Probleem 2.5.8- Jong en illegaal in de stad
LD 1: Hoe belanden jongeren in de illegaliteit in Nederland?
AMV’s = alleenstaande minderjarige vreemdelingen
Bron: Staring I, 2010
Migratiemotieven van de AMV’s kunnen gerelateerd worden aan
veranderingen en ontwrichtingen op macroniveau (oorlog, politiek
instabiel, religieuze conflicten etc.). Op mesoniveau gaat het dan om de
uitgebreide familie of directe omgevingen (overlijden, gezinshereniging)..
De meeste verhuizen om oorlogsredenen, was daar geen sprake van dat
was het voornaamste motief de economische situatie. Economische
motieven spelen naar verhouding een minder belangrijke rol bij de AMV’s
die geen asiel hebben aangevraagd.
Enkele respondenten gaven aan uit het leger te zijn vertrokken of
medische redenen te hebben voor hun vertrek.
Een groot deel van de respondenten had Nederland wel voor ogen als
einddoel van de reis, maar niet per se met een expliciete reden. Hun
voorkeuren van potentiële eindbestemming zijn vaak niet zo
doorslaggevend, het lijkt de aanwezigheid van mensensmokkelaars te zijn.
De meeste van hen kwamen per vliegtuig/boot.
In Nederland blijven?
De redenen om in Nederland te blijven kunnen we clusteren in 2 factoren
omstandigheden die gerelateerd zijn aan Nederland en omstandigheden
die samenhangen met het land van herkomst.
o Redenen voor Nederland = veel jongeren voelen zich ondanks hun
onrechtmatige status thuis in Nederland. Dit is ook te zien aan hun
lange verblijfsperiode. In hun asielprocedure hebben zij ook moeite
gedaan om mee te doen in de maatschappij. Over de tijd hebben zij
kennis en ervaringen vergaard via de processen.
o Het idee recht te hebben op legaal verblijf wordt versterkt door het
gevoel dat andere amv’s vanuit een vergelijkbare positie en
achtergrond er ook in zijn geslaagd om rechtmatig verblijf te krijgen.
Daarnaast geven jongeren aan nog even te blijven in NL omdat ze hun
plannen nog niet hebben gerealiseerd. Zonder relevante opleidingen of
voldoende spaargeld moeten zij in hun vaderland namelijk helemaal
opnieuw beginnen. De verblijfsvergunning werkt in die zin ook als een
back-up: de mogelijkheid om naar NL terug te keren blijft altijd bestaan.
Tot slot zijn veel jongeren via verschillende manieren in NL aan het
bewijzen dat zij die legitieme positie verdienen (nephuwelijk = trouwen
met een NL’er/ poging op medische redenen etc.)
De ervaringen van anderen en de verhalen die hierover de ronde doen zijn
van invloed op de manier waarop de jongere hun eigen positie in NL
inschatten.
Redenen voor herkomstland = enkele jongeren zeggen niet terug te willen
omdat ze vrezen na terugkomst gevangen gezet te worden of zelfs bang
zijn voor hun leven. Daarnaast benoemen enkele de gevreesde situatie
met het sociale netwerk. Ze zijn bang om hier opnieuw te moeten
, beginnen zonder hulp van familie. Bij een enkeling is een terugkeer niet
mogelijk omdat het niet duidelijk is waar zij dan precies vandaan komen
(geen geboorteakte, reisdocumenten bekend).
De situatie zoals hij nu is maakt dat veel jongeren de mogelijkheid niet
hebben om te denken over de toekomst zij zijn eerder bezig met
‘overleven’ in het nu, en hebben daarbij psychische problemen. Ze kiezen
voor de veiligheid van het bekende en vertrouwde leven en grijpen alle
mogelijkheden aan om hoop uit te putten.
Doormigreren
Hoewel veel respondenten aangaven dit niet te willen, is doorreizen een
optie. Vele wilden dit niet omdat ze het gevoel hadden dat de opgedane
kennis in NL over de taal en alledaagse leven niet van relevante waarde is
in andere landen = opnieuw beginnen kost veel moeite.
Voor jongeren in vreemdelingebewaring is dit anders; ze zijn juist op
doorreis en tellen de dagen af. Hun ondersteunend netwerk ligt dus niet in
NL, maar in andere landen. In NL vragen zij dus ook geen asiel aan omdat
zij van de veelal Scandinavische landen weten dat hier meer kans te
maken is op een asielprocedure.
De kennis die jongeren hebben over asielprocedure is bepalend voor de
eindbestemming.
