LEERPAD A - DIVERSITEIT:
2.1. Diversiteit en diversiteitsbenaderingen:
Waarover gaat dit? Het gaat over hoe jij en anderen naar diversiteit en verschillen in
mensen kijken
Je eigen wijze van kijken: Je afvragen; hoe reageer je in een situatie, wie vermijd je en
met wie ga je contact aan, zie je verschil als een probleem of niet
Cultuurverschillen op verschillende gebieden: cultuurverschillen tussen landen en
religies maar ook tussen leeftijd, sekse, geaardheid, status
Wat is belangrijk als verpleegkundige? Genoeg kennis over diversiteit en hoe men
diversiteit moet benaderen. Het benaderen kan via verschillende modellen die dan een tool
of verbinding vormen om te gebruiken in de diversiteit die heerst in de zorgverlening
2.1.1. Een kwartet aan begrippen:
A. Wanneer zien we verschillen als een verrijking en wanneer als een bedreiging?
Verrijking: Wanneer ze de vorm aannemen van sociale verscheidenheid/differentatie en van
sociale fragmentering. Deze zijn positief en aanvaardbaar in de samenleving
Bedreiging: Wanneer ze sociale ongelijkheid en sociale uitsluiting worden. Deze zijn negatief
in de samenleving en kan leiden tot armoede
Besluit: Deze 4 aspecten tonen hoe mensen/groepen naar verschillen kijken. Hierbij spelen 2
concepten een rol:
De soort‘ relaties’: relaties zijn ofwel hiërarisch ( men is ondergeschikt of bovengeschikt)
ofwel niet-hiërarchisch ( men is gelijkwaardig aan elkaar)
Concept ‘breuklijnen’: Er is een kwalitatief verschil tussen mensen/groepen of
deelgebieden waardoor het maatschappelijk continuüm verdwijnt
Voorbeeld: recht op sociaal inkomen ja of nee
Verschillen die geleidelijk zijn: ze vormen een continuüm en vormen geen breuklijn
Pagina 1 van 18
, Hiërarchie
Breuklijn NEE JA
of muur
NEE Sociale differentatie: Sociale ongelijkheid
Is positief en aanvaardbaar voor de Mensen zijn ofwel
samenleving hoger ofwel lager in de
Mensen worden als gelijkwaardig gezien, samenleving waardoor
dus niet beter/slechter men ongelijk is van
Vb: oogkleuren, haarkleuren anderen
Groepen worden wel
Gevaar: snel veranderen naar sociale niet gescheiden in de
ongelijkheid (bv: domme blondjes) samenleving maar leven
samen
Vb: vrouw aan de kassa en
een CEO of chirurg
JA Sociale fragmentering Sociale fragmentering
Mensen worden als gelijkwaardig gezien Groepen zijn niet
maar behoren wel tot een bepaalde groep gelijkwaardig
Vb: subculturen in muziekstijl, kledij Groepen worden ook
duidelijk van elkaar
Gevaar: mensen kunnen elkaar plaatsen in gescheiden
hoger en lager waardoor je sociale ongelijkheid Gevaar op armoede:
krijgt personen die doorheen
het door keuzes of
beperkingen in de
armoede komen
Vb: duitse burgers en joden
leven gescheiden
B. Welke begrippen maken deel uit van je referentiekader?
Jouw referentiekader: kijken naar verschillen hangt af van je referentiekader en de
situatie waarin je je bevind. Zo kan je een andere kijk hebben op ‘verschillen’ per rol
Voorbeeld: als verpleegkundige kan je bijvoorbeeld omgaan met verschillen maar na je uren
( als burger) kan je racistisch zijn
Zicht krijgen op anderen hun referentiekader: familie, collega’s en onze medemens
Pagina 2 van 18
, 2.2.1. Demografische transitie:
Wat is demografische transitie? Dit is een structurele verandering in onze samenleving
doordat we in deze tijd met veel verschillende culturen samenleving. Hierdoor is onze
samenleving divers en superdiversiteit zorgt ervoor dat dit als normaal wordt gezien
Superdiversiteit: dit is een concept dat ontwikkeld is zodat we de impact van migratie op
onze samenleving kunnen begrijpen/kennen. Het gaat over ‘eigen benadering’ om de
demografische transitie te analyseren en dit om te zetten in de praktijk ( het beleid en
werkveld)
o maakt diversiteit in de samenleving normaal
o mensen zijn gesteld op keuzes maken en willen de wereld ontdekken, hun
levenservaringen groter maken = vormt deels superdiversiteit mee
Migratie: Gebeurt in heel de samenleving maar vooral in grote steden. Er is vooral een
migratie naar grote steden maar nu steeds meer ook naar de dorpen. De reden van
migratie zijn werk zoeken , vluchten van oorlogsgebied, betere levenskansen zoeken, bij
familie gaan wonen.
Geschiedenis van de migratie?
Jaren 90 tot nu: Stijging van migratie , asielmigratie en de effecten van globalisering.
o Volgmigratie: gaat over mensen met een migratieachtergrond die in ons land wonen
familie laten overkomen voor een huwelijk, gezinhereniging
o Val van ijzeren gordijn: sterke stijging van migratie uit oost-europese landen
Gevolg: het profiel de bevolking in onze samenleving en van de mensen met
migratieachtergrond veranderen hierdoor
2.2.2. Kwantitatieve dimensie van superdiversiteit:
Er is een stijging van migratie. Dit komt door de volgende aspecten:
1. Migratie naar steden: mensen die migreren naar Europa zullen zich vooral eerst in steden
vestigen omdat er meer kans op werk is
Gevolg: mensen met migratieachtergrond zijn met meer in ons land dan zonder
migratieachtergrond
2. Leeftijdsstructuur van de bevolking: vooral jongere bevolking hebben een
migratieachtergrond
Gevolg: Vroeger waren de autoctone mensen in de meerderheid maar door de migratie zijn
de groep met migratieachtergrond groter geworden dan de groep zonder
migratieachtergrond. Hierdoor word diversiteit de norm in onze samenleving.
Pagina 3 van 18
2.1. Diversiteit en diversiteitsbenaderingen:
Waarover gaat dit? Het gaat over hoe jij en anderen naar diversiteit en verschillen in
mensen kijken
Je eigen wijze van kijken: Je afvragen; hoe reageer je in een situatie, wie vermijd je en
met wie ga je contact aan, zie je verschil als een probleem of niet
Cultuurverschillen op verschillende gebieden: cultuurverschillen tussen landen en
religies maar ook tussen leeftijd, sekse, geaardheid, status
Wat is belangrijk als verpleegkundige? Genoeg kennis over diversiteit en hoe men
diversiteit moet benaderen. Het benaderen kan via verschillende modellen die dan een tool
of verbinding vormen om te gebruiken in de diversiteit die heerst in de zorgverlening
