Jurisprudentie Notariële wetgeving
Hoorcollege 1 – inleiding, de notaris als ambtenaar en als ondernemer, notariële akten
(partij-akte, procesverbaal-akte, minuut, afschrift), vormvoorschriften
Arrestenbundel nummer 22
- Notaris Van Solkema – 22 (HR 5 oktober 2001)
Ambtsplicht – clerical error
In casu: notaris was vergeten jaartal te vermelden in testament is een
kennelijke misslag volgens HR en kon dus gecorrigeerd worden door proces verbaal
akte (=vooruitlopend op nieuwe wet, art. 45 lid 2 is nieuw)
Akte die authenticiteit mist kan dus hersteld worden en weer authentiek worden
Hoorcollege 2 – actieve zorgplicht, rechtszekerheid en rechtsbescherming, volmacht
Arrestenbundel nummer 5, 7, 10, 12, 16, 26, 30 en 37
- Groningse huwelijkse voorwaarden – 5 (HR 20 januari 1989
Zorgplicht – omvang informatieplicht
Standpunt dat notaris in alle gevallen kan volstaan met de zakelijke opgave van de
akte is met deze uitspraak verlaten de omstandigheden van het geval kunnen
meebrengen dat de notaris beroepshalve gehouden is tot het geven van
verdergaande informatie, met name tot het wijze op specifieke aan de voorgenomen
rechtshandeling verbonden risico's
Notaris moet niet alleen partijen voorlichting geven, hij moet ook waar nodig
partijen waarschuwen wanneer sprake is van de duidelijk bezwarende
rechtsgevolgen die aan de rechtshandeling verbonden zijn (art. 43 lid 1 Wna)
De functie van de notaris in het rechtsverkeer brengt immers mee dat hij
beroepshalve gehouden is naar vermogen te voorkomen dat misbruik wordt gemaakt
van juridische onkunde en feitelijk overwicht
Deze lijn wordt verder uitgewerkt in HR Dicky Trading, HR Postordernotariaat en HR Actus
Notarissen.
- Meijer en Thesing Vastgoed BV – 7 (HR 27 maart 1992)
Zorgplicht – belehrung
Zorgplicht uit HR Credit Lyonnais kent die ook grenzen?
‘Deze verplichting om zich van alles op de hoogte te stellen en partijen daarover te
informeren eindigt echter wanneer de notaris op goede gronden mag aannemen dat
een partij zichzelf reeds op de hoogte heeft gebracht of dat deze voldoende inzicht
heeft in wat vereist is voor het intreden van het beoogd rechtsgevolg.’
- Dicky Trading I – 10 (HR 18 december 1992)
Ambtsplicht – informeren naar prijsverschil
Is hier sprake van feitelijk overwicht
, Was hier een groot risico; op grond van HR Groningse huwelijkse voorwaarden
moet notaris risico’s opmerken en partijen daarvoor waarschuwen
Notaris had naar prijsverschil tussen transacties moeten informeren en moeten
wijzen op het risico van een vordering op een schuldenaar als Dicky Trading
(waarschuwen voor de verhaalbaarheid van deze ongedekte vordering)
- Credit Lyonnais – 12 (HR 28 september 1990)
Zorgplicht – bevoegdheid van partijen
Indien er een vertegenwoordiger betrokken is, dan rust op de notaris de
verplichting om zich er zo volledig en nauwkeurig mogelijk ervan te vergewissen dat
die vertegenwoordiger bevoegd is
Algemene overweging = HR benadrukt de zwaarwegende zorgplicht van de notaris
waar het erom gaat te bewerkstelligen dat de rechtsgevolgen die met de in de
notariële akte opgenomen rechtshandelingen worden beoogd, ook daadwerkelijk
worden verwezenlijkt (komen rechercheplichten vandaan, moet alles doen om te
zorgen dat beoogde rechtshandeling echt tot stand komt, dat rechtsgevolgen
intreden)
- Vriendendienst – 16 (HR 26 oktober 1996)
Zorgplicht – onderzoeks- en waarschuwingsverplichting ook bij onderhandse akte
Notaris die de tekst van zo’n onderhandse akte voorziet van zijn eigen stempel en
aktepapier, wekt daarmee, gelet op de positie van notarissen in het maatschappelijk
verkeer en het vertrouwen dat zij als zodanig genieten, de indruk dat de in die akte
weergegeven rechtshandeling geen gebreken vertoont (als een notaris bij een
redelijke uitoefening van zijn taak behoort te voorkomen)
Uit zorgplicht van HR Credit Lyonnais volgt dat je moet checken, heeft hij niet
gedaan, notaris heeft het niet goed gedaan en is dus aansprakelijk
- Postordernotariaat/Actus Notarissen – 26 (Hof Amsterdam Notariskamer 22 juli 2004)
Zorgplicht – wilscontrolerende taak en volmacht
o Postordernotariaat:
Met het aangaan van een samenlevingsovereenkomst is in beginsel persoonlijk
onderhoud tussen cliënt en notaris nodig om hen te informeren over de gevolgen die
aan dergelijke rechtshandeling verbonden zijn
Dus minimaal 1 keer persoonlijk onderhoud hebben met de klanten
Ratio van die verplichting = een samenlevingsovereenkomst doet veel meer dan
alleen titel scheppen voor pensioen, heeft ook andere gevolgen + misschien
standaard samenlevingsovereenkomst niet voldoende, afwijkende regeling nodig
o Actus Notarissen
Initiatief van volmachten behoort bij de cliënt te liggen en notaris mag dat niet
aanbieden (zeker niet tegen korting)