Terugkeren naar herkomstland
AMV’s hebben na beëindiging van de vergunning de plicht om te
vertrekken de afweging blijven of vertrekken resulteert toch vaker in
blijven.
Terugkeren in de casus Sierra Leone werd als niet-asiel land beschouwd
en dus veilig om naar terug te keren.
o Er is een duidelijk verschil in ‘zelfstandig terugkeer’ en ‘uitgezet
worden’. Bij zelfstandige terugkeer kan je nog aan eigen
voorbereiding doen (vooraf geld sparen). Daarnaast hebben zij ook
de mogelijkheid tot begeleiding
o Een factor om te besluiten zelfstandig terug te keren ligt
bijvoorbeeld al in de angst van detentie. Die angst zet hen aan het
denken = hoe kan ik tot rechtmatig verblijf komen? Jongeren met
een tijdelijke verblijfsvergunning waren vooral onzeker of deze
verlengd zou worden. Deze onzekerheid + niet onrechtmatig willen
verblijven = terugkeren naar herkomst land.
o In een enkel geval had de respondent genoeg van zijn langdurig
onrechtmatig verblijf en zag hij verder ook geen mogelijkheid om dit
te bemachtigen. Sommige hadden hun doelen al gerealiseerd.
o Zij die werden uitgezet hebben geen tijd voor voorbereiding gehad.
Ze waren destijds gevlucht uit rebellenkampen, angstig voor
oorlogen of geloofden niet dat hun land weer veilig was. De
uitzetting verliep ook niet humaan, vele voelden zich als crimineel
behandeld.
De sociale relaties na terugkeer
o Bij terugkeer vooral relaties herstellen sommige mensen waren
overleden, spoorloos of wilden geen contact meer.
, o Dat dit contact moeizaam verloopt zien we aan wederzijdse afstand
aan de ene kant ervaren de terug gekeerde een kloof tussen
henzelf en de familie en vrienden. Aan de andere kant verwachten
de familieleden iets terug, omdat zij in hun vertrek hebben
geïnvesteerd, maar veel respondenten geven aan dat ze niks te
bieden hadden. Dit voelde als falen.
o Er heerst ook wantrouwen familieleden willen en kunnen niet
begrijpen dat zij terugkomen met helemaal niks. Ze verwijten hen
dat dat zij crimineel zijn geweest en vast hebben gezeten en
daarom niks hebben. Omdat zij toch iets terug verwachten mogen
zij ook ‘terugbetalen’ in andere materie en dat maakt dat terug
gekeerde uit zichzelf al afstand nemen.
o Het merendeel van de terug kerende heeft dus weinig inkomsten
om dagelijks levensonderhoud te voorzien. Ze maken veel gebruik
van brokers als mogelijke oplossing; zodra iemand een bepaald iets
nodig heeft (het zij een kip, gastank of auto onderdeel) dan gaan zij
hiernaar opzoek tegen een gunstige prijs.
Samenvattend zien we dus dat de jongere een marginale positie innemen
qua financiën en huisvesting. Zij houden zich bezig met diverse soorten
handel, maar de inkomsten hiervan zijn nauwelijks genoeg om rond te
komen. In Sierra Leone moesten vele dan ook wennen aan de
handelscultuur zonder begeleiding. Zonder voldoende contacten verkeren
ze in een moeilijke positie.
LD 2: Hoe overleven illegaal verblijvende jongeren in Nederland?
Bron: Staring II, 2010
Illegaal verblijvende jongeren in Nederland
De Nederlandse overheid heeft slecht zicht op wat er gebeurt met het
grote aantal AMV’s dat met onbekende bestemming vertrekt. Het gaat hier
vooral om jongeren die na controle op het thuisadres spoorloos zijn en dus
is het niet duidelijk of zij Nederland hebben verlaten.
OZV Hoe kunnen deze AMV’s zonder voorzieningen en het leefgeld van
de overheid in de illegaliteit staande houden en in hoeverre zijn zij een
makkelijke uit te buiten groep?
Er bestaan 4 basiseconomieën waar onrechtmatig verblijvende
vreemdelingen hun inkomsten uit genereren (Engbersen & Staring, 2002)
o Formele economie = loonarbeid/ondernemerschap
o Verzorgingseconomie = inkomsten vanuit de staat (uitkering,
subsidie)
Formele economie en de verzorgingseconomie gelden niet
voor AMV
o Informele/ niet-gereguleerde economie = zwart werken of
criminaliteitsinkomsten
o Gifteconomie = mensen krijgen vanuit netwerk van vrienden/familie
inkomsten
Inkomsten, werk en criminaliteit
LD 1: Hoe belanden jongeren in de illegaliteit in Nederland?
