Cognitieve psychologie:
= wetenschappelijke studie van mentale processen (denkprocessen)
Voorbeelden:
• Waarom vallen mensen van een klif bij het nemen van een selfie?
• Bestaat multitasking?
• Sterke emoties = betere herinneringen?
Verschillende subdomeinen:
• Perceptie
• Aandacht
• Geheugen
• Redeneren
• Taal
• Bewustzijn
• …
Cognitieve wetenschappen:
Interdisciplinair onderzoek cognitie is wetenschap op zich geworden
- Psychologie
- Neurowetenschappen
- Linguïstiek
- Computerwetenschappen
- Filosofie
Cognitieve psychologie neemt kennis over van deze verschillende kennisdomeinen.
Wetenschappelijke methode:
• In cognitieve psychologie: experimentele methode
• Onderzoeksvragen beantwoorden adhv experimenten
- Manipulatie onafhankelijke variabelen
- Effect op afhankelijke variabelen
, - Controlevariabelen
▪ Storende variabelen onder controle houden adhv randomizatie, counterbalancing,
matching
Afhankelijke variabelen:
• Meestal
- Reactietijden
- Nauwkeurigheid
• Andere
- Oogbewegingen
- Breinactivatie (ERP, fMRI, PET)
- Verbale rapportage (bewustzijn)
Populaties:
• Meestal
- Gezonde volwassenen, meestal studenten
• Specialisatie
- Patiënten met laesies
- Kinderen en baby’s
- Ouderen
- Dieren
Theorie:
• Obv experimenteel onderzoek tracht de cognitieve psychologie theorieën te ontwikkelen
• Waarom zijn theorieën nodig?
- Samenvatting data
▪ Jaarlijks duizenden experimenten
▪ Soms mathematische wetmatigheden, bv power law of learning
-Verklaring data
▪ Experimentele methode causaliteit!
- Voorspelling data
• Zonder goede theorie is zelfs de beste data waardeloos
- Verband onderzoek – theorievorming
Onderzoek – theorievorming:
• Data kunnen enkel verklaard worden door theorieën
• Theorieën kunnen enkel tot stand komen via data
, • Wetenschappelijk denken
- Vereist goed begrip verband onderzoek – theorievorming
- Geen wit-zwart denken, maar standpunt ondersteunen door zoveel mogelijk
onderzoeksevidentie te verzamelen
- Vraagt veel oefening maar kan aangeleerd worden
Geschiedenis:
• Interesse mentale processen eeuwenoud
• Filosofische studie bewustzijn, de geest
- Aristoteles
“Ons geheugen is als een kleitablet waarop we informatie kunnen schrijven”
- Socrates
“Kennis is aangeboren, men kan deze verzamelen, maar niet verwerven”
Eerste cognitieve psychologen:
, • Cognitief psychologisch onderzoek reeds in 19de eeuw
• Deel zelfs voor de start van de psychologie (1879)
• Bv. Eerste experimenten psychofysica, de psychologische scholen
De psychologische scholen:
• Onderzoek naar ‘het bewustzijn’
- Structuralisme: Duitsland
- Functionalisme: VS
• Wat is het studiegebied van de psychologie?
• Wat is de ‘juiste’ wetenschappelijke methode?
Eerste cognitieve psychologen:
Pioniers:
• Franciscus Donders (1868)
• Hermann Ebbinghaus (1885)
Donders (1868):
• Vader mentale chronometrie
- Hoeveel tijd nemen mentale processen in beslag?
- Bestudeerde dit adhv reactietijdtaken
Enkelvoudige RTtaak: KeuzeRTtaak:
Go-no Go RTtaak: Reactietijdtaken samenvatting:
= wetenschappelijke studie van mentale processen (denkprocessen)
Voorbeelden:
• Waarom vallen mensen van een klif bij het nemen van een selfie?
• Bestaat multitasking?
• Sterke emoties = betere herinneringen?
Verschillende subdomeinen:
• Perceptie
• Aandacht
• Geheugen
• Redeneren
• Taal
• Bewustzijn
• …
Cognitieve wetenschappen:
Interdisciplinair onderzoek cognitie is wetenschap op zich geworden
- Psychologie
- Neurowetenschappen
- Linguïstiek
- Computerwetenschappen
- Filosofie
Cognitieve psychologie neemt kennis over van deze verschillende kennisdomeinen.
Wetenschappelijke methode:
• In cognitieve psychologie: experimentele methode
• Onderzoeksvragen beantwoorden adhv experimenten
- Manipulatie onafhankelijke variabelen
- Effect op afhankelijke variabelen
, - Controlevariabelen
▪ Storende variabelen onder controle houden adhv randomizatie, counterbalancing,
matching
Afhankelijke variabelen:
• Meestal
- Reactietijden
- Nauwkeurigheid
• Andere
- Oogbewegingen
- Breinactivatie (ERP, fMRI, PET)
- Verbale rapportage (bewustzijn)
Populaties:
• Meestal
- Gezonde volwassenen, meestal studenten
• Specialisatie
- Patiënten met laesies
- Kinderen en baby’s
- Ouderen
- Dieren
Theorie:
• Obv experimenteel onderzoek tracht de cognitieve psychologie theorieën te ontwikkelen
• Waarom zijn theorieën nodig?
- Samenvatting data
▪ Jaarlijks duizenden experimenten
▪ Soms mathematische wetmatigheden, bv power law of learning
-Verklaring data
▪ Experimentele methode causaliteit!
- Voorspelling data
• Zonder goede theorie is zelfs de beste data waardeloos
- Verband onderzoek – theorievorming
Onderzoek – theorievorming:
• Data kunnen enkel verklaard worden door theorieën
• Theorieën kunnen enkel tot stand komen via data
, • Wetenschappelijk denken
- Vereist goed begrip verband onderzoek – theorievorming
- Geen wit-zwart denken, maar standpunt ondersteunen door zoveel mogelijk
onderzoeksevidentie te verzamelen
- Vraagt veel oefening maar kan aangeleerd worden
Geschiedenis:
• Interesse mentale processen eeuwenoud
• Filosofische studie bewustzijn, de geest
- Aristoteles
“Ons geheugen is als een kleitablet waarop we informatie kunnen schrijven”
- Socrates
“Kennis is aangeboren, men kan deze verzamelen, maar niet verwerven”
Eerste cognitieve psychologen:
, • Cognitief psychologisch onderzoek reeds in 19de eeuw
• Deel zelfs voor de start van de psychologie (1879)
• Bv. Eerste experimenten psychofysica, de psychologische scholen
De psychologische scholen:
• Onderzoek naar ‘het bewustzijn’
- Structuralisme: Duitsland
- Functionalisme: VS
• Wat is het studiegebied van de psychologie?
• Wat is de ‘juiste’ wetenschappelijke methode?
Eerste cognitieve psychologen:
Pioniers:
• Franciscus Donders (1868)
• Hermann Ebbinghaus (1885)
Donders (1868):
• Vader mentale chronometrie
- Hoeveel tijd nemen mentale processen in beslag?
- Bestudeerde dit adhv reactietijdtaken
Enkelvoudige RTtaak: KeuzeRTtaak:
Go-no Go RTtaak: Reactietijdtaken samenvatting:
