Inleiding model Vignero
Model de hechte draad tussen ouder en kind Gerrit Vignero
• Vertrekt vanuit ontwikkelingspsychologie
• Grote nadruk op sociaal emotionele ontwikkeling
• Voegt er andere pedagogische modellen aan toe om handvaten voor begeleiding te
bieden
® Fasen in de ontwikkeling (hij heeft het ook in fasen beschreven)
® Dynamisch model
Gerrit Vignero beschouwd zijn model eerder als een voorbeeld van ontwikkelingspedagogie
dan als een vorm van ontwikkelingspsychologie omdat hij de informatie die hij uit de
ontwikkelingspsychologie haalt, verbindt met handvaten voor de praktijk en ook met
bijkomende modellen die elk ook handvaten voor de praktijk geven. Hij geeft daarbij een heel
belangrijke nadruk op sociale en emotionele ontwikkeling zoals Erikson. Hij voegt daar Dösen
aan toe en Heijkoop. Heijkoop geeft vaak aan dat er een heel goede veiligheid moet zijn voor
een cliënt om zich te kunnen ontwikkelen en dat die veiligheid bijvoorbeeld ook moet zitten in
het kunnen uitvoeren van activiteiten die je graag doet.
1
,Het geheel maakt dat hij een model met metaforen heeft voor gewone en buitengewone
opvoeding.
De verschillende ontwikkelingstappen in de draad
Gerrit gebruikt als metafoor een draad die in elke fase terugkomt. Bij zuigelingen is dat de
eerste draad, dan komt de hechte draad, dan komt de lus in de draad, dan zelfde draad trekken
en op die manier toont Gerrit dat een opgroeiend kind tot volwassene op veel verschillende
manieren in zijn leven in de wereld en in interactie met anderen gaat staan.
Model Gerrit Vignero:
• Baby’s, kinderen, jongeren met bijzondere ondersteuningsnood
• Ook evolutie
• Ook kenmerken van verschillende fasen
• Vallen bij stress terug op vorige draden
We gaan herkennen of het gedrag dat we observeren leeftijdsadequaat is volgens de
ontwikkelingsfasen van het model waar we die persoon in verwachten of dat er misschien meer
dingen aan de hand zijn en disharmonie of een verschil tussen het kunnen en het aankunnen.
Dan spreekt Gerrit Vignero zeker niet van kinderen die stout zijn of abnormaal gedrag stellen
of afwijkend gedrag stellen of dan is de eerste taak zeker niet om een diagnose te gaan stellen
of een etiket zoals ass of oppositioneel opstand gedrag, dan is de eerste taak juist om te gaan
bekijken welke begeleiding is nodig?
Uitgangspunten Gerrit:
• Iedereen kan kenmerken van verschillende fasen tonen!
• Bij moeilijk gedrag à vaak kwetsbaarheid in:
- Eerste draad
- Hechting
- Lus in draad
2
,Eerste draad Vignero
Integratief beeld
Het model van de draad is gebaseerd op verschillende denkers uit de ontwikkelingspsychologie
die eerder al ontwikkelingsfasen hebben beschreven. Hij heeft daar een integratief beeld van
gemaakt d.w.z. dat hij die verschillende denkmodellen heeft geïntegreerd tot het zijne.
Gerrit beschrijft de eerste draad voor baby’s en zuigelingen tussen 0 en 8 maanden. Die
leeftijdscategorie is relatief. Kinderen ontwikkelen in eigen tempo en elke keer als je daar
vaststaande leeftijden opzet dan loopt dat mis want er zijn kinderen die daar wat korter of
langer overdoen over verschillende fases. Dat is oké zolang het nog maar binnen een
gebruikelijke marge ligt.
Het zijn kinderen/baby’s die we cognitief situeren in de sensorimotorische fase. Typerend aan
die fase is dat prikkels aanvankelijk als heel toevallig en chaotisch op hen afkomen. Het zien van
verbanden tussen prikkels dat groeit doorheen die sensorimotorische fase. In het begin heeft
een baby geen voorstellingsvermogen, dat moet opgang komen, d.w.z. dat een baby in het
begin niet kan voorstellen wat al die prikkels betekenen, wat er gaat gebeuren rondom hem.
Daarom is het belangrijk dat we in de eerste fase gaan zien dat dat heel chaotisch is en dat we
de baby wat veiligheid gaan geven en die veiligheid geven in eerste instantie door die prikkels
wat te gaan ordenen, wat structuur in aan te brengen en door er voor te zorgen dat het kind
stilaan wel die prikkels wat gaat kunnen voorspellen.
