Lesplanning
Basisboek recht
Praktisch bedrijfsrecht
H1 - Wat is recht?
•LESDOELEN:
-De student heeft basiskennis over het thema ondernemingsvormen zonder
rechtspersoonlijkheid.
-De student kan in een concrete situatie de juridische situatie over het thema
ondernemingsvormen zonder rechtspersoonlijkheid vaststellen.
1.1 Inleiding
•In dit eerste hoofdstuk geven we een omschrijving van ‘het recht’ en we beschrijven het
doel van het recht. Daarna gaan we in op de verschillen tussen rechtsregels en andere
regels. In de rest van het hoofdstuk geven we drie indelingen van recht.
1.2 Recht is afhankelijk van normen en waarden
•Recht heeft te maken met regels, met rechtvaardigheid en met de normen en waarden van
de samenleving. In het recht zoekt men naar regels die eerlijk en rechtvaardig zijn, die
rekening houden met de belangen van alle betrokkenen.
•De inhoud van het recht is afhankelijk van de normen en waarden in een samenleving.
,1.3 Doel van het recht
•Het doel van het recht (=het geheel van overheidsregels dat op een bepaald moment geldt
in een samenleving) is:
-Ordenen van de samenleving:
-Zorgen voor een rechtvaardige oplossing bij conflicten.
1.4 Wettelijke regels en andere regels
•Kenmerkend voor rechtsregels is dat:
-Ze gemaakt worden door de overheid.
-Ze algemeen geldend zijn.
-De rechter beslist wat er gebeurt als iemand zich niet aan de regels houdt.
1.5 Rechtsgebieden
•Omdat het recht over zoveel verschillende onderwerpen gaat, is het opgedeeld in vijf
rechtsgebieden:
-Staatsrecht: beschrijft de organisatie van de overheid. Je vindt er de bevoegdheden van de
verschillende overheidsorganen en de regels over de positie van de burger in de Staat (bijv.
de verhouding tussen de tweede kamer en de regering, de positie van de koning, etc.).
-Bestuursrecht: het ordenen van de samenleving/het zorgen voor een goede gang van
zaken in ons land. Je vindt er de regels waaraan de overheid zich moet houden als zij het
lang bestuurd (bijv. een bijstandsuitkering geven, een belastingaanslag opleggen, een weg
aanleggen, etc.).
-Strafrecht: het gaat hier om verboden waarop de overheid straf heeft gesteld (bijv. diefstal,
doodslag, vernieling, etc.)
-Burgerlijk recht: in het burgerlijk recht worden de juridische relaties tussen burgers
onderling geregeld (bijv. geld waardeerbare zaken: koop, huur eigendom, pand en
hypotheek, maar ook over persoonlijke zaken: huwelijk, echtscheiding en gezag over
minderjarige kinderen).
-Internationaal recht: regelt de verhouding met andere landen en de positie van ons land in
allerlei internationale organisaties (bijv. de VN en de EU).
1.6 Privaatrecht en publiekrecht
•Het recht kan worden verdeeld in:
-Privaatrecht: regelt de juridische relaties tussen burgers onderling en tussen burgers en
bedrijven (bijv. burgerlijk recht).
-Publiekrecht: geeft regels voor de juridische verhouding tussen burgers en bedrijven
enerzijds en de overheid anderzijds (bijv. staatsrecht, bestuursrecht en strafrecht).
1.7 Materieel en formeel recht
•Er is nog een andere manier om het recht in te delen:
-Materieel recht: beschrijft de rechten en plichten van mensen (bijv. de werknemer die zijn
werk moet doen, de wg die op tijd loon moet betalen en de veroorzaker van de schade die
deze moet vergoeden).
,-Formeel recht/procesrecht: beschrijft hoe je je materieel recht kunt halen/hoe de rechten en
plichten uit het materieel recht gehandhaafd worden.
H2 - Bronnen van het recht
2.1 Inleiding
•In dit tweede hoofdstuk beschrijven we de bronnen van het recht. Daarmee bedoelen we de
vindplaatsen van het recht. Er zijn 4 rechtsbronnen:
-De wet.
-De jurisprudentie.
-De gewoonte.
-Het internationaal verdrag.
2.2 De wet
•De wet in de belangrijkste vindplaats van het recht, want het grootste deel van het recht
staat in de wet. Er zijn verschillende wetboeken, bijv.:
-Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering: beschrijft hoe een rechtszaak verloopt in het
burgerlijk recht.
-Wetboek van Strafrecht: beschrijft de strafbare gedragingen en de maximale straffen die er
op de verschillende strafbare feiten staan (bijv. diefstal, oplichting, aanranding, discriminatie
en doodslag).
-Wetboek van Strafvordering: beschrijft de regels en de procedures als er een strafbaar feit
is gepleegd (bijv. wat mag de politie dan doen? Welke rechten heeft een verdachte? etc.).
-Wettenbundel: bevat een kleine selectie van alle wetten die in ons land gelden. Er zijn
verschillende wettenbundels met ieder hun eigen selectie.
