Verbreding Goederenrecht B samenvatting
Week 1: openbare registers
Openbare registers
- Onroerende zaken zijn registergoederen en die moeten worden ingeschreven in de
openbare registers (3:10 jo. 3:89 lid 1)
- Openbare registers: art. 3:16 en Kadasterwet
o Regelt de inschrijving in de openbare registers en de raadpleging daarvan
o Feiten die voor de rechtstoestand van registergoederen van belang zijn worden
ingeschreven: rechtshandelingen (3:17)
o Alle zaken rondom de registergoederen worden geregeld in de Kadasterwet (art 3:16
lid 2)
Basisregistratie kadaster (BRK)
- Basisregistratie kadaster helpt de praktijk om zijn weg te vinden in de openbare registers
- Gericht op percelen: wie waarvan eigenaar is (volgens de bewaarder: marginale toets)
o Je kunt ook buiten de registers om verkrijgen
- Conclusies van de bewaarder wie de eigenaar is van het registergoed
o Conclusies kunnen ook onjuist zijn, je kunt er geen vertrouwen aan ontlenen
- BRK bestaat ook uit een kadastrale kaart: plattegrond van Nederland waarin op
perceelsniveau grenzen zijn aangegeven
o Grenzen zijn redelijk onbetrouwbaar: hele grote foutmarges worden geaccepteerd
o Als je de echte grenzen wilt achterhalen moet dat door middel van een landmeter
Soorten registerstelsels
- Negatief of positief: in hoeverre klopt het wat er in de openbare registers staat ingeschreven
hoe meer vertrouwen je eraan kunt ontlenen, hoe positiever
o Positief stelsel: grote mate van betrouwbaarheid
Strenge waarborgen voordat je überhaupt iets mag inschrijven
Grote mate van bescherming aan derden
o Negatief stelsel: geen grote mate van betrouwbaarheid
o Garandeert de inschrijving het bestaan van een recht of is sprake van een
onweerlegbaar bewijs van gerechtigdheid?
- Wat wordt geregistreerd?
o Rechtshandeling of gerechtigdheid?
Nederlandse openbare registers
- Wat wordt geregistreerd?
o Voornamelijk rechtshandelingen
Relevantie van de BRK
- HR 2 december 1988, NJ 1989, 160 (Drukker/Los)
o Bij uitleg van de akte van levering gaat de feitelijke omschrijving (partijbedoeling)
vóór op de kadastrale omschrijving
- HR 20 februari 1987, NJ 1987, 1002 (Goedhart/Van den Berg)
o Dat men door raadpleging van de BRK beter had kunnen weten (dat de grens
eigenlijk ergens anders ligt), doet niet af aan goede trouw
o Art. 3:23 ziet namelijk op de openbare registers, de BRK is iets anders
Het Nederlandse stelsel
- Van oorsprong negatief: beperkte relevantie
o Inschrijving is noodzakelijk voor de overdracht en bezwaring van registergoederen
maar je kunt ook op andere manieren eigendom verkrijgen, bijv. door verjaring,
vervulling van ontbindende voorwaarde of opzegging van beperkt recht (bijv.
erfpachtrecht)
o Inschrijving garandeert geen eigendom
1
,Verbreding Goederenrecht B samenvatting
Causaal stelsel (3:84): er moet aan meer eisen worden voldaan dan alleen de
levering (namelijk geldige titel en beschikkingsbevoegdheid)
Vernietiging van titel heeft goederenrechtelijk effect, ook zonder
inschrijving met terugwerkende kracht geen geldige titel
Verkrijging door verjaring: lang genoeg bezit hebben van andermans goed
(feitelijke macht uitoefenen van bezit)
Erfopvolging
Vervulling van ontbindende voorwaarde: overdracht aan de ontbindende
voorwaarde dat je over een maand de koopprijs hebt voldaan
Als de voorwaarde niet wordt vervuld, weet de bewaarder dat niet
inhoud van de openbare registers wijkt dan af van de
goederenrechtelijke werkelijkheid
Niet alles kán worden ingeschreven
- Je kunt niet alles inschrijven wat wel relevant is en invloed uitoefent op wie gerechtigd is tot
een bepaald registergoed
- Alles wat je kunt inschrijven staat in art. 3:17 BW + ‘andere wetsbepalingen’
o Voorwaarden rechtshandeling (inschrijfbaar feit):
Beoogd rechtsgevolg
Intreding rechtsgevolg hangt ook samen met dat dat wordt beoogd
o Boek 7 BW, Wvg, Wilg etc.
o HR 29 oktober 2021, NJ 2021/346: tenietgaan van een beperkt recht door
vermenging is geen rechtshandeling, dus geen inschrijfbaar feit in de openbare
registers
- Verschillende mogelijkheden:
o Inschrijving is constitutief
o Feit is inschrijfbaar, maar inschrijving is niet vereist voor goederenrechtelijk effect:
als je het niet inschrijft, gebeurt het feit alsnog (dan wel derdenbescherming van art.