De baby kan ook heel moeilijk zelf communiceren. Het communiceert wel maar op een
prelinguale wijze d.w.z dat het non-verbaal is en dat het voor de zorgfiguur ook heel moeilijk te
verstaan is. Het zijn geen conventionele gebaren, woorden of geluiden die zo’n baby gebruikt
om honger, pijn of kou aan te geven. Een ouder moet raden wat het kind wil zeggen en leert
stilaan wel de communicatie van de baby verstaan.
Sociaal-emotioneel zitten we in de orale fase. De baby is heel erg bezig met het leren begrijpen
van die prikkels, het leren voelen/ervaren van die prikkels vooral met zijn lichaam en dat het in
die fase heel erg bezig is met vertrouwen creëren of met zich onveilig te voelen wat
wantrouwen creërt. Dat vertrouwen creërt een baby aanvankelijk heel moeilijk en dan stilaan
3
, door wat routines te zien, maar nog niet door hechting. Het is pas aan het einde van de fase
dat de hechting tot stand komt en dat het basisvertrouwen groeit als gevolg van hechting.
Tekening van de eerste draad:
Fase 1: 4 grote thema’s (0-8 maanden)
• Spoor (0-3m)
• Poort (2-5m)
• Actie – reactie (5-7m)
• Samen doen (6-8m)
Fase 1: Spoor
• 0-3 maanden (leeftijdsgrenzen zijn steeds relatief)
• Geboren: chaos
• Baby communiceert zijn emoties
• Ouders proberen orde te brengen in de chaos (reguleren)
• Eerste draad is éénrichtingsdraad. De ouder gaat namelijk voorspelbaarheid proberen te
creëren. (Er is wisselwerking maar ouder neemt initiatief)
- Dit doet hij door te luisteren naar de signalen van de baby
- Steeds opnieuw voorspelbaarheid in tijd, ruimte en basiservaringen te creëren
- De ouders hebben een spoor gemaakt dat de baby kan volgen
- Hierdoor zal er herkenning plaatsvinden. De baby begint de patronen te begrijpen. Dit
doen ze door deze aan te voelen
- Herkenning zorgt voor een basaal gevoel van veiligheid
In de eerste ontwikkelingstaak spreekt Gerrit van het spoor. Ouders moeten het spoor trekken.
Aanvankelijk als een zuigeling pas geboren is, trekt de zuigeling het spoor maar op een zeer
chaotische ongereguleerde manier. Er is geen slaap-waakritme, geen goed ritme om voedingen
4
Model de hechte draad tussen ouder en kind Gerrit Vignero
• Vertrekt vanuit ontwikkelingspsychologie
• Grote nadruk op sociaal emotionele ontwikkeling
• Voegt er andere pedagogische modellen aan toe om handvaten voor begeleiding te
bieden
® Fasen in de ontwikkeling (hij heeft het ook in fasen beschreven)
® Dynamisch model
Gerrit Vignero beschouwd zijn model eerder als een voorbeeld van ontwikkelingspedagogie
dan als een vorm van ontwikkelingspsychologie omdat hij de informatie die hij uit de
ontwikkelingspsychologie haalt, verbindt met handvaten voor de praktijk en ook met
bijkomende modellen die elk ook handvaten voor de praktijk geven. Hij geeft daarbij een heel
belangrijke nadruk op sociale en emotionele ontwikkeling zoals Erikson. Hij voegt daar Dösen
aan toe en Heijkoop. Heijkoop geeft vaak aan dat er een heel goede veiligheid moet zijn voor
een cliënt om zich te kunnen ontwikkelen en dat die veiligheid bijvoorbeeld ook moet zitten in
het kunnen uitvoeren van activiteiten die je graag doet.
1
,Het geheel maakt dat hij een model met metaforen heeft voor gewone en buitengewone
opvoeding.
De verschillende ontwikkelingstappen in de draad
Gerrit gebruikt als metafoor een draad die in elke fase terugkomt. Bij zuigelingen is dat de
eerste draad, dan komt de hechte draad, dan komt de lus in de draad, dan zelfde draad trekken
en op die manier toont Gerrit dat een opgroeiend kind tot volwassene op veel verschillende
manieren in zijn leven in de wereld en in interactie met anderen gaat staan.
Model Gerrit Vignero:
• Baby’s, kinderen, jongeren met bijzondere ondersteuningsnood
• Ook evolutie
• Ook kenmerken van verschillende fasen
• Vallen bij stress terug op vorige draden
We gaan herkennen of het gedrag dat we observeren leeftijdsadequaat is volgens de
ontwikkelingsfasen van het model waar we die persoon in verwachten of dat er misschien meer
dingen aan de hand zijn en disharmonie of een verschil tussen het kunnen en het aankunnen.