2.3 Jurisprudentie
•De wet geeft wel een regel, maar geldt die regel ook precies in dit geval? Dat is de vraag
die rechters moeten beantwoorden. Het is de taak van de rechters om de wet in concrete
gevallen toe te passen en uit te leggen. De verzameling van alle rechterlijke uitspraken
wordt de jurisprudentie genoemd. Conclusie: de verzameling van rechterlijke uitspraken is
een rechtsbron, omdat in deze uitspraken uitleg gegeven wordt aan de wet.
•Door de jurisprudentie ontwikkelt het recht zich voortdurend.
2.4 Internationale verdragen
•Ook internationale verdragen vormen een rechtsbron. Verdragen zijn overeenkomsten
tussen landen. Conclusie: internationale verdragen vormen een steeds belangrijker
rechtsbron vanwege de invloed van deze verdragen op ons recht.
•Veel invloed hebben ook internationale verdragen waarin ons land met andere landen
afspraken heeft gemaakt over mensenrechten.
, 2.5 Gewoonte
•De gewoonte kan in sommige gevallen een rechtsbron zijn, onder de voorwaarde dat het
gaat om een langdurig gebruik in een bepaalde krijg die door deze kring als rechtsregel
wordt ervaren.
-Vooral in het staatsrecht is de gewoonte een belangrijke rechtsbron, maar in het strafrecht
is het gebruik van de gewoonte als rechtsbron niet toegestaan.
H3 - Een rechtszaak in het burgerlijk recht
3.1 Inleiding
•In dit hoofdstuk gaat het over de gang van zaken tijdens een burgerlijke rechtszaak.
Daarnaast besteden we aandacht aan de taken van rechtshulpverleners. Dit zijn mensen die
je kunnen helpen bij een juridisch probleem:
-Advocaat.
-Deurwaarder.
-Medewerker van het Juridisch Loket.
•We beginnen dit hoofdstuk met twee paragrafen over de rechterlijke organisatie in ons land
en over de onafhankelijke positie van rechters.
3.2 Verschillende rechtszaken per rechtsgebied
•Als een zaak binnenkomt bij een rechtbank is de eerste vraag in welk rechtsgebied de zaak
zich afspeelt:
-Rechtszaak in het strafrecht:
hierin staat het openbaar ministerie tegenover de verdachte. Het is in het strafrecht de taak
van de rechter om vast te stellen of de verdachte het strafbare feit waarvan hij beschuldigd
wordt inderdaad heeft gepleegd en of hij ook schuldig is. Als dat het geval is, bepaalt de
rechter welke straf de veroordeelde zal worden opgelegd.
-Rechtszaak in het bestuursrecht:
Basisboek recht
Praktisch bedrijfsrecht
H1 - Wat is recht?
•LESDOELEN:
-De student heeft basiskennis over het thema ondernemingsvormen zonder
rechtspersoonlijkheid.
-De student kan in een concrete situatie de juridische situatie over het thema
ondernemingsvormen zonder rechtspersoonlijkheid vaststellen.
1.1 Inleiding
•In dit eerste hoofdstuk geven we een omschrijving van ‘het recht’ en we beschrijven het
doel van het recht. Daarna gaan we in op de verschillen tussen rechtsregels en andere
regels. In de rest van het hoofdstuk geven we drie indelingen van recht.
1.2 Recht is afhankelijk van normen en waarden
•Recht heeft te maken met regels, met rechtvaardigheid en met de normen en waarden van
de samenleving. In het recht zoekt men naar regels die eerlijk en rechtvaardig zijn, die
rekening houden met de belangen van alle betrokkenen.
•De inhoud van het recht is afhankelijk van de normen en waarden in een samenleving.
,1.3 Doel van het recht
•Het doel van het recht (=het geheel van overheidsregels dat op een bepaald moment geldt
in een samenleving) is:
-Ordenen van de samenleving:
-Zorgen voor een rechtvaardige oplossing bij conflicten.
1.4 Wettelijke regels en andere regels
•Kenmerkend voor rechtsregels is dat:
-Ze gemaakt worden door de overheid.
-Ze algemeen geldend zijn.
-De rechter beslist wat er gebeurt als iemand zich niet aan de regels houdt.
1.5 Rechtsgebieden
•Omdat het recht over zoveel verschillende onderwerpen gaat, is het opgedeeld in vijf
rechtsgebieden:
-Staatsrecht: beschrijft de organisatie van de overheid. Je vindt er de bevoegdheden van de
verschillende overheidsorganen en de regels over de positie van de burger in de Staat (bijv.
de verhouding tussen de tweede kamer en de regering, de positie van de koning, etc.).
-Bestuursrecht: het ordenen van de samenleving/het zorgen voor een goede gang van
zaken in ons land. Je vindt er de regels waaraan de overheid zich moet houden als zij het
lang bestuurd (bijv. een bijstandsuitkering geven, een belastingaanslag opleggen, een weg
aanleggen, etc.).
-Strafrecht: het gaat hier om verboden waarop de overheid straf heeft gesteld (bijv. diefstal,
doodslag, vernieling, etc.)
