Wijkanalyse
De Heul, Wijk bij Duurstede
(Google, 2021)
Naam:
Studentnummer:
Groepscode:
Naam cursus:
Docent:
Examinator:
Inleverdatum:
Medestudenten:
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Voorbereidende opdracht 1 Terminologielijst..................................................................2
Hoofdstuk 2: Voorbereidende opdracht 2 Waarom maakt de wijkverpleegkundige een wijkanalyse...6
Hoofdstuk 7: Stap 5 van de wijkanalyse...............................................................................................39
Literatuurlijst........................................................................................................................................50
Volksgezondheidenzorg.info. (2016). Sterfte aan ziekten van het hartvaatstelsel per gemeente.
Geraadpleegd op 11 januari 2022, van
https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/hart-en-vaatziekten/regionaal-
internationaal/regionaal#node-sterfte-aan-ziekten-van-het-hartvaatselsel-gemeente...............56
1
,Hoofdstuk 1: Voorbereidende opdracht 1
Terminologielijst
20 termen Omschrijving en betekenis voor wijkanalyse (in eigen woorden, met
bronvermelding).
Expertisegebied Het Expertisegebied wijkverpleegkundige is bedoeld voor alle wijkverpleegkundigen.
wijkverpleegkundige “Het expertisegebied geeft niet alleen richting aan het professioneel handelen door
verpleegkundigen, het is ook belangrijk voor de inhoud van opleidingen en helpt in het
gesprek over wat goede zorg is” (V&VN, 2019).
De competenties die in het Expertisegebied wijkverpleegkundige beschreven staan zijn
inzetbaar bij het maken van de wijkanalyse. Dit waarborgt de kwaliteit van de
wijkanalyse en daarmee de kwaliteit van zorg.
Zelfmanagement Zelfmanagement is het vermogen van de patiënt om goed om te gaan met zijn
gezondheidsproblemen. De patiënt leert om zelf zijn problemen op te lossen en om
samen te werken met de zorgverlener. Door bijvoorbeeld zijn leefstijl aan te passen
kan de patiënt zo goed mogelijk omgaan met zijn problemen (Sassen, 2018).
Tegenwoordig is het, vanwege de druk op de zorg, belangrijk dat patiënten zo lang
mogelijk thuis wonen en waar mogelijk voor zichzelf zorgen. Hierin staat
zelfmanagement centraal. Door in de wijk zelfmanagement te stimuleren, ontlast je de
wijkzorg en houden patiënten de regie over hun eigen leven.
Shared-decision making Shared-decision making betekent letterlijk gedeelde besluitvorming. Zorgverlener en
patiënt nemen hierbij gezamenlijk een besluit met betrekking tot de gezondheid van
de patiënt. Met shared-decision making wordt het zelfmanagement van de patiënt
bevorderd (Sassen, 2018).
In een wijkanalyse is shared-decision making belangrijk omdat je hem opbouwt met
hulp van de bewoners. Gezamenlijke besluitvorming met bewoners zorgt voor het
beste resultaat, besluiten en veranderingen zullen sneller gerealiseerd worden
wanneer bewoners de regie zelf deels in de hand hebben.
Sociale kaart De sociale kaart is een overzicht van organisaties en activiteiten op het gebied van
wonen, zorg, werk, kinderen en jeugd. De sociale kaart is opgebouwd voor burgers en
hulpverleners. Het ondersteunt de zelfstandigheid van de burgers en geeft toegang en
contactgegevens van hulpverleners. Op de website van Sociale kaart Nederland is van
iedere plaats/gemeente een sociale kaart te vinden (Sociale kaart Nederland, z.d.-b).
Uit de sociale kaart kun je als wijkverpleegkundige een overzicht vinden van
verschillende hulporganisaties en zorgaanbieders. In de sociale kaart staan alle
contactgegevens van hulporganisaties en zorgaanbieders. Dit kan de
wijkverpleegkundige helpen om patiënten snel door te verwijzen naar de juiste
hulpverlener. Patiënten kunnen dit ook zelf doen, wat bevorderend werkt voor het
zelfmanagement van de patiënt.
Wijkgezondheidsprofiel “Een wijkgezondheidsprofiel is een inventarisatie van de gezondheidssituatie en -
beleving, wensen en behoeften van inwoners” (Loketgezondleven.nl, z.d.-c). Het
wijkgezondheidsprofiel wordt samen met inwoners en hulpverleners opgebouwd om
zo de actuele problemen in kaart te brengen. Hiermee helpt het om actuele
(gezondheids-)problemen aan te pakken.