2.1.1. Een kwartet aan begrippen:
A. Wanneer zien we verschillen als een verrijking en wanneer als een bedreiging?
Verrijking: Wanneer ze de vorm aannemen van sociale verscheidenheid/differentatie en van
sociale fragmentering. Deze zijn positief en aanvaardbaar in de samenleving
Bedreiging: Wanneer ze sociale ongelijkheid en sociale uitsluiting worden. Deze zijn negatief
in de samenleving en kan leiden tot armoede
Besluit: Deze 4 aspecten tonen hoe mensen/groepen naar verschillen kijken. Hierbij spelen 2
concepten een rol:
De soort‘ relaties’: relaties zijn ofwel hiërarisch ( men is ondergeschikt of bovengeschikt)
ofwel niet-hiërarchisch ( men is gelijkwaardig aan elkaar)
Concept ‘breuklijnen’: Er is een kwalitatief verschil tussen mensen/groepen of
deelgebieden waardoor het maatschappelijk continuüm verdwijnt
Voorbeeld: recht op sociaal inkomen ja of nee
Verschillen die geleidelijk zijn: ze vormen een continuüm en vormen geen breuklijn
Pagina 1 van 18
, Hiërarchie
Breuklijn NEE JA
of muur
NEE Sociale differentatie: Sociale ongelijkheid
Is positief en aanvaardbaar voor de Mensen zijn ofwel
samenleving hoger ofwel lager in de
Mensen worden als gelijkwaardig gezien, samenleving waardoor
dus niet beter/slechter men ongelijk is van
Vb: oogkleuren, haarkleuren anderen
Groepen worden wel
Gevaar: snel veranderen naar sociale niet gescheiden in de
ongelijkheid (bv: domme blondjes) samenleving maar leven
samen
Vb: vrouw aan de kassa en
een CEO of chirurg
JA Sociale fragmentering Sociale fragmentering
Mensen worden als gelijkwaardig gezien Groepen zijn niet
maar behoren wel tot een bepaalde groep gelijkwaardig
Vb: subculturen in muziekstijl, kledij Groepen worden ook
duidelijk van elkaar
Gevaar: mensen kunnen elkaar plaatsen in gescheiden
hoger en lager waardoor je sociale ongelijkheid Gevaar op armoede:
krijgt personen die doorheen
het door keuzes of
beperkingen in de
armoede komen
Vb: duitse burgers en joden
leven gescheiden
B. Welke begrippen maken deel uit van je referentiekader?
Jouw referentiekader: kijken naar verschillen hangt af van je referentiekader en de
situatie waarin je je bevind. Zo kan je een andere kijk hebben op ‘verschillen’ per rol
Voorbeeld: als verpleegkundige kan je bijvoorbeeld omgaan met verschillen maar na je uren
( als burger) kan je racistisch zijn
Zicht krijgen op anderen hun referentiekader: familie, collega’s en onze medemens
Pagina 2 van 18
, 2.2.1. Demografische transitie:
Wat is demografische transitie? Dit is een structurele verandering in onze samenleving
doordat we in deze tijd met veel verschillende culturen samenleving. Hierdoor is onze
samenleving divers en superdiversiteit zorgt ervoor dat dit als normaal wordt gezien
Superdiversiteit: dit is een concept dat ontwikkeld is zodat we de impact van migratie op
onze samenleving kunnen begrijpen/kennen. Het gaat over ‘eigen benadering’ om de
demografische transitie te analyseren en dit om te zetten in de praktijk ( het beleid en
werkveld)
o maakt diversiteit in de samenleving normaal
o mensen zijn gesteld op keuzes maken en willen de wereld ontdekken, hun
levenservaringen groter maken = vormt deels superdiversiteit mee
Migratie: Gebeurt in heel de samenleving maar vooral in grote steden. Er is vooral een
migratie naar grote steden maar nu steeds meer ook naar de dorpen. De reden van
migratie zijn werk zoeken , vluchten van oorlogsgebied, betere levenskansen zoeken, bij
familie gaan wonen.
Geschiedenis van de migratie?
Jaren 90 tot nu: Stijging van migratie , asielmigratie en de effecten van globalisering.
o Volgmigratie: gaat over mensen met een migratieachtergrond die in ons land wonen
familie laten overkomen voor een huwelijk, gezinhereniging
o Val van ijzeren gordijn: sterke stijging van migratie uit oost-europese landen
Gevolg: het profiel de bevolking in onze samenleving en van de mensen met
migratieachtergrond veranderen hierdoor
2.2.2. Kwantitatieve dimensie van superdiversiteit:
Er is een stijging van migratie. Dit komt door de volgende aspecten:
1. Migratie naar steden: mensen die migreren naar Europa zullen zich vooral eerst in steden
vestigen omdat er meer kans op werk is
Gevolg: mensen met migratieachtergrond zijn met meer in ons land dan zonder
migratieachtergrond
2. Leeftijdsstructuur van de bevolking: vooral jongere bevolking hebben een
migratieachtergrond
Gevolg: Vroeger waren de autoctone mensen in de meerderheid maar door de migratie zijn
de groep met migratieachtergrond groter geworden dan de groep zonder
migratieachtergrond. Hierdoor word diversiteit de norm in onze samenleving.
Pagina 3 van 18
