Rechtsvergelijkende analyse van de beboeting van de feitelijk
leidinggevende in het straf- en bestuursrecht in het licht van
rechtsbescherming
Naam: Mariëlle Dost
Studentnummer: 1862561
Studierichting: Master Rechtsgeleerdheid: Straf- en Strafprocesrecht
Betreffende: Papertraject ‘Beboeting van de feitelijk leidinggevende’
Aantal woorden: 2187
1
,Inhoudsopgave
Inleiding............................................................................................................................................2
Probleemstelling................................................................................................................................3
Onderzoeksvraag en deelvragen........................................................................................................3
Onderzoeksmethodiek.......................................................................................................................3
Hoofdstuk 1.......................................................................................................................................4
1.1 Inleiding.......................................................................................................................................5
1.2 Onderscheidend criterium voor de keuze van een handhavingsstelsel.........................................5
1.3 Gezichtspunten uit de literatuur...................................................................................................5
1.4 Hoe nu verder?.............................................................................................................................6
Hoofdstuk 2.......................................................................................................................................7
2.1 Inleiding.......................................................................................................................................7
2.2 Rechterlijke toetsing van het gelijkheidsbeginsel.........................................................................7
2.3 Rechterlijke toetsing van het vertrouwensbeginsel......................................................................8
Conclusie...........................................................................................................................................9
Bibliografie......................................................................................................................................11
Inleiding
2
, Probleemstelling
Niet alleen een natuurlijk persoon, maar ook een rechtspersoon kan strafbare feiten begaan
volgens artikel 51 lid 1 van het Wetboek van Strafrecht (Sr). Uit lid 2 sub 2 vloeit bovendien
de mogelijkheid om de feitelijk leidinggevende te vervolgen voor het strafbare feit. Echter
vormt het strafrecht niet de enige mogelijkheid meer tot beboeting van de feitelijk
leidinggevende. De introductie van de Vierde tranche van de Algemene wet bestuursrecht
(Awb) op 1 juli 2009 faciliteerde een algemene regeling in het bestuursrecht betreffende dit
strafrechtelijke leerstuk.1 De wetgever heeft ervoor gekozen om dit leerstuk via een omweg in
het bestuursrecht te verwezenlijken en niet door het oprichten van een nieuw stelsel. De
strafrechtelijke aansprakelijkheidsgrond van de feitelijk leidinggevende wordt in artikel 5:1
lid 3 Awb van overeenkomstige toepassing verklaard. Dit houdt ook een overheveling van
strafrechtelijke jurisprudentie omtrent dit leerstuk in, blijkt uit de Memorie van Toelichting.2
Maar kan een strafrechtelijke bepaling wel zonder meer van toepassing worden verklaard in
het bestuursrecht? Bij een vergelijking van deze rechtsdomeinen zijn er omvangrijke
verschillen aan te wijzen, zo ook op het fundamentele terrein van de rechtsbescherming.3 Het
doel van dit onderzoek is het analyseren van de evolutie dat zich op het gebied van de
rechtsbescherming heeft voltrokken, specifiek vanuit het gezichtspunt van de feitelijk
leidinggevende. Hieruit volgt de overweging of de rechtsdomeinen niet meer zouden moeten
convergeren.
Onderzoeksvraag en deelvragen
De kern van deze paper betreft de beantwoording van de volgende onderzoeksvraag:
Hoezeer dient rechtsbescherming in de domeinen strafrecht en bestuursrecht op een lijn te
worden gebracht met betrekking tot beboeting van de feitelijk leidinggever?
Deze vraag wordt beantwoord aan de hand van onderstaande deelvragen, die elk in een apart
hoofdstuk worden uitgewerkt.
Wanneer heeft strafrechtelijke handhaving dan wel bestuursrechtelijke handhaving
prioriteit? (Hoofdstuk 1)
Hoe is strafrechtelijke rechtsbescherming geregeld ten opzichte van bestuursrechtelijke
rechtsbescherming op het terrein van beboeting van de feitelijke leidinggevende?
(Hoofdstuk 2)
Onderzoeksmethodiek
Deze analyse wordt gekwalificeerd als een kwalitatief rechtsvergelijkend onderzoek waarin
het strafrechtelijke stelsel van rechtsbescherming tegenover het bestuursrechtelijke stelsel van
rechtsbescherming wordt afgezet en afgewogen. De bestudering van het onderscheid tussen
1
Hornman, Tijdschrift voor Sanctierecht & Onderneming 2018, p. 14.
2
Kamerstukken II 2003/04, 29702, nr. 3, p. 81-82.
3
Van der Vorm, PROCES 2017, p. 268-269; Advies van de Afdeling advisering van de Raad van State van 13
juli 2015, p. 6; Hornman, Tijdschrift voor Sanctierecht & Onderneming 2018, p. 15.
3
leidinggevende in het straf- en bestuursrecht in het licht van
rechtsbescherming
Naam: Mariëlle Dost
Studentnummer: 1862561
Studierichting: Master Rechtsgeleerdheid: Straf- en Strafprocesrecht
Betreffende: Papertraject ‘Beboeting van de feitelijk leidinggevende’
Aantal woorden: 2187
1
,Inhoudsopgave
Inleiding............................................................................................................................................2
Probleemstelling................................................................................................................................3
Onderzoeksvraag en deelvragen........................................................................................................3
Onderzoeksmethodiek.......................................................................................................................3
Hoofdstuk 1.......................................................................................................................................4
1.1 Inleiding.......................................................................................................................................5
1.2 Onderscheidend criterium voor de keuze van een handhavingsstelsel.........................................5
1.3 Gezichtspunten uit de literatuur...................................................................................................5
1.4 Hoe nu verder?.............................................................................................................................6
Hoofdstuk 2.......................................................................................................................................7
2.1 Inleiding.......................................................................................................................................7
2.2 Rechterlijke toetsing van het gelijkheidsbeginsel.........................................................................7
2.3 Rechterlijke toetsing van het vertrouwensbeginsel......................................................................8
Conclusie...........................................................................................................................................9
Bibliografie......................................................................................................................................11
Inleiding
2
, Probleemstelling
Niet alleen een natuurlijk persoon, maar ook een rechtspersoon kan strafbare feiten begaan
volgens artikel 51 lid 1 van het Wetboek van Strafrecht (Sr). Uit lid 2 sub 2 vloeit bovendien
de mogelijkheid om de feitelijk leidinggevende te vervolgen voor het strafbare feit. Echter
vormt het strafrecht niet de enige mogelijkheid meer tot beboeting van de feitelijk
leidinggevende. De introductie van de Vierde tranche van de Algemene wet bestuursrecht
(Awb) op 1 juli 2009 faciliteerde een algemene regeling in het bestuursrecht betreffende dit
strafrechtelijke leerstuk.1 De wetgever heeft ervoor gekozen om dit leerstuk via een omweg in
het bestuursrecht te verwezenlijken en niet door het oprichten van een nieuw stelsel. De
strafrechtelijke aansprakelijkheidsgrond van de feitelijk leidinggevende wordt in artikel 5:1
lid 3 Awb van overeenkomstige toepassing verklaard. Dit houdt ook een overheveling van
strafrechtelijke jurisprudentie omtrent dit leerstuk in, blijkt uit de Memorie van Toelichting.2
Maar kan een strafrechtelijke bepaling wel zonder meer van toepassing worden verklaard in
het bestuursrecht? Bij een vergelijking van deze rechtsdomeinen zijn er omvangrijke
verschillen aan te wijzen, zo ook op het fundamentele terrein van de rechtsbescherming.3 Het
doel van dit onderzoek is het analyseren van de evolutie dat zich op het gebied van de
rechtsbescherming heeft voltrokken, specifiek vanuit het gezichtspunt van de feitelijk
leidinggevende. Hieruit volgt de overweging of de rechtsdomeinen niet meer zouden moeten
convergeren.
Onderzoeksvraag en deelvragen
De kern van deze paper betreft de beantwoording van de volgende onderzoeksvraag:
Hoezeer dient rechtsbescherming in de domeinen strafrecht en bestuursrecht op een lijn te
worden gebracht met betrekking tot beboeting van de feitelijk leidinggever?
Deze vraag wordt beantwoord aan de hand van onderstaande deelvragen, die elk in een apart
hoofdstuk worden uitgewerkt.
Wanneer heeft strafrechtelijke handhaving dan wel bestuursrechtelijke handhaving
prioriteit? (Hoofdstuk 1)
Hoe is strafrechtelijke rechtsbescherming geregeld ten opzichte van bestuursrechtelijke
rechtsbescherming op het terrein van beboeting van de feitelijke leidinggevende?
(Hoofdstuk 2)
Onderzoeksmethodiek
Deze analyse wordt gekwalificeerd als een kwalitatief rechtsvergelijkend onderzoek waarin
het strafrechtelijke stelsel van rechtsbescherming tegenover het bestuursrechtelijke stelsel van
rechtsbescherming wordt afgezet en afgewogen. De bestudering van het onderscheid tussen
1
Hornman, Tijdschrift voor Sanctierecht & Onderneming 2018, p. 14.
2
Kamerstukken II 2003/04, 29702, nr. 3, p. 81-82.
3
Van der Vorm, PROCES 2017, p. 268-269; Advies van de Afdeling advisering van de Raad van State van 13
juli 2015, p. 6; Hornman, Tijdschrift voor Sanctierecht & Onderneming 2018, p. 15.
3