Om prioriteiten te stellen in de aanpak van problemen kan een wijkgezondheidsprofiel
hulp bieden. Het is een duidelijk overzicht voor de wijkverpleegkundige wat gezien kan
worden als een startpunt voor het opstellen van wijkinterventies.
In de wijkanalyse kan bekeken worden of er al een wijkgezondheidsprofiel is en of
2
, deze in de praktijk ook daadwerkelijk wordt gebruikt.
Informele zorg Informele zorg is vrijwillige zorg die geboden wordt door naasten van de patiënt.
Mensen die deze zorg verlenen zijn niet opgeleid en worden ook wel mantelzorgers
genoemd. Informele zorg wordt veelal verleend door familie, buren, kennissen en
vrijwilligers. De samenwerking tussen formele (professionele) en informele
zorgverleners is erg belangrijk, om te voorkomen dat aspecten elkaar overlappen of
juist ontbreken (Wijkteamswerken, z.d.).
In een wijkanalyse is informele zorg van groot belang. Het is belangrijk om te kijken
hoeveel informele zorg er beschikbaar is in de wijk en op welke manier deze zorg
ingezet wordt. Door het sociale netwerk van de patiënt te betrekken ontlast je de
formele zorg in de wijk. Hierbij blijft het belangrijk om de patiënt die informele zorg
ontvangt te controleren en verifiëren of de zorg die hij krijgt voldoende is.
Multimorbiditeit Multimorbiditeit is de aanwezigheid van meerdere gezondheidsproblemen tegelijk. In
Nederland heeft 11% van de bevolking last van multimorbiditeit (Sassen, 2018).
Door de vergrijzing neemt het aantal mensen met multimorbiditeit toe. In de wijk
spelen meerdere gezondheidsproblemen welke belangrijk zijn om mee te nemen in de
wijkanalyse. Hierbij is het van belang om de samenwerking tussen verschillende
disciplines in kaart te brengen.
Selectieve preventie Preventie betekent voorkomen, in deze context gaat het om voorkomen van ziektes of
complicaties. Als er een of meerdere risicofactoren spelen hebben mensen een
grotere kans om een ziekte te krijgen. Selectieve preventie is preventie specifiek
gericht op mensen met een verhoogd risico (Sassen, 2018).
Selectieve preventie kan er in de wijkanalyse voor zorgen dat een bepaalde ziekte
eerder gesignaleerd wordt en eerder behandeld kan worden. Selectieve preventie kan
bijvoorbeeld als wijkinterventie ingezet worden in de vorm van voorlichting.
Gezondheid (Machteld Gezondheid is een breed begrip wat vanuit verschillende perspectieven bekeken kan
Huber) worden. Machteld Huber heeft in 2012 het concept van de positieve gezondheid
ontwikkeld. Hierbij gaat hij uit van het vermogen van mensen om te leven met
verschillende uitdagingen van het leven (fysieke, emotionele en sociale uitdagingen)
en hierin zoveel mogelijk de eigen regie te houden. Het concept van Machteld Huber
onderscheidt zes pijlers: Lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit
van leven, meedoen en dagelijks functioneren. In dit model wordt gekeken naar de
mogelijkheden in plaats van de beperkingen (Riha et al., 2020).
Het concept van Machteld Huber heeft een positief effect op de kijk op gezondheid in
de wijk. Door in de wijkanalyse te kijken naar de mogelijkheden in plaats van de
beperkingen raken de bewoners positief gestimuleerd om eigen regie te behouden. Op
basis van de zes pijlers kan goed in kaart worden gebracht waar de aandachtsgebieden
liggen.
Diversiteit Diversiteit betekent variatie en verschillen. Hierbij gaat het om aspecten als leeftijd,
etniciteit, geslacht en achtergrond. Diversiteit is een begrip wat gebruikt kan worden
in groepen en samenlevingen, maar ook in de natuur. In deze context gaat het om
diversiteit in de samenleving. Hierbij kan gekeken worden naar de diversiteit van
culturen in de wijk. Samenlevingen worden steeds meer divers vanwege de
toenemende migratie (Riha et al., 2020).
In de wijkanalyse is het van belang om de diversiteit in kaart te brengen. In de wijk
wonen verschillende mensen waar verschillende problemen bij kunnen spelen. Door
de diversiteit in kaart te brengen wordt zichtbaar waar de problemen liggen.
Vervolgens kunnen de interventies aangepast worden aan de zorgvraag van
verschillende groeperingen in de wijk. Een Nederlandse jongere benader je
bijvoorbeeld op een andere manier dan een oudere vrouw met een taalbarrière.
Wmo Wmo staat voor Wet maatschappelijke ondersteuning. Deze wet is bedoeld om
3
De Heul, Wijk bij Duurstede
(Google, 2021)
Naam:
Studentnummer:
Groepscode:
Naam cursus:
Docent:
Examinator:
Inleverdatum:
Medestudenten:
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Voorbereidende opdracht 1 Terminologielijst..................................................................2
Hoofdstuk 2: Voorbereidende opdracht 2 Waarom maakt de wijkverpleegkundige een wijkanalyse...6
Hoofdstuk 7: Stap 5 van de wijkanalyse...............................................................................................39
Literatuurlijst........................................................................................................................................50
Volksgezondheidenzorg.info. (2016). Sterfte aan ziekten van het hartvaatstelsel per gemeente.
Geraadpleegd op 11 januari 2022, van
https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/hart-en-vaatziekten/regionaal-
internationaal/regionaal#node-sterfte-aan-ziekten-van-het-hartvaatselsel-gemeente...............56
1
,Hoofdstuk 1: Voorbereidende opdracht 1
Terminologielijst
20 termen Omschrijving en betekenis voor wijkanalyse (in eigen woorden, met
bronvermelding).
Expertisegebied Het Expertisegebied wijkverpleegkundige is bedoeld voor alle wijkverpleegkundigen.
wijkverpleegkundige “Het expertisegebied geeft niet alleen richting aan het professioneel handelen door
verpleegkundigen, het is ook belangrijk voor de inhoud van opleidingen en helpt in het
gesprek over wat goede zorg is” (V&VN, 2019).
De competenties die in het Expertisegebied wijkverpleegkundige beschreven staan zijn
inzetbaar bij het maken van de wijkanalyse. Dit waarborgt de kwaliteit van de
wijkanalyse en daarmee de kwaliteit van zorg.
Zelfmanagement Zelfmanagement is het vermogen van de patiënt om goed om te gaan met zijn
gezondheidsproblemen. De patiënt leert om zelf zijn problemen op te lossen en om
samen te werken met de zorgverlener. Door bijvoorbeeld zijn leefstijl aan te passen
kan de patiënt zo goed mogelijk omgaan met zijn problemen (Sassen, 2018).
Tegenwoordig is het, vanwege de druk op de zorg, belangrijk dat patiënten zo lang
mogelijk thuis wonen en waar mogelijk voor zichzelf zorgen. Hierin staat
zelfmanagement centraal. Door in de wijk zelfmanagement te stimuleren, ontlast je de
wijkzorg en houden patiënten de regie over hun eigen leven.
Shared-decision making Shared-decision making betekent letterlijk gedeelde besluitvorming. Zorgverlener en
patiënt nemen hierbij gezamenlijk een besluit met betrekking tot de gezondheid van
de patiënt. Met shared-decision making wordt het zelfmanagement van de patiënt
bevorderd (Sassen, 2018).
In een wijkanalyse is shared-decision making belangrijk omdat je hem opbouwt met
hulp van de bewoners. Gezamenlijke besluitvorming met bewoners zorgt voor het
beste resultaat, besluiten en veranderingen zullen sneller gerealiseerd worden
wanneer bewoners de regie zelf deels in de hand hebben.
Sociale kaart De sociale kaart is een overzicht van organisaties en activiteiten op het gebied van
wonen, zorg, werk, kinderen en jeugd. De sociale kaart is opgebouwd voor burgers en
hulpverleners. Het ondersteunt de zelfstandigheid van de burgers en geeft toegang en
contactgegevens van hulpverleners. Op de website van Sociale kaart Nederland is van
iedere plaats/gemeente een sociale kaart te vinden (Sociale kaart Nederland, z.d.-b).
Uit de sociale kaart kun je als wijkverpleegkundige een overzicht vinden van
verschillende hulporganisaties en zorgaanbieders. In de sociale kaart staan alle
contactgegevens van hulporganisaties en zorgaanbieders. Dit kan de
wijkverpleegkundige helpen om patiënten snel door te verwijzen naar de juiste
hulpverlener. Patiënten kunnen dit ook zelf doen, wat bevorderend werkt voor het
zelfmanagement van de patiënt.
Wijkgezondheidsprofiel “Een wijkgezondheidsprofiel is een inventarisatie van de gezondheidssituatie en -
beleving, wensen en behoeften van inwoners” (Loketgezondleven.nl, z.d.-c). Het
wijkgezondheidsprofiel wordt samen met inwoners en hulpverleners opgebouwd om
zo de actuele problemen in kaart te brengen. Hiermee helpt het om actuele
(gezondheids-)problemen aan te pakken.