3:24)
o Feit is niet inschrijfbaar, maar wordt toch ingeschreven: bewaarder zal bij twijfel
eerder wel inschrijven dan niet
Nederland: (gematigd) negatief stelsel
- Men kan wel grote zekerheid ontlenen aan de informatie in de registers
- Strenge vereisten voor inschrijving
o De notaris: moet bepaalde checks doen om te verifiëren dat het feit zich
daadwerkelijk heeft voorgedaan
o De bewaarder: controleert of aan de inschrijvingsvereisten voldaan is (technische
vereisten), niet of het juist is
- Derdenbescherming: geldt over het algemeen niet voor beslagleggers
o Art. 3:23, 3:24, 3:25, 3:26, 3:88 BW (zie week 3)
3:25 gaat om handelingen die de notaris doet als persoon binnen zijn
bevoegdheid van notaris, bijv. de partijen bij de akte
o Samenloop
o Niet altijd vertrouwen op de registers
Verhouding notaris – bewaarder
- Bewaarder houdt de basisregistratie kadaster bij
o Niet lijdelijk: hij vermeldt wie naar zijn oordeel rechthebbende is van een
onroerende zaak
- Inschrijving in de openbare registers
o Onderscheid tussen (a) geldigheidsvereisten (notaris) en (b) inschrijvingsvereisten
(bewaarder)
2
, Verbreding Goederenrecht B samenvatting
a) Notaris: lijdelijk, met waarschuwingsplicht van bewaarder (art. 3:19 lid 4
BW): notaris kan dat echter naast zich neerleggen
b) Bewaarder: niet lijdelijk (art. 3:20)
Art. 3:22 BW: aan de rechter vragen of de bewaarder het stuk
terecht heeft geweigerd tot die tijd de stukken in register 4D
zetten
Bewaarder werkt het kadaster bij (art. 59 Kadw)
Inschrijvingsvereisten
- Kadasterwet
o Algemene vereisten (art. 18, 19 en 20 Kadw): voor ieder ingeschreven stuk
o Specifieke vereisten: afhankelijk van het rechtsfeit
- Bewaarder treedt niet in de feitelijke juistheid van de gegevens
o Verkeerd kadastraal nummer is geen reden om het te weigeren, áls er maar een
kadastraal nummer is genoemd kan alleen de notaris een waarschuwing geven
Verhouding notaris – bewaarder
- Verklaring van verjaring (art. 34 Kw): lang genoeg bezit hebben
- Stuk moet aan inhoudsvereisten voldoen (art. 37 Kw)
- De inschrijving is niet van grote betekenis
Inschrijving
- Aanbieding juiste stukken
o Inschrijving terstond (meteen) na de aanbieding (art. 3:19 BW)
- Aanbieding onjuiste stukken
o Boeken in het register van voorlopige aantekeningen (art. 3:20 BW)
Raadpleging van de openbare registers
- Inschrijving in de openbare registers gaat op volgorde van binnenkomst (3:21)
- De basisregistratie kadaster fungeert als index op de openbare registers
- Wat als de BRK de openbare registers niet goed ontsluit?
