vormen op grasspriet
- Gaat dwars door alle weefsels om bij de lever te komen
Taxonomische indeling op basis van verwantschap: trematoden, cestoden, nematoden en protozoen
Indeling op basis waar de parasiet leeft: ectoparasieten en endoparasieten
Endoparasieten Ectoparasieten
Soorten levenscycli van endoparasieten:
- Indirecte levenscyclus: parasiet maakt deel van
levenscyclus door bij tussengastheer waar de
parasiet zich ontwikkelt. Hij wordt pas volwassen
bij de gastheer
- Directe levenscyclus: geen tussengastheer. Wel
andere gastheren kunnen aanwezig zijn maar die zijn niet nodig voor de levenscyclus.
Cestoden en trematoden hebben meestal een indirecte levenscyclus.
Verticale verspreiding: van moeder op nakomeling via placenta of melk
Horizontale verspreiding: al het andere
Patente periode: periode waarin eieren, larven of (öo)cysten kunnen worden gevonden in feces of bloed
van gastheer
Prepatente periode: de tijd tussen geïnfecteerd raken als gastheer en het eerste moment dat eieren,
larven of (öo)cysten kunnen worden gevonden in het bloed of feces van de gastheer
Vector: een insect, teek of een ander organisme dat actief een ziekte-veroorzakend organisme draagt en
verspreidt van de ene naar de andere gastheer
Tussengastheer: een noodzakelijke gastheer in de levenscyclus van de parasiet, waarin alleen
onvolwassen stadia ontwikkelen. In deze gastheer kan wel ongeslachtelijke vermeerdering voorkomen
Infectieus stadium: het stadium waarin de parasiet de gastheer kan infecteren
Incubatie periode: Periode tussen geinfecteerd worden van de gastheer en het verschijnen van de eerste
symptomen van ziekte
Paratentische gastheer: een toevallige gastheer die niet noodzakelijk is voor de levenscyclus van de
parasiet, waarin onvolwassen stadia voorkomen die niet ontwikkelen tot een volwassen parasiet. Zulke
gastheren zijn vaak prooidieren
Eindgastheer: natuurlijke gastheer waarin de parasiet zich ontwikkelt tot het volwassen stadium en
sexueel reproduceert
Transportgastheer: een niet-essentiele gastheer die het infectieuze stadium van de parasiet verspreidt,
zonder verdere ontwikkeling van die parasiet
,Koninkrijk Animalia
Meercellige Eukaryoten
Helminthen bestaat uit cestoda, trematoda en nematoda
Trematoda + cestoda = platyhelminthes
Nematoden = nemathelminthes
Phylum Platyhelminthes Nemathelminthes
(stam) Platwormen
Klasse Trematoden Cestoden Nematoden
Zuigwormen Lintwormen Rondwormen
Genus en Fasciola hepatica Taenia saginata Met bursa Zonder bursa
species Dicrocoelicum dendriticum Taenia Solium
Opisthorchis felineus Taenia multiceps
Taenia taeniaeformis Cyathostominae Toxocara cati
Echinococcus granulosus Strongylus vulgaris Toxocara canis
Echinococcus Toxascaris leonina
multilocularis Parascaris equorum
Anoplecephala perfoliata Ascaris suum
Moniezia expansa Ascaridia galli
Dipylidium caninum Heterakis gallinarum
Anisakis simplex
Subkoninkrij Protozoa
k Eencellige Eukaryoten
Phylum Apicomplexa
(stam)
Piroplasma’s Coccidiën Ciliaten Flagellaten Amoeben
Genus en
species
, Trematoden (zuigwormen)
De klasse trematoden behoort tot platyhelminthen.
De doorsnede van een volwassene worm is plat.
2 klassen: monogenea en digenea
- Digenea: belangrijkste voor diergeneeskunde
Eieren van trematoden zijn een niet-infectieus
stadium voor eindgastheren
Basissyclus
- Vermeerderen aseksueel, want ze zijn hermafrodiet
- 1 eitje kunnen honderden wormen geven (parthenogonie)
- In het ei ontwikkelt het wormpje zich tot een miracidium die onder bepaalde invloeden uit het ei
kan springen
- Miracidium zwemt door het water en ontwikkelt zich in de gastheer tot een sporocyst (bevat een
aantal germinale cellen)
- Germinale cellen ontwikkelen zich tot cercariae (eindstadium)
Fasciola hepatica (leverbot):
- Tussengastheer: poelslak en leeft in drassige gebieden
- Eindgastheer: Mens en schaap
- Mens kan niet geinfecteerd raken door poelslakken te eten
- Stekels in volwassen vorm en agressief door de lever naar de
gangen wat voor verkalking van galgangen zorgt
- Levenscyclus:
o Volwassen parasiet maakt eitjes in de galgangen
(geslachtelijke voortplanting in eindgastheer) in
eindgastheer en deze poept ze uit
o Miracidum (L1) naar slak en vermenigvuldigen L2
(sporocyst) ontstaaten cercariae (L4) af
o Cercariae gaan op het gras
o Cysten worden door eindgastheer gegeten en gaan naar de
lever om ziekte te veroorzaken en wordt volwassen
Lente: volwassene wormen maken eitjes
Zomer: slakken worden geinfecteerd
Herfst: dieren nemen cyste op
Winter: dieren worden ziek
- Symtomen: vermagering, minder melk produceren en reproduceren
- Testen op leverbot: bloed of melk testen op antilichamen, faeces
testen (is adulte leverbot aanwezig).
- Goede medicijn voor het goede stadium in de goede tijd van infectie
toepassen
o Heeft het gewerkt? faeces na 3 weken testen
- Schapen ontwikkelen nauwelijks immuniteit hele lever gaat kapot
- Runderen houden infectie onder controle driehoekslever ontstaat
- Niet gastheerspecifiek + zoönotisch
- Overleeft in de winter door cyste te vormen op grasspriet
- Gaat dwars door alle weefsels om bij de lever te komen