AMV’s = alleenstaande minderjarige vreemdelingen
Bron: Staring I, 2010
Migratiemotieven van de AMV’s kunnen gerelateerd worden aan
veranderingen en ontwrichtingen op macroniveau (oorlog, politiek
instabiel, religieuze conflicten etc.). Op mesoniveau gaat het dan om de
uitgebreide familie of directe omgevingen (overlijden, gezinshereniging)..
De meeste verhuizen om oorlogsredenen, was daar geen sprake van dat
was het voornaamste motief de economische situatie. Economische
motieven spelen naar verhouding een minder belangrijke rol bij de AMV’s
die geen asiel hebben aangevraagd.
Enkele respondenten gaven aan uit het leger te zijn vertrokken of
medische redenen te hebben voor hun vertrek.
Een groot deel van de respondenten had Nederland wel voor ogen als
einddoel van de reis, maar niet per se met een expliciete reden. Hun
voorkeuren van potentiële eindbestemming zijn vaak niet zo
doorslaggevend, het lijkt de aanwezigheid van mensensmokkelaars te zijn.
De meeste van hen kwamen per vliegtuig/boot.
In Nederland blijven?
De redenen om in Nederland te blijven kunnen we clusteren in 2 factoren
omstandigheden die gerelateerd zijn aan Nederland en omstandigheden
die samenhangen met het land van herkomst.
o Redenen voor Nederland = veel jongeren voelen zich ondanks hun
onrechtmatige status thuis in Nederland. Dit is ook te zien aan hun
lange verblijfsperiode. In hun asielprocedure hebben zij ook moeite
gedaan om mee te doen in de maatschappij. Over de tijd hebben zij
kennis en ervaringen vergaard via de processen.
o Het idee recht te hebben op legaal verblijf wordt versterkt door het
gevoel dat andere amv’s vanuit een vergelijkbare positie en
achtergrond er ook in zijn geslaagd om rechtmatig verblijf te krijgen.
Daarnaast geven jongeren aan nog even te blijven in NL omdat ze hun
plannen nog niet hebben gerealiseerd. Zonder relevante opleidingen of
voldoende spaargeld moeten zij in hun vaderland namelijk helemaal
opnieuw beginnen. De verblijfsvergunning werkt in die zin ook als een
back-up: de mogelijkheid om naar NL terug te keren blijft altijd bestaan.
Tot slot zijn veel jongeren via verschillende manieren in NL aan het
bewijzen dat zij die legitieme positie verdienen (nephuwelijk = trouwen
met een NL’er/ poging op medische redenen etc.)
De ervaringen van anderen en de verhalen die hierover de ronde doen zijn
van invloed op de manier waarop de jongere hun eigen positie in NL
inschatten.
Redenen voor herkomstland = enkele jongeren zeggen niet terug te willen
omdat ze vrezen na terugkomst gevangen gezet te worden of zelfs bang
zijn voor hun leven. Daarnaast benoemen enkele de gevreesde situatie
met het sociale netwerk. Ze zijn bang om hier opnieuw te moeten
, beginnen zonder hulp van familie. Bij een enkeling is een terugkeer niet
mogelijk omdat het niet duidelijk is waar zij dan precies vandaan komen
(geen geboorteakte, reisdocumenten bekend).
De situatie zoals hij nu is maakt dat veel jongeren de mogelijkheid niet
hebben om te denken over de toekomst zij zijn eerder bezig met
‘overleven’ in het nu, en hebben daarbij psychische problemen. Ze kiezen
voor de veiligheid van het bekende en vertrouwde leven en grijpen alle
mogelijkheden aan om hoop uit te putten.
Doormigreren
Hoewel veel respondenten aangaven dit niet te willen, is doorreizen een
optie. Vele wilden dit niet omdat ze het gevoel hadden dat de opgedane
kennis in NL over de taal en alledaagse leven niet van relevante waarde is
in andere landen = opnieuw beginnen kost veel moeite.
Voor jongeren in vreemdelingebewaring is dit anders; ze zijn juist op
doorreis en tellen de dagen af. Hun ondersteunend netwerk ligt dus niet in
NL, maar in andere landen. In NL vragen zij dus ook geen asiel aan omdat
zij van de veelal Scandinavische landen weten dat hier meer kans te
maken is op een asielprocedure.
De kennis die jongeren hebben over asielprocedure is bepalend voor de
eindbestemming.