-Burgerlijk recht: in het burgerlijk recht worden de juridische relaties tussen burgers
onderling geregeld (bijv. geld waardeerbare zaken: koop, huur eigendom, pand en
hypotheek, maar ook over persoonlijke zaken: huwelijk, echtscheiding en gezag over
minderjarige kinderen).
-Internationaal recht: regelt de verhouding met andere landen en de positie van ons land in
allerlei internationale organisaties (bijv. de VN en de EU).
1.6 Privaatrecht en publiekrecht
•Het recht kan worden verdeeld in:
-Privaatrecht: regelt de juridische relaties tussen burgers onderling en tussen burgers en
bedrijven (bijv. burgerlijk recht).
-Publiekrecht: geeft regels voor de juridische verhouding tussen burgers en bedrijven
enerzijds en de overheid anderzijds (bijv. staatsrecht, bestuursrecht en strafrecht).
1.7 Materieel en formeel recht
•Er is nog een andere manier om het recht in te delen:
-Materieel recht: beschrijft de rechten en plichten van mensen (bijv. de werknemer die zijn
werk moet doen, de wg die op tijd loon moet betalen en de veroorzaker van de schade die
deze moet vergoeden).
,-Formeel recht/procesrecht: beschrijft hoe je je materieel recht kunt halen/hoe de rechten en
plichten uit het materieel recht gehandhaafd worden.
H2 - Bronnen van het recht
2.1 Inleiding
•In dit tweede hoofdstuk beschrijven we de bronnen van het recht. Daarmee bedoelen we de
vindplaatsen van het recht. Er zijn 4 rechtsbronnen:
-De wet.
-De jurisprudentie.
-De gewoonte.
-Het internationaal verdrag.
2.2 De wet
•De wet in de belangrijkste vindplaats van het recht, want het grootste deel van het recht
staat in de wet. Er zijn verschillende wetboeken, bijv.:
-Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering: beschrijft hoe een rechtszaak verloopt in het
burgerlijk recht.
-Wetboek van Strafrecht: beschrijft de strafbare gedragingen en de maximale straffen die er
op de verschillende strafbare feiten staan (bijv. diefstal, oplichting, aanranding, discriminatie
en doodslag).
-Wetboek van Strafvordering: beschrijft de regels en de procedures als er een strafbaar feit
is gepleegd (bijv. wat mag de politie dan doen? Welke rechten heeft een verdachte? etc.).
-Wettenbundel: bevat een kleine selectie van alle wetten die in ons land gelden. Er zijn
verschillende wettenbundels met ieder hun eigen selectie.
2.3 Jurisprudentie
•De wet geeft wel een regel, maar geldt die regel ook precies in dit geval? Dat is de vraag
die rechters moeten beantwoorden. Het is de taak van de rechters om de wet in concrete
gevallen toe te passen en uit te leggen. De verzameling van alle rechterlijke uitspraken
wordt de jurisprudentie genoemd. Conclusie: de verzameling van rechterlijke uitspraken is
een rechtsbron, omdat in deze uitspraken uitleg gegeven wordt aan de wet.
•Door de jurisprudentie ontwikkelt het recht zich voortdurend.
2.4 Internationale verdragen
•Ook internationale verdragen vormen een rechtsbron. Verdragen zijn overeenkomsten
tussen landen. Conclusie: internationale verdragen vormen een steeds belangrijker
rechtsbron vanwege de invloed van deze verdragen op ons recht.
•Veel invloed hebben ook internationale verdragen waarin ons land met andere landen
afspraken heeft gemaakt over mensenrechten.
, 2.5 Gewoonte
•De gewoonte kan in sommige gevallen een rechtsbron zijn, onder de voorwaarde dat het
gaat om een langdurig gebruik in een bepaalde krijg die door deze kring als rechtsregel
wordt ervaren.
-Vooral in het staatsrecht is de gewoonte een belangrijke rechtsbron, maar in het strafrecht
is het gebruik van de gewoonte als rechtsbron niet toegestaan.
H3 - Een rechtszaak in het burgerlijk recht
3.1 Inleiding
•In dit hoofdstuk gaat het over de gang van zaken tijdens een burgerlijke rechtszaak.
Daarnaast besteden we aandacht aan de taken van rechtshulpverleners. Dit zijn mensen die
je kunnen helpen bij een juridisch probleem:
-Advocaat.
-Deurwaarder.
-Medewerker van het Juridisch Loket.
•We beginnen dit hoofdstuk met twee paragrafen over de rechterlijke organisatie in ons land
en over de onafhankelijke positie van rechters.
3.2 Verschillende rechtszaken per rechtsgebied
•Als een zaak binnenkomt bij een rechtbank is de eerste vraag in welk rechtsgebied de zaak
zich afspeelt:
-Rechtszaak in het strafrecht:
hierin staat het openbaar ministerie tegenover de verdachte. Het is in het strafrecht de taak
van de rechter om vast te stellen of de verdachte het strafbare feit waarvan hij beschuldigd
wordt inderdaad heeft gepleegd en of hij ook schuldig is. Als dat het geval is, bepaalt de
rechter welke straf de veroordeelde zal worden opgelegd.
-Rechtszaak in het bestuursrecht:
