Samenvatting hoorcolleges diagnostiek

Diagnostiek hoorcolleges:

HOORCOLLEGE 1: Algemene inleiding

Diagnostiek  de kunst van het doorkennen van het mechanisme die bij een bepaald
individu gegeven de omgeving en aanleg, onder de huidige omstandigheden leiden tot
klachten of disfunctioneren.

 Het hele proces van het onderzoeken van een probleem of situatie met het oog op het
verkrijgen van een uniek, gedetailleerd en voldoende compleet klinisch beeld, om de
problemen van de hulpvrager en zijn/haar/hun situatie te begrijpen en verklaren met het
oog op gefundeerde advisering en probleemoplossing

Diagnostiek is het gehele proces van informatieverwerving en verwerking ten behoeve van
de hulpverlening bij gedrags- of leerproblemen

Orthopedagogische diagnostiek  kind als opvoedeling, kind of jeugdige in relatie tot zijn
opvoeders.
 Er is altijd aandacht voor de context, wederzijdse beïnvloeding tussen kind en context 
systeem perspectief

Ook ontwikkelingsperspectief is van groot belang  eerst weten hoe oud het kind is en in
welke ontwikkelingsfase hij zich bevindt is van groot belang om te weten.

Het is verder erg belangrijk om niet alleen naar de problemen te kijken en het oplossen
hiervan maar ook naar de positieve factoren en kijken of je deze kan benutten.


Uitvoeren van diagnostiek
1. Op basis van theoretische kennis over de factoren die van belang zijn voor opvoeding
en ontwikkeling
2. Met behulp van een systematisch aanpak: door gebruik van het hypothese toetsend
model en de diagnostische cyclus.
3. Diagnoses worden gesteld aan de hand van classificatiesystemen zoals de DSM


Diagnose  een gedetailleerd en omvattend beeld met een verklraing voor de problemen
van de client en zijn/haar situatie uitmondend in een advies
- Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen
o Verstandelijke beperking
o Autismespectrumstoornissen
o Communicatie/ taalstoornissen
o ADHD
o Motorische stoornissen
o Leerstoornissen  dyslexie, dyscalculie
- Disruptieve, impulsbeheersing en andere gedragsproblemen
o Conduct disorder

, o ODD
- Angststoornissen
- Depressie
- Psychotrauma en stressor gerelateerd
o PTSS
o Reactieve hechtingstoornis
- Voedingen en eetstoornissen
- Stoornissen in de zindelijkheid
- Slaap waakstoornissen
- Andere problemen

Voordelen van diagnose en classificatie:
1. Het kan zorgen voor een betere communicatie tussen professionals maar ook tussen
ouders en professionals.

Nadelen van diagnose en classificatie
1. Het is stigmatiserend. Het gaat voorbij aan wat er allemaal nog meer speelt, het
houdt geen rekening met de context.
2. Betrouwbaarheid is onzeker.


Systematische aanpak  5 kapstokvragen
1. Over wie gaat het  verschillende doelgroepen
2. Wat is er aan de hand  onderkenning; verschillende probleem gebieden
3. Waardoor komt het probleem  verklaring; biologisch, cognitief, affectief of
gedragsniveau
4. Wat is er aan te doen  verschillende behandelingen
5. Wat is mijn advies  afhankelijk van de behandelmogelijkheden

Systematische aanpak:
- Aanmelding
- Klachten analyse
o Wat is de klacht of verwijzingsreden
o Screening  eerste informatie van de problemen die duidelijk worden uit de
eerste vragenlijsten en observaties
o Klachtenanalyse op grond van de uitspraken van de client en de hulpvraag die
bij het eerste gesprek naar voren gebracht wordt
o Een klacht is een uitspraak van de client waaruit blijkt dat bepaalde
ervaringen als zorgwekkend worden gezien.
- Probleemanalyse
o Een probleem is hoe de professional de klacht van de client beschrijft.
o Probleem wordt hierin beschreven in vaktermen
o Probleem ordening en benoeming
 Ordenen in bijv CBCL categorieën of DSM 5
 Thematische ordening
 Cognitief functioneren (verstandelijke ontwikkeling)
 Sociaal emotioneel functioneren

,  Neuromotorisch functioneren
 Groei en gezondheid
 Chronologische ordening
o Taxatie van ernst
 Past het bij de leeftijd
 Hoe vaak treedt het op
 Is het situatie gebonden
 Is het specifiek voor psychopathologie
o Onderkennende/verhelderende diagnose mogelijk?  er is sprake van een
syndroom of classificatie + indicaties en contra-indicaties
- Verklaringsanalyse
o Waardoor komt het probleem en waardoor wordt het in stand gehouden
o De verklaring is gebaseerd op
 Biologische factoren
 Sociale en contextuele omstandigheden
 Cognitief-affectieve/ psychologische factoren
o Verklarende hypothese  conditie of combinatie van condities waarmee een
probleem in gedrag met een zekere waarschijnlijkheid kan worden verklaard
 Een of meerdere problemen worden veroorzaakt/ in standgehouden/
versterkt door een conditie of combinatie van condities + indicaties en
contra-indicaties
o Voorlopig denkschema van indicaties en contra-indicaties
o Opstellen van verklarende hypotheses met een onderzoeksplan.
o Uiteindelijk alle hypotheses samennemen in het integratief beeld
- Integratief beeld
o Antwoorden op onderkennende en verklarende hypotheses
o Onverwachte resultaten
o Terugkoppeling naar de hulpvraag
o Beschermende factoren
o Eventueel aan de hand van een definitief denkschema
o Structuur en opzet
 Aanmeldingsreden en herhalen hulpvraag
 Uitkomsten probleemanalyse; probleemclusters en erkende
stoornissen
 Samenvatting en ernsttaxatie
 Uitkomsten verklaringsanalyse; aangenomen en verworpen
hypothesen
 Protectieve factoren
- Indicatie analyse
o Is behandeling nodig, mogelijk en wenselijk?
o Doelen en prioritering
o Keuze van behandeling
o De indicatie analyse is op basis van conclusies van het diagnostisch onderzoek
en theoretisch kennis en praktische ervaring van de hulpverlener die
resulteert in

,  Korte beschrijving van een of twee gestandaardiseerde interventies
met hun doel die mogelijk tot reductie van de belangrijkste klachten
kunnen leiden
 Handelingsgericht advies met betrekking tot omgang met het
probleemgedrag, aanpassing van omstandigheden en anticipatie van
verdere problemen
 Aanduiding van positieve en beschermende factoren die in
standhouding of versterking behoeven
- Advisering rapportage
o Voorlichting/psychoeducatie met betrekking tot het belangrijkste probleem
o Controle/ check of ouders en kind het begrijpen
o Overleg of zij met het advies kunnen instemmen
o Concretisering hoe een verwijzing voor verdere diagnostiek of behandeling
geregeld kan worden
o Afrondend advies

Over wie gaat het  aanmelding
Wat zijn de klachten en problemen  klachten analyse en probleemanalyse
Waardoor komt het probleem  verklaringsanalyse
Wat is er aan de hand  indicatie analyse
Wat is mijn advies  advisering en rapportage

De diagnostische cyclus:
- Emperische cyclus van de groot  dus gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek
o Hypotheses die getoetst worden met behulp van empirische
gegevensverzameling
o Toetsen naar de juistheid
o Hypothese toetsing
 Onderkennende hypothese
 Er is sprake van… A) … B)… indicaties en contra-indicaties
 Verklarende hypothese  gericht op waardoor het komt. Conditie of
combinatie van condities waarmee een probleem in gedrag met een
zekere waarschijnlijkheid kan worden verklaard
 Een of meerdere problemen worden veroorzaakt/ in
standgehouden/ versterkt door een conditie of combinatie van
condities + indicaties en contra-indicaties
 Een of meerdere probleem clusters
 Een conditie of combinatie van condities  zijn in
wetenschappelijke literatuur genoemd als veroorzakende of in
standhoudende factor.
 Causale relatie
 Gebaseerd op een theoretisch kader
- Regulatieve cyclus van van Strien  praktijk zorgverlening
o Het zorgverleningsproces is systematisch en in fases ingedeeld.
o Evaluatie van het effect en gebonden hulp is de essentie
o Fasen
 Aanmelding/ intake