Dan spreekt Gerrit Vignero zeker niet van kinderen die stout zijn of abnormaal gedrag stellen
of afwijkend gedrag stellen of dan is de eerste taak zeker niet om een diagnose te gaan stellen
of een etiket zoals ass of oppositioneel opstand gedrag, dan is de eerste taak juist om te gaan
bekijken welke begeleiding is nodig?
Uitgangspunten Gerrit:
• Iedereen kan kenmerken van verschillende fasen tonen!
• Bij moeilijk gedrag à vaak kwetsbaarheid in:
- Eerste draad
- Hechting
- Lus in draad
2
,Eerste draad Vignero
Integratief beeld
Het model van de draad is gebaseerd op verschillende denkers uit de ontwikkelingspsychologie
die eerder al ontwikkelingsfasen hebben beschreven. Hij heeft daar een integratief beeld van
gemaakt d.w.z. dat hij die verschillende denkmodellen heeft geïntegreerd tot het zijne.
Gerrit beschrijft de eerste draad voor baby’s en zuigelingen tussen 0 en 8 maanden. Die
leeftijdscategorie is relatief. Kinderen ontwikkelen in eigen tempo en elke keer als je daar
vaststaande leeftijden opzet dan loopt dat mis want er zijn kinderen die daar wat korter of
langer overdoen over verschillende fases. Dat is oké zolang het nog maar binnen een
gebruikelijke marge ligt.
Het zijn kinderen/baby’s die we cognitief situeren in de sensorimotorische fase. Typerend aan
die fase is dat prikkels aanvankelijk als heel toevallig en chaotisch op hen afkomen. Het zien van
verbanden tussen prikkels dat groeit doorheen die sensorimotorische fase. In het begin heeft
een baby geen voorstellingsvermogen, dat moet opgang komen, d.w.z. dat een baby in het
begin niet kan voorstellen wat al die prikkels betekenen, wat er gaat gebeuren rondom hem.
Daarom is het belangrijk dat we in de eerste fase gaan zien dat dat heel chaotisch is en dat we
de baby wat veiligheid gaan geven en die veiligheid geven in eerste instantie door die prikkels
wat te gaan ordenen, wat structuur in aan te brengen en door er voor te zorgen dat het kind
stilaan wel die prikkels wat gaat kunnen voorspellen.
De baby kan ook heel moeilijk zelf communiceren. Het communiceert wel maar op een
prelinguale wijze d.w.z dat het non-verbaal is en dat het voor de zorgfiguur ook heel moeilijk te
verstaan is. Het zijn geen conventionele gebaren, woorden of geluiden die zo’n baby gebruikt
om honger, pijn of kou aan te geven. Een ouder moet raden wat het kind wil zeggen en leert
stilaan wel de communicatie van de baby verstaan.
Sociaal-emotioneel zitten we in de orale fase. De baby is heel erg bezig met het leren begrijpen
van die prikkels, het leren voelen/ervaren van die prikkels vooral met zijn lichaam en dat het in
die fase heel erg bezig is met vertrouwen creëren of met zich onveilig te voelen wat
wantrouwen creërt. Dat vertrouwen creërt een baby aanvankelijk heel moeilijk en dan stilaan
3
, door wat routines te zien, maar nog niet door hechting. Het is pas aan het einde van de fase
dat de hechting tot stand komt en dat het basisvertrouwen groeit als gevolg van hechting.
Tekening van de eerste draad:
Fase 1: 4 grote thema’s (0-8 maanden)
• Spoor (0-3m)
• Poort (2-5m)
• Actie – reactie (5-7m)
• Samen doen (6-8m)
Fase 1: Spoor
• 0-3 maanden (leeftijdsgrenzen zijn steeds relatief)
• Geboren: chaos
• Baby communiceert zijn emoties
• Ouders proberen orde te brengen in de chaos (reguleren)
• Eerste draad is éénrichtingsdraad. De ouder gaat namelijk voorspelbaarheid proberen te
creëren. (Er is wisselwerking maar ouder neemt initiatief)
- Dit doet hij door te luisteren naar de signalen van de baby
- Steeds opnieuw voorspelbaarheid in tijd, ruimte en basiservaringen te creëren
- De ouders hebben een spoor gemaakt dat de baby kan volgen
- Hierdoor zal er herkenning plaatsvinden. De baby begint de patronen te begrijpen. Dit
doen ze door deze aan te voelen
- Herkenning zorgt voor een basaal gevoel van veiligheid
In de eerste ontwikkelingstaak spreekt Gerrit van het spoor. Ouders moeten het spoor trekken.
Aanvankelijk als een zuigeling pas geboren is, trekt de zuigeling het spoor maar op een zeer
chaotische ongereguleerde manier. Er is geen slaap-waakritme, geen goed ritme om voedingen
4