Hoorcollege 1 – inleiding, de notaris als ambtenaar en als ondernemer, notariële akten
(partij-akte, procesverbaal-akte, minuut, afschrift), vormvoorschriften
Arrestenbundel nummer 22
- Notaris Van Solkema – 22 (HR 5 oktober 2001)
Ambtsplicht – clerical error
In casu: notaris was vergeten jaartal te vermelden in testament is een
kennelijke misslag volgens HR en kon dus gecorrigeerd worden door proces verbaal
akte (=vooruitlopend op nieuwe wet, art. 45 lid 2 is nieuw)
Akte die authenticiteit mist kan dus hersteld worden en weer authentiek worden
Hoorcollege 2 – actieve zorgplicht, rechtszekerheid en rechtsbescherming, volmacht
Arrestenbundel nummer 5, 7, 10, 12, 16, 26, 30 en 37
- Groningse huwelijkse voorwaarden – 5 (HR 20 januari 1989
Zorgplicht – omvang informatieplicht
Standpunt dat notaris in alle gevallen kan volstaan met de zakelijke opgave van de
akte is met deze uitspraak verlaten de omstandigheden van het geval kunnen
meebrengen dat de notaris beroepshalve gehouden is tot het geven van
verdergaande informatie, met name tot het wijze op specifieke aan de voorgenomen
rechtshandeling verbonden risico's
Notaris moet niet alleen partijen voorlichting geven, hij moet ook waar nodig
partijen waarschuwen wanneer sprake is van de duidelijk bezwarende
rechtsgevolgen die aan de rechtshandeling verbonden zijn (art. 43 lid 1 Wna)
De functie van de notaris in het rechtsverkeer brengt immers mee dat hij
beroepshalve gehouden is naar vermogen te voorkomen dat misbruik wordt gemaakt
van juridische onkunde en feitelijk overwicht
Deze lijn wordt verder uitgewerkt in HR Dicky Trading, HR Postordernotariaat en HR Actus
Notarissen.
- Meijer en Thesing Vastgoed BV – 7 (HR 27 maart 1992)
Zorgplicht – belehrung
Zorgplicht uit HR Credit Lyonnais kent die ook grenzen?
‘Deze verplichting om zich van alles op de hoogte te stellen en partijen daarover te
informeren eindigt echter wanneer de notaris op goede gronden mag aannemen dat
een partij zichzelf reeds op de hoogte heeft gebracht of dat deze voldoende inzicht
heeft in wat vereist is voor het intreden van het beoogd rechtsgevolg.’
- Dicky Trading I – 10 (HR 18 december 1992)
Ambtsplicht – informeren naar prijsverschil
Is hier sprake van feitelijk overwicht
, Was hier een groot risico; op grond van HR Groningse huwelijkse voorwaarden
moet notaris risico’s opmerken en partijen daarvoor waarschuwen
Notaris had naar prijsverschil tussen transacties moeten informeren en moeten
wijzen op het risico van een vordering op een schuldenaar als Dicky Trading
(waarschuwen voor de verhaalbaarheid van deze ongedekte vordering)
- Credit Lyonnais – 12 (HR 28 september 1990)
Zorgplicht – bevoegdheid van partijen
Indien er een vertegenwoordiger betrokken is, dan rust op de notaris de
verplichting om zich er zo volledig en nauwkeurig mogelijk ervan te vergewissen dat
die vertegenwoordiger bevoegd is
Algemene overweging = HR benadrukt de zwaarwegende zorgplicht van de notaris
waar het erom gaat te bewerkstelligen dat de rechtsgevolgen die met de in de
notariële akte opgenomen rechtshandelingen worden beoogd, ook daadwerkelijk
worden verwezenlijkt (komen rechercheplichten vandaan, moet alles doen om te
zorgen dat beoogde rechtshandeling echt tot stand komt, dat rechtsgevolgen
intreden)
- Vriendendienst – 16 (HR 26 oktober 1996)
Zorgplicht – onderzoeks- en waarschuwingsverplichting ook bij onderhandse akte
Notaris die de tekst van zo’n onderhandse akte voorziet van zijn eigen stempel en
aktepapier, wekt daarmee, gelet op de positie van notarissen in het maatschappelijk
verkeer en het vertrouwen dat zij als zodanig genieten, de indruk dat de in die akte
weergegeven rechtshandeling geen gebreken vertoont (als een notaris bij een
redelijke uitoefening van zijn taak behoort te voorkomen)
Uit zorgplicht van HR Credit Lyonnais volgt dat je moet checken, heeft hij niet
gedaan, notaris heeft het niet goed gedaan en is dus aansprakelijk
- Postordernotariaat/Actus Notarissen – 26 (Hof Amsterdam Notariskamer 22 juli 2004)
Zorgplicht – wilscontrolerende taak en volmacht
o Postordernotariaat:
Met het aangaan van een samenlevingsovereenkomst is in beginsel persoonlijk
onderhoud tussen cliënt en notaris nodig om hen te informeren over de gevolgen die
aan dergelijke rechtshandeling verbonden zijn
Dus minimaal 1 keer persoonlijk onderhoud hebben met de klanten
Ratio van die verplichting = een samenlevingsovereenkomst doet veel meer dan
alleen titel scheppen voor pensioen, heeft ook andere gevolgen + misschien
standaard samenlevingsovereenkomst niet voldoende, afwijkende regeling nodig
o Actus Notarissen
Initiatief van volmachten behoort bij de cliënt te liggen en notaris mag dat niet
aanbieden (zeker niet tegen korting)