o Te goeder trouw (art. 3:23 BW): niet te goeder trouw als je door raapleging van de
openbare registers van de rechtstoestand op de hoogte had kunnen zijn
Akte van vernieuwing
- Akte van vernieuwing: als het kadaster constateert dat de werkelijke toestand afwijkt van de
ingeschreven toestand, kan het kadaster een aanpassing van de informatie tot stand brengen
- Art. 77 Kw
o Akte opgemaakt via een door het Kadaster aangewezen notaris
o Waarborg voor juiste/volledige weergave van het eindresultaat
- Art. 78 lid 2 Kw
o Rechthebbende is bezitter te goeder trouw
3
Week 1: openbare registers
Openbare registers
- Onroerende zaken zijn registergoederen en die moeten worden ingeschreven in de
openbare registers (3:10 jo. 3:89 lid 1)
- Openbare registers: art. 3:16 en Kadasterwet
o Regelt de inschrijving in de openbare registers en de raadpleging daarvan
o Feiten die voor de rechtstoestand van registergoederen van belang zijn worden
ingeschreven: rechtshandelingen (3:17)
o Alle zaken rondom de registergoederen worden geregeld in de Kadasterwet (art 3:16
lid 2)
Basisregistratie kadaster (BRK)
- Basisregistratie kadaster helpt de praktijk om zijn weg te vinden in de openbare registers
- Gericht op percelen: wie waarvan eigenaar is (volgens de bewaarder: marginale toets)
o Je kunt ook buiten de registers om verkrijgen
- Conclusies van de bewaarder wie de eigenaar is van het registergoed
o Conclusies kunnen ook onjuist zijn, je kunt er geen vertrouwen aan ontlenen
- BRK bestaat ook uit een kadastrale kaart: plattegrond van Nederland waarin op
perceelsniveau grenzen zijn aangegeven
o Grenzen zijn redelijk onbetrouwbaar: hele grote foutmarges worden geaccepteerd
o Als je de echte grenzen wilt achterhalen moet dat door middel van een landmeter
Soorten registerstelsels
- Negatief of positief: in hoeverre klopt het wat er in de openbare registers staat ingeschreven
hoe meer vertrouwen je eraan kunt ontlenen, hoe positiever
o Positief stelsel: grote mate van betrouwbaarheid
Strenge waarborgen voordat je überhaupt iets mag inschrijven
Grote mate van bescherming aan derden
o Negatief stelsel: geen grote mate van betrouwbaarheid
o Garandeert de inschrijving het bestaan van een recht of is sprake van een
onweerlegbaar bewijs van gerechtigdheid?
- Wat wordt geregistreerd?
o Rechtshandeling of gerechtigdheid?
Nederlandse openbare registers
- Wat wordt geregistreerd?
o Voornamelijk rechtshandelingen
Relevantie van de BRK
- HR 2 december 1988, NJ 1989, 160 (Drukker/Los)
o Bij uitleg van de akte van levering gaat de feitelijke omschrijving (partijbedoeling)
vóór op de kadastrale omschrijving
- HR 20 februari 1987, NJ 1987, 1002 (Goedhart/Van den Berg)
o Dat men door raadpleging van de BRK beter had kunnen weten (dat de grens
eigenlijk ergens anders ligt), doet niet af aan goede trouw
o Art. 3:23 ziet namelijk op de openbare registers, de BRK is iets anders
Het Nederlandse stelsel
- Van oorsprong negatief: beperkte relevantie
o Inschrijving is noodzakelijk voor de overdracht en bezwaring van registergoederen
maar je kunt ook op andere manieren eigendom verkrijgen, bijv. door verjaring,
vervulling van ontbindende voorwaarde of opzegging van beperkt recht (bijv.
erfpachtrecht)
o Inschrijving garandeert geen eigendom
1
,Verbreding Goederenrecht B samenvatting
Causaal stelsel (3:84): er moet aan meer eisen worden voldaan dan alleen de
levering (namelijk geldige titel en beschikkingsbevoegdheid)
Vernietiging van titel heeft goederenrechtelijk effect, ook zonder
inschrijving met terugwerkende kracht geen geldige titel
Verkrijging door verjaring: lang genoeg bezit hebben van andermans goed
(feitelijke macht uitoefenen van bezit)
Erfopvolging
Vervulling van ontbindende voorwaarde: overdracht aan de ontbindende
voorwaarde dat je over een maand de koopprijs hebt voldaan
Als de voorwaarde niet wordt vervuld, weet de bewaarder dat niet
inhoud van de openbare registers wijkt dan af van de
goederenrechtelijke werkelijkheid
Niet alles kán worden ingeschreven
- Je kunt niet alles inschrijven wat wel relevant is en invloed uitoefent op wie gerechtigd is tot
een bepaald registergoed
- Alles wat je kunt inschrijven staat in art. 3:17 BW + ‘andere wetsbepalingen’
o Voorwaarden rechtshandeling (inschrijfbaar feit):
Beoogd rechtsgevolg
Intreding rechtsgevolg hangt ook samen met dat dat wordt beoogd
o Boek 7 BW, Wvg, Wilg etc.
o HR 29 oktober 2021, NJ 2021/346: tenietgaan van een beperkt recht door
vermenging is geen rechtshandeling, dus geen inschrijfbaar feit in de openbare
registers
- Verschillende mogelijkheden:
o Inschrijving is constitutief
o Feit is inschrijfbaar, maar inschrijving is niet vereist voor goederenrechtelijk effect:
als je het niet inschrijft, gebeurt het feit alsnog (dan wel derdenbescherming van art.