Terugkeren naar herkomstland
AMV’s hebben na beëindiging van de vergunning de plicht om te
vertrekken de afweging blijven of vertrekken resulteert toch vaker in
blijven.
Terugkeren in de casus Sierra Leone werd als niet-asiel land beschouwd
en dus veilig om naar terug te keren.
o Er is een duidelijk verschil in ‘zelfstandig terugkeer’ en ‘uitgezet
worden’. Bij zelfstandige terugkeer kan je nog aan eigen
voorbereiding doen (vooraf geld sparen). Daarnaast hebben zij ook
de mogelijkheid tot begeleiding
o Een factor om te besluiten zelfstandig terug te keren ligt
bijvoorbeeld al in de angst van detentie. Die angst zet hen aan het
denken = hoe kan ik tot rechtmatig verblijf komen? Jongeren met
een tijdelijke verblijfsvergunning waren vooral onzeker of deze
verlengd zou worden. Deze onzekerheid + niet onrechtmatig willen
verblijven = terugkeren naar herkomst land.
o In een enkel geval had de respondent genoeg van zijn langdurig
onrechtmatig verblijf en zag hij verder ook geen mogelijkheid om dit
te bemachtigen. Sommige hadden hun doelen al gerealiseerd.
o Zij die werden uitgezet hebben geen tijd voor voorbereiding gehad.
Ze waren destijds gevlucht uit rebellenkampen, angstig voor
oorlogen of geloofden niet dat hun land weer veilig was. De
uitzetting verliep ook niet humaan, vele voelden zich als crimineel
behandeld.
De sociale relaties na terugkeer
o Bij terugkeer vooral relaties herstellen sommige mensen waren
overleden, spoorloos of wilden geen contact meer.
, o Dat dit contact moeizaam verloopt zien we aan wederzijdse afstand
aan de ene kant ervaren de terug gekeerde een kloof tussen
henzelf en de familie en vrienden. Aan de andere kant verwachten
de familieleden iets terug, omdat zij in hun vertrek hebben
geïnvesteerd, maar veel respondenten geven aan dat ze niks te
bieden hadden. Dit voelde als falen.
o Er heerst ook wantrouwen familieleden willen en kunnen niet
begrijpen dat zij terugkomen met helemaal niks. Ze verwijten hen
dat dat zij crimineel zijn geweest en vast hebben gezeten en
daarom niks hebben. Omdat zij toch iets terug verwachten mogen
zij ook ‘terugbetalen’ in andere materie en dat maakt dat terug
gekeerde uit zichzelf al afstand nemen.
o Het merendeel van de terug kerende heeft dus weinig inkomsten
om dagelijks levensonderhoud te voorzien. Ze maken veel gebruik
van brokers als mogelijke oplossing; zodra iemand een bepaald iets
nodig heeft (het zij een kip, gastank of auto onderdeel) dan gaan zij
hiernaar opzoek tegen een gunstige prijs.
Samenvattend zien we dus dat de jongere een marginale positie innemen
qua financiën en huisvesting. Zij houden zich bezig met diverse soorten
handel, maar de inkomsten hiervan zijn nauwelijks genoeg om rond te
komen. In Sierra Leone moesten vele dan ook wennen aan de
handelscultuur zonder begeleiding. Zonder voldoende contacten verkeren
ze in een moeilijke positie.
LD 2: Hoe overleven illegaal verblijvende jongeren in Nederland?
Bron: Staring II, 2010
Illegaal verblijvende jongeren in Nederland
De Nederlandse overheid heeft slecht zicht op wat er gebeurt met het
grote aantal AMV’s dat met onbekende bestemming vertrekt. Het gaat hier
vooral om jongeren die na controle op het thuisadres spoorloos zijn en dus
is het niet duidelijk of zij Nederland hebben verlaten.
OZV Hoe kunnen deze AMV’s zonder voorzieningen en het leefgeld van
de overheid in de illegaliteit staande houden en in hoeverre zijn zij een
makkelijke uit te buiten groep?
Er bestaan 4 basiseconomieën waar onrechtmatig verblijvende
vreemdelingen hun inkomsten uit genereren (Engbersen & Staring, 2002)
o Formele economie = loonarbeid/ondernemerschap
o Verzorgingseconomie = inkomsten vanuit de staat (uitkering,
subsidie)
Formele economie en de verzorgingseconomie gelden niet
voor AMV
o Informele/ niet-gereguleerde economie = zwart werken of
criminaliteitsinkomsten
o Gifteconomie = mensen krijgen vanuit netwerk van vrienden/familie
inkomsten
Inkomsten, werk en criminaliteit