Om prioriteiten te stellen in de aanpak van problemen kan een wijkgezondheidsprofiel
hulp bieden. Het is een duidelijk overzicht voor de wijkverpleegkundige wat gezien kan
worden als een startpunt voor het opstellen van wijkinterventies.
In de wijkanalyse kan bekeken worden of er al een wijkgezondheidsprofiel is en of
2
, deze in de praktijk ook daadwerkelijk wordt gebruikt.
Informele zorg Informele zorg is vrijwillige zorg die geboden wordt door naasten van de patiënt.
Mensen die deze zorg verlenen zijn niet opgeleid en worden ook wel mantelzorgers
genoemd. Informele zorg wordt veelal verleend door familie, buren, kennissen en
vrijwilligers. De samenwerking tussen formele (professionele) en informele
zorgverleners is erg belangrijk, om te voorkomen dat aspecten elkaar overlappen of
juist ontbreken (Wijkteamswerken, z.d.).
In een wijkanalyse is informele zorg van groot belang. Het is belangrijk om te kijken
hoeveel informele zorg er beschikbaar is in de wijk en op welke manier deze zorg
ingezet wordt. Door het sociale netwerk van de patiënt te betrekken ontlast je de
formele zorg in de wijk. Hierbij blijft het belangrijk om de patiënt die informele zorg
ontvangt te controleren en verifiëren of de zorg die hij krijgt voldoende is.
Multimorbiditeit Multimorbiditeit is de aanwezigheid van meerdere gezondheidsproblemen tegelijk. In
Nederland heeft 11% van de bevolking last van multimorbiditeit (Sassen, 2018).
Door de vergrijzing neemt het aantal mensen met multimorbiditeit toe. In de wijk
spelen meerdere gezondheidsproblemen welke belangrijk zijn om mee te nemen in de
wijkanalyse. Hierbij is het van belang om de samenwerking tussen verschillende
disciplines in kaart te brengen.
Selectieve preventie Preventie betekent voorkomen, in deze context gaat het om voorkomen van ziektes of
complicaties. Als er een of meerdere risicofactoren spelen hebben mensen een
grotere kans om een ziekte te krijgen. Selectieve preventie is preventie specifiek
gericht op mensen met een verhoogd risico (Sassen, 2018).
Selectieve preventie kan er in de wijkanalyse voor zorgen dat een bepaalde ziekte
eerder gesignaleerd wordt en eerder behandeld kan worden. Selectieve preventie kan
bijvoorbeeld als wijkinterventie ingezet worden in de vorm van voorlichting.
Gezondheid (Machteld Gezondheid is een breed begrip wat vanuit verschillende perspectieven bekeken kan
Huber) worden. Machteld Huber heeft in 2012 het concept van de positieve gezondheid
ontwikkeld. Hierbij gaat hij uit van het vermogen van mensen om te leven met
verschillende uitdagingen van het leven (fysieke, emotionele en sociale uitdagingen)
en hierin zoveel mogelijk de eigen regie te houden. Het concept van Machteld Huber
onderscheidt zes pijlers: Lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit
van leven, meedoen en dagelijks functioneren. In dit model wordt gekeken naar de
mogelijkheden in plaats van de beperkingen (Riha et al., 2020).
Het concept van Machteld Huber heeft een positief effect op de kijk op gezondheid in
de wijk. Door in de wijkanalyse te kijken naar de mogelijkheden in plaats van de
beperkingen raken de bewoners positief gestimuleerd om eigen regie te behouden. Op
basis van de zes pijlers kan goed in kaart worden gebracht waar de aandachtsgebieden
liggen.
Diversiteit Diversiteit betekent variatie en verschillen. Hierbij gaat het om aspecten als leeftijd,
etniciteit, geslacht en achtergrond. Diversiteit is een begrip wat gebruikt kan worden
in groepen en samenlevingen, maar ook in de natuur. In deze context gaat het om
diversiteit in de samenleving. Hierbij kan gekeken worden naar de diversiteit van
culturen in de wijk. Samenlevingen worden steeds meer divers vanwege de
toenemende migratie (Riha et al., 2020).
In de wijkanalyse is het van belang om de diversiteit in kaart te brengen. In de wijk
wonen verschillende mensen waar verschillende problemen bij kunnen spelen. Door
de diversiteit in kaart te brengen wordt zichtbaar waar de problemen liggen.
Vervolgens kunnen de interventies aangepast worden aan de zorgvraag van
verschillende groeperingen in de wijk. Een Nederlandse jongere benader je
bijvoorbeeld op een andere manier dan een oudere vrouw met een taalbarrière.
Wmo Wmo staat voor Wet maatschappelijke ondersteuning. Deze wet is bedoeld om
3
