Samenvatting De Eerste Wereldoorlog

DE EERSTE WERELDOORLOG
AANLEIDING EN OORZAKEN

OORZAKEN

Door de Weltpolitiek en de ambities van de nieuwe Duitse keizer liepen de spanningen rond het begin van de
20ste eeuw hoog op in Europa. Er zijn een aantal oorzaken die deze spanningen verergerden en uiteindelijk
zorgden voor de Eerste Wereldoorlog.

 nieuwe Duitse Keizerrijk werd een sterke staat zowel op militair, economisch en politiek gebied
 verstoring van het machtsevenwicht in Europa (Frankrijk verloor dominante positie)
 Europese landen begonnen bondgenootschappen te sluiten met elkaar
 Duitsland + Oostenrijk-Hongarije + Italië (Triple Alliantie)
 Frankrijk + Groot-Brittannië + Rusland (Triple Entente)
 nationalisme: veel landen voelden zich beter dan anderen
 toenemend militarisme: voorliefde voor militair vertoon (laten zien hoe sterk + machtig een land was)
( wapenwedloop)
 modern imperialisme:
 Engeland was grootste macht op zee (grote vloot + veel koloniën)
 Duitsland wou concurreren: Vlootwet van 1898 = Duitse vloot uitgebreid
 overzeese expansie  succesvol  richten zich op Europese vaste land
 de strijd om koloniën: oorlog  wereldoorlog

AANLEIDING

 28 juni 1914: kroonprins van Oostenrijk, Frans Ferdinand = doodgeschoten in Sarajevo, Servië
 dader = Gavrilo Princip (aanhanger van Servische nationalistische beweging)
 word gezien als de aanleiding van de Eerste Wereldoorlog

VERLOOP EERSTE WERELDOORLOG

 Oostenrijk-Hongarije startte oorlog (met goedkeuring van Duitsland): aanval op Servië
 domino-effect: partnerlanden van beide partijen sprongen op de kar

 Duitsland mengde zich meteen in de strijd
 Duitse Schlieffenplan (1905) hield rekening met een Einkreisung: Duitsland ingesloten door
geallieerden, Frankrijk en Rusland
 eerst aanval op Frankrijk en daarna Rusland
 voorkomen van een tweefrontenoorlog
 om dit plan tot een goed einde te brengen moest de Belgische neutraliteit geschonden worden
 4 augustus 1914 staken Duitse soldaten de Belgisch-Duitse grens over
 Dit was het signaal voor Groot-Brittannië om zich ook te mengen in de oorlog
 Duitse opmars (september 1914) in Frankrijk tegengehouden
 ondertussen hadden ook de Russen hun intrede gedaan en het Duits gevreesde oostfront was een feit



 in België liep de oorlog stillaan vast op de spoorlijn Nieuwpoort-Diksmuide

,  Belgische leger teruggetrokken achter de IJzer
 door inundatie (onderwater zetten van ijzervlakte): doorgang voor Duitsers moeilijk/onmogelijk
 zuiden van West-Vlaanderen: West-Vlaamse heuvelrug  Fransen en Britten hielden Duitsers tegen

 Ieper (voor de Duitsers) = van levensbelang
 doorbraak = alsnog de kans om de Noord-Franse havens (Calais, Duinkerken) te bereiken
 havens = noodzakelijk voor Britse bevoorrading
 Eerste Slag om Ieper eindigde onbeslist
 bewegingsoorlog van 1914 was vastgelopen
 Fransen en Britten  Duitsers aan het westfront 4 jaar lang bloederig gevecht
 beide partijen willen door linie van vijand breken
 verhinderen dat eigen linie doorbroken werd
 beiden gingen zich ingraven in loopgraven
 elke aanval op de loopgraven = beantwoord met meedogenloze inzet van machinegeweren

 loopgraven maakten het mogelijk om ongezien te verplaatsen
 ze boden ook bescherming tegen artillerieprojectielen (tenzij ze rechtstreeks binnen vielen)
 hiervoor werden schuilplaatsen gebouwd (aanvankelijk in aarde, hout en baksteen, later
werden deze bunkers gemaakt uit staal en gewapend beton)
 tussen elkaars loopgraven = zone die niemand controleerde (niemandsland)
 leefomstandigheden in loopgraven voor soldaten = mensonterend

 generaals zochten wanhopig naar een manier om het vastgelopen front te doorbreken
o tot 1918 dachten ze: nieuwe wapens
o technische oplossing
 Tweede Slag om Ieper (22 april 1917) voor het eerst gas als wapen
o chloorgas werkte op de longen
o al snel kwamen er gasmaskers als bescherming
 er werden steeds giftigere gassen ontwikkeld
o bekendste: mosterdgas
o voor het eerst gebruikt in julie 1917 in Ieper
 naam: Yperiet

 in 1916 verschenen aan de Somme voor het eerst tanks aan het front
 traag en weinig wendbaar
 sleepten door prikkeldraad en reden over loopgraven heen
 reden zich, in het modderige front, geregeld vast
 het werd in 1916 steeds duidelijker dat de partij met het meeste grondstoffen en oorlogstuig deze
Materialschlacht zou winnen

 nog een belangrijke technische evolutie: in de lucht
 tegen 1918: zowat alle legers = een eigen luchtmacht
 dropten niet alleen bommen, maar kregen ook fototoestellen en radio’s mee aan boord
 ontzetten belangrijk voor communicatie
 overwicht in de lucht steeds belangrijker
 manier van aanvallen of de tactiek bleef wel 19 de-eeuws
 eerst artillerie inzetten
 daarna schouder aan schouder proberen vooruit te komen
 doorbreken was dus nooit evident

DE LAATSE DUITSE STUIPTREKKING