3:24)
o Feit is niet inschrijfbaar, maar wordt toch ingeschreven: bewaarder zal bij twijfel
eerder wel inschrijven dan niet
Nederland: (gematigd) negatief stelsel
- Men kan wel grote zekerheid ontlenen aan de informatie in de registers
- Strenge vereisten voor inschrijving
o De notaris: moet bepaalde checks doen om te verifiëren dat het feit zich
daadwerkelijk heeft voorgedaan
o De bewaarder: controleert of aan de inschrijvingsvereisten voldaan is (technische
vereisten), niet of het juist is
- Derdenbescherming: geldt over het algemeen niet voor beslagleggers
o Art. 3:23, 3:24, 3:25, 3:26, 3:88 BW (zie week 3)
3:25 gaat om handelingen die de notaris doet als persoon binnen zijn
bevoegdheid van notaris, bijv. de partijen bij de akte
o Samenloop
o Niet altijd vertrouwen op de registers
Verhouding notaris – bewaarder
- Bewaarder houdt de basisregistratie kadaster bij
o Niet lijdelijk: hij vermeldt wie naar zijn oordeel rechthebbende is van een
onroerende zaak
- Inschrijving in de openbare registers
o Onderscheid tussen (a) geldigheidsvereisten (notaris) en (b) inschrijvingsvereisten
(bewaarder)
2
, Verbreding Goederenrecht B samenvatting
a) Notaris: lijdelijk, met waarschuwingsplicht van bewaarder (art. 3:19 lid 4
BW): notaris kan dat echter naast zich neerleggen
b) Bewaarder: niet lijdelijk (art. 3:20)
Art. 3:22 BW: aan de rechter vragen of de bewaarder het stuk
terecht heeft geweigerd tot die tijd de stukken in register 4D
zetten
Bewaarder werkt het kadaster bij (art. 59 Kadw)
Inschrijvingsvereisten
- Kadasterwet
o Algemene vereisten (art. 18, 19 en 20 Kadw): voor ieder ingeschreven stuk
o Specifieke vereisten: afhankelijk van het rechtsfeit
- Bewaarder treedt niet in de feitelijke juistheid van de gegevens
o Verkeerd kadastraal nummer is geen reden om het te weigeren, áls er maar een
kadastraal nummer is genoemd kan alleen de notaris een waarschuwing geven
Verhouding notaris – bewaarder
- Verklaring van verjaring (art. 34 Kw): lang genoeg bezit hebben
- Stuk moet aan inhoudsvereisten voldoen (art. 37 Kw)
- De inschrijving is niet van grote betekenis
Inschrijving
- Aanbieding juiste stukken
o Inschrijving terstond (meteen) na de aanbieding (art. 3:19 BW)
- Aanbieding onjuiste stukken
o Boeken in het register van voorlopige aantekeningen (art. 3:20 BW)
Raadpleging van de openbare registers
- Inschrijving in de openbare registers gaat op volgorde van binnenkomst (3:21)
- De basisregistratie kadaster fungeert als index op de openbare registers
- Wat als de BRK de openbare registers niet goed ontsluit?
o Te goeder trouw (art. 3:23 BW): niet te goeder trouw als je door raapleging van de
openbare registers van de rechtstoestand op de hoogte had kunnen zijn
Akte van vernieuwing
- Akte van vernieuwing: als het kadaster constateert dat de werkelijke toestand afwijkt van de
ingeschreven toestand, kan het kadaster een aanpassing van de informatie tot stand brengen
- Art. 77 Kw
o Akte opgemaakt via een door het Kadaster aangewezen notaris
o Waarborg voor juiste/volledige weergave van het eindresultaat
- Art. 78 lid 2 Kw
o Rechthebbende is bezitter te goeder trouw
